Bà Triệu: Từ ‘kim đạp đễ’ đến ‘thiếu nam thông’ – một tiếp cận liên ngành

Nghiên cứu đề xuất biểu tượng Triệu Ẩu không phải là nữ anh hùng theo chuẩn mực Nho giáo hay hiện đại, mà là nữ thủ lĩnh, người chủ trì các nghi lễ trong cộng đồng phi Hán ở Cửu Chân đầu thế kỷ III. Hướng tiếp cận này không chỉ trả lại cho nhân vật bối cảnh văn hóa – nghi lễ nguyên thủy…

“chìu chuộng” hay “chiều chuộng”?

Mời anh dùng nước.
Đây không phải là trà, thế nước uống gì vậy anh?
Cái này là nụ vối, người ta gọi là trà nụ vối, hay là trà vối. Pha như pha trà. Uống tiêu …

Lịch sử truyền giáo và chữ quốc ngữ – Chương 11.V – Huỳnh Tịnh Của và Gia Định Báo

Nhiều tác giả khi viết về Gia Định Báo, thường đề cao tên tuổi những người Việt, như Trương Vĩnh Ký, Tôn Thọ Tường, Trương Minh Ký, và gán cho họ những vai trò không có trong tờ báo này, và cho Gia Định Báo một tầm quan trọng về biên khảo, học thuật; thậm chí mục từ Gia Định Báo của Wikipédia tiếng Việt ngày nay, ghi rằng: Gia Định Báo do Trương Vĩnh Ký và Ernest Potteaux sáng lập, Huỳnh Tịnh Của làm Tổng biên tập, là hoàn toàn sai.

nguyễn mộng giác viết giữa trời biển mênh mông

Cái gì khiến tôi say sưa viết như thế? Hỏi viết cho ai? Viết cho tôi. Viết làm gì? Chẳng biết để làm gì, muốn viết thì viết, không viết thì cứ ấm ách nên viết để giải tỏa, thế thôi.

xem phim “the vietnam war” (kỳ 3/3)

Xem hết 10 cuốn phim người ta thấy đạo diễn phim Ken Burns (có tin cho rằng thuộc nhóm phản chiến), và Lynn Novick (có tin thuộc nhóm cánh tả truyền thông Mỹ) đã nghiêng về các phong trào phản chiến. Bộ phim đã cho người xem thấy tương đối trung thực, đầy đủ “điều gì đã xảy ra” ở VN;  nhưng chỉ liên quan đến người Mỹ và đối phương của họ (CSVN).

Phim đã “không kể câu chuyện từ nhiều phía” mà chủ yếu từ 2 phía Mỹ và CSVN; còn VNCH- một trong 2 phía chính yếu trong cuộc chiến, chỉ được được nhắc đến rất ít ỏi.

Để đúng với cái tên “The Việtnam War” (Chiến tranh Việt Nam ), bộ phim bắt buộc phải nêu những điểm này:

Xem phim “the vietnam war” (kỳ 2/3)

Trong bản dự thảo hiệp định, TT Nixon đã nhượng bộ CSVN, cho quân CSBV được ở lại miền Nam, điều mà TT. Thiệu phản đối quyết liệt. Để làm yên lòng TT Thiệu, TT. Nixon đã viết một lá thư tay gởi TT. Thiệu cam kết sẽ can thiệp nếu CSVN tấn công VNCH, vi phạm thỏa thuận.

Nhưng khi CSBV tấn công đánh chiếm Phước Long, Hoa Kỳ đã không phản ứng. Bộ phim cho thấy, TT Nixon đã từ chức vì vụ Watergate (ngày 8-8-1974) trước khi quân CS vi phạm nghiêm trọng hiệp định Paris tấn công chiếm Phước Long (ngày 7-1-1975) khiến ông không còn cơ hội thực hiện 2 điều cam kết còn lại trước dân Mỹ, đặc biệt lời cam kết với TT Thiệu. Thật ra, như tài liệu mật được công bố sau này, khi gặp lãnh đạo Trung Quốc và Liên Xô TT Nixon bày tỏ rằng ông chấp nhận VNCH sẽ sụp đổ sau khi bản hiệp định được ký. Ông đã lừa dối cả dân chúng Mỹ và TT Thiệu.

Xem phim “The Vietnam war” (kỳ 1/3)

LTS: Bài điểm phim The