Bài thuộc thể loại: Phê Bình
Vài nét đặc thù trong văn chương Phùng Nguyễn
Nếu nói bùa phép thì bùa phép ở đây chính là ngôn ngữ. Ngôn ngữ trở thành một hình thức ma thuật. Rốt cuộc, truyện không cho ta một chìa khóa để hiểu, chỉ cho thấy chuyển động của ngôn ngữ trong nỗ lực chế tạo một cái gì đó gọi là truyện. Chính ngôn ngữ tạo ra hiện thực (hay cái mà ta cho là hiện thực) chứ không phải là điều ngược lại.
Tính tự truyện ở Phùng Nguyễn
Nếu phải phân biệt hai loại tự sự tiểu thuyết và tự sự hồi ký, thì Đại Học Máu của Hà Thúc Sinh, Câu Chuyện Kể Năm 2000 của Bùi Đình Tấn và cả Những Ngày Thơ Ấu của Nguyên Hồng đều thuộc tự sự hồi ký, viết là để kể cái gì; còn Đêm Oakland Và Những Truyện Khác của Phùng Nguyễn có thể xếp vào loại tự sự tiểu thuyết, sử-dụng cái Tôi cho mục đích tiểu thuyết. Tiểu thuyết hóa cái Tôi, tiểu thuyết đời sống và con người tác giả;
Tên đãi chữ khù khoằm ở Hoang Dã Tây
Nhìn tranh [VNM] tôi cứ nghĩ vẩn vơ, giá như loài người có dương vật mọc giữa trán thì tuyệt vời biết bao! Thế giới sẽ vạn lần văn minh hơn; con người sẽ chân thực và đạo đức hơn gấp ức triệu lần! Sẽ gần với thánh thần. Nếu có tên người nào mặc quần áo (gốc của mọi thủ đoạn chính trị bịp bợm nhất) sẽ bị coi là phạm tội khiêu dâm, tội âm mưu phản loạn, tội quỷ ám, tội chống lại loài người.
Về Dương Nghiễm Mậu
Trong truyện [Dương Nghiễm Mậu] dĩ nhiên có vợ có chồng, có sinh con đẻ cái theo lẽ tạo hóa; nhưng mê ly đú đởn thì không có đâu. Những cô cậu nhân vật của Khái Hưng Nhất Linh trước kia, của Nguyễn Đình Toàn Mai Thảo sau này, mà bị bắt bỏ vào trong thế giới tiểu thuyết của Dương Nghiễm Mậu kể như bị đày ra Côn Lôn, bị vất vào sa mạc.
Thời Hậu Bùng Nổ và Thế Kỷ 21
Trong thực tế, bất kỳ một phong trào, chủ thuyết,hay một trường phái nào quan trọng trong văn học thế giới đều có bắt đầu và chấm dứt. Nhận xét này thường căn cứ trên thời gian, tác giả và tác phẩm. Trong giá trị, những tinh túy của phong trào, chủ nghĩa, trường phái đều tồn tại trong văn chương về sau, khi mạnh khi nhẹ, khi tỏ khi mờ trong những tác giả sau này, dù là vô tình hoặc cố ý.
Thơ Từ Modernismo đến Hiện Đại
Với những nhà thơ trẻ, tài hoa, hiếu học và sáng tạo như Pablo Neruda, Vincente Huidobro, Federico Garcia Lorca, Vincente Aleixandre, Jorge Guillén, Rafael Alberti, Pedro Salinas, Dámaso Alonso, José Lezama Lima và Octavio Paz… họ đã tạo dựng một thời kỳ Hoàng Kim cho thi ca Châu Mỹ Latin và cả Thế giới.
Mario Vargas Llosa: ngọn lửa cháy sáng của tiểu luận và những giấc mơ
Vargas Llosa cũng đã “chia tay” với Cuba … [vì ông] đã chứng kiến những cung cách đối xử răn đe của nhà nước với những nhà văn “đồng tính”. Và ông phẫn nộ khi thấy Fidel Castro, vào năm 1968, tán thành việc Liên Xô đưa xe tăng vào Tiệp Khắc (1). Niềm tin vào cánh tả của ông hoàn toàn đổ vỡ … lôi kéo theo nó sự xa cách với các nhà văn tả khuynh … đặc biệt là với Gabriel García Márquez.
Cao Bá Quát: Con Người Phẫn Nộ: Một Tuyên Ngôn Thơ
Không học là hơn, bởi học là lệ thuộc, là nô lệ, là tín điều. Học là cột trói mình vào một hệ thống, một chủ nghĩa, một ý thức hệ. Cái học như thế giết Thơ, giết đời. Hành tinh có học bay như những phi công? Mặt trời có học sáng như người kỹ sư điện? Cây có học cách ra hoa kết trái như người trồng trọt ? — Không ! Những cái ấy đặt đúng mình vào vị trí quỹ đạo vũ trụ trên dòng Sáng tạo thường nhiên.
Đinh Cường- Màu Xanh Miên Viễn
Đa số tranh chân dung ông đều vẽ theo trí nhớ, ông không lấy sự giống về hình thức mà cố gắng lột tả cái thần của người được vẽ làm mục đích cho tác phẩm của mình. Mỗi tranh chân dung ông vẽ đều là một tác phẩm. Nhân vật trong tranh qua những vệt sơn hào phóng
Rừng Câm
Chính cái tựa của tác phẩm đã tạo nên một khái niệm, một khuynh hướng hội hoạ hiện nay; nghệ thuật tạo hình từ ý niệm (conceptual art). Một điều rất trái ngược; các hoạ sĩ thuộc trường phái hội hoạ ý niệm, thường làm rất ít và nói thật nhiều, trong khi đó tác phẩm “Rừng câm” của hoạ sĩ Đinh Cường thì làm quá nhiều, để rồi không còn gì để nói
THẾ HỆ NHÀ VĂN TRẺ: CHIẾN TRƯỜNG, TIẾNG CHIM HÓT VÀ HOA
Hầu hết các tác phẩm của các nhà văn miền Nam, lăn lộn nơi chiến trường đều phản ánh trung thực những gì đã và đang xảy ra trước mắt họ và trong ý nghĩ của họ, không né tránh, không che lấp, lên gân đánh bóng
Hậu Chuyện Kể Năm Hai Ngàn hay Thời Biến Đổi Gene: Cuốn Sách Về Một Cuốn Sách
Chuyện kể Năm Hai Ngàn viết về năm năm tù mà không tội của Bùi Ngọc Tấn (BNT). Hậu Chuyện kể Năm Hai Ngàn BNT kể sau khi ra tù, ông và gia đình đã sống lầm than như thế nào. Lời đề từ của HCKNHN: “Tôi đã quên tên tôi dưới mặt trời. Quên tuổi tôi cắm sâu lưỡi dao năm tháng. Thời gian băng hà sọ não tôi”. … nói lên đầy đủ cái tàn khốc của nền cai trị khủng khiếp, vô nhân tính …
Vé Đi Tuổi Thơ Hay Hành Trình Về Phương Tây?
CTMVĐTT công nhận sự toàn quyền của người lớn, môi trường bế tắc của tuổi thơ, và sự hoài thai trong mọi nỗ lực muốn “làm mới thế giới.” Trò chơi đổi tên cũng phản ảnh khuynh hướng an phận của bốn nhà cách mạng tí hon. Bọn trẻ vẫn dùng ngôn ngữ cũ trong cách đặt tên lại những vật dụng. Vé “xin” đi tàu tuổi thơ không có người soát vé chỉ là một đơn thỉnh cầu. Người nhận đơn vẫn trọn quyền quyết định.
WALLACE STEVENS: MƯỜI BA CÁCH NGẮM CON CHIM SÁO ĐEN
[Thơ của Stevens] nặng về phân tích hơn là diễn đạt, có khả năng dẫn người đọc đến những chân trời lạ, mở cánh cửa vào sự thật mới mẻ của hiện thực hiện tại. Sức hấp dẫn của thơ ông không chỉ nằm ở tầm suy tưởng, chiều sâu nội dung, chất tranh luận, mà còn ở nghệ thuật ngôn ngữ, ở cách nói vừa duyên dáng vừa tường minh.
Khả Thể, sự trình diễn của ý niệm trên hiện thực
Đọc truyện của Đặng Thơ Thơ là theo dõi các chuyển động của viết, trong đó, hiện thực và ý niệm quấn quýt lẫn nhau. Đó là những khả thể, một hình thức khác của hiện thực được tạo dựng bằng chữ. Có thể nói chữ – và qua đó, viết hay gõ – là khả thể của ý niệm ….
Đừng đọc Khả Thể như những gì “đã là” hay “đương là” mà “có thể là”. Cũng đừng đọc như một độc giả thuần túy. Mà đọc như một độc giả lai. Lai tác giả.
BỐN MƯƠI NĂM THƠ HẢI NGOẠI: ĐI TÌM TIẾNG NÓI MỚI (chương 5)
Trong khi ngôn ngữ thơ có thể chuyển hóa những kinh nghiệm đời thường thành một ngôn ngữ giàu có, đặc biệt, nén chặt, có tính mặc khải, thì nó được giao một nhiệm vụ lớn hơn là truyền đi những tang chứng của lịch sử, là mở những cánh cửa đã khép chặt từ lâu giữa người Việt và người Việt.
BỐN MƯƠI NĂM THƠ HẢI NGOẠI: THI PHÁP CHẤN THƯƠNG (chương 4)
Những bài thơ đủ sức chiếu rọi ánh lửa giai đoạn sau 1975 sẽ còn mãi không chỉ như nhân chứng của một thời đại, mà còn là cánh cửa liên kết với những nền thơ khác tiếp sau đó. Đó là một loại thơ đi qua chấn thương ….
BỐN MƯƠI NĂM THƠ HẢI NGOẠI: Bi Kịch Chiến Tranh (Chương 3)
Xuất phát từ một nền văn học non trẻ, chết ngay trong lúc trưởng thành, dưới hoàn cảnh lưu vong ngặt nghèo, thơ vẫn tiếp tục đi con đường riêng của nó, và bảo vệ được tính chất đặc thù của miền Nam và của hải ngoại trong việc nhận thức chiến tranh, tìm kiếm, đánh giá lại, nghi ngờ, tháo gỡ, giải thích, xác định, tra vấn.
QUÊ HƯƠNG NHƯ MỘT NGÔN NGỮ: Bốn mươi năm thơ hải ngoại – Chương 2
Ngay cả đối với cá nhân lành mạnh, các yếu tố như chiến tranh, xung đột văn hóa cũng dẫn đến sự xô lệch ký ức. Những người đứng về một phía của chiến tuyến thường ghi nhớ nhiều hơn các sự tích anh hùng cảm động của phía mình, ít chú ý ghi nhớ những sự kiện làm họ ngượng ngùng, bối rối, không giải thích được, hay có ý nghĩa ngược lại niềm tin của họ.
30-4-75: ai giải phóng ai và ai thắng ai thua
Qua biến cố 30 tháng 4, phía Cộng Sản Việt Nam mất gì, được gì? Trước biến cố, trên danh nghĩa, Đảng với dân là một, Đảng từ dân mà ra. Sau biến cố, dân sáng mắt: Đảng là thành phần cai trị, dân là thành phần bị trị. Dân mất quá nhiều … [c]hỉ còn lại những thứ không thể tiêu dùng như huy chương, bằng tưởng lệ, và tượng Mẹ Việt Nam Anh Hùng.
Nếu Luân Hồi Là Những Bản Nháp của Hữu Thể: Đọc Khả Thể của Đặng Thơ Thơ
Từ vai trò của tác giả, sự khả thể đã trở thành hiện hữu, vì truyện đã được kết cấu, cho ra đời …. Khả thể ở đây là lời mời tham dự cuộc đối thoại từ tác giả đến độc giả, vì một tác phẩm không thể/không chỉ là một xác chết đơn giản. Với sự tham dự của độc giả, chuyện khai thác văn bản sẽ là một trò chơi exquisite corpse – cái xác tuyệt diệu …
Từ Giải khăn sô Cho Huế của Nhã Ca đến Mourning Headband for Hue của dịch giả Olga Dror: Hồi Kýhay Truyện Ký?
Khi dịch giả Olga Dror, qua Nhã Ca, phát biểu rằng Giải Khăn Sô cho Huế “là quan điểm, là tiếng nói đích thực của người dân Miền Nam Việt Nam”– một Miền Nam, mà theo Nhã Ca, “phải lãnh phần trách nhiệm” về tội tàn sát dân lành và tàn phá Huế vào tết Mậu Thân 1968 — thì lời phát biểu đó cần phải có sự phản bác từ bất cứ một người dân Miền Nam nào khác.
Cái Đẹp của Ngôn Ngữ & Nét Hậu Hiện Đại trong Khả Thể (*)
Trong tập truyện này, nói riêng, và trong chữ nghĩa của Đặng Thơ Thơ nói chung, ngôn ngữ chiếm một vị trí quan trọng. Nó có thể được dùng để diễn đạt, để đưa tác giả đến những cái đích mà cô nhắm đến. Dù sao, trong quan sát của tôi, điểm nổi bật của ngôn ngữ trong truyện Đặng Thơ Thơ là những nét đẹp và sự sâu sắc.
đọc bèo giạt của Ngọc Cường
Thời gian qua đã quá lâu, 57 năm kể từ ngày tôi đọc được bài viết ngắn, mô tả một con muỗi bay lạc vào màn của một cậu bé có óc quan sát vi tế, có trí tưởng tượng phong phú, ký tên Tường Cường. Bây giờ, tôi không còn nhớ rõ văn phong và nội dung nhưng có một cái gì trong bài viết rất cô đọng đó đã in sâu vào ký ức tôi và cứ ở đấy mãi, long lanh như một viên kim cương nhỏ.
GÓP Ý VỚI NHÀ VĂN PHẠM THỊ HOÀI VỀ NHỮNG TỪ “ĐẤU TỐ”, “BẤT HIẾU”….
Chuyện con cầm dao giết cha mẹ trong lịch sử Việt Nam, lịch sử nhân loại cũng có, nhưng không nhiều. Cầm bút đâm cha như Thu Tứ, thời Nhân Văn Giai Phẩm, suốt những tháng ngày cực thịnh của đấu tố loại này, hình như cũng không có. Chỉ thấy các văn hữu thân thương múa bút đâm chém nhau kịch liệt để Bác Đảng vui lòng. Không nhớ có thằng con nào xông ra gánh vác giùm công tác ấy.
Thể Thơ Mở Rộng
Không có sự tự do nào vô hạn cả, kể luôn sau khi chết. Bản thân của Tự Do bị giới hạn ở chữ Tự, ” “, nghĩa là tự mình. Mỗi tác giả đã tự có giới hạn. Mỗi phóng túng đã tự có giới hạn. Mỗi bài thơ đã tự có giới hạn. Do đó, thể thơ mở rộng là đi từ giới hạn nhỏ ra giới hạn lớn. Như nhìn qua khung cửa sổ rồi nhìn qua cửa lớn, cho dù ra khỏi nhà, giới hạn sẽ là tầm mắt.
NHỮNG SAI LẦM TRONG BÀI “TRƯỜNG HỢP VÕ PHIẾN” CỦA THU TỨ (phần 3)
“Hậu sinh khả úy” vì phong cách Cộng sản của Thu Tứ vượt xa Vũ Hạnh. Cụ Vũ, nếu lời nói còn được Đảng coi trọng, thì chỉ làm nhà văn Dương Nghiễm Mậu từ nay mất toi cơ hội kiếm tí tiền còm nhờ sách tái bản. Thu Tứ “đánh” nhà văn Võ Phiến ác hơn, hiểm độc hơn…
LÁ THƯ TỪ KINH XÁNG: Vài hàng gởi nhà văn Kiệt Tấn
Tui cứ tưởng ông khen Nguyễn Ngọc Tư là ông khen thiệt, ai dè ông khen Nguyễn Ngọc Tư đã thèm rồi ông lại đem ông ra so sánh ông cũng có những cái giống y chang Nguyễn Ngọc Tư, chẳng khác nào ông vẽ bùa rồi ông tự đeo cho mình…
Bình Luận mới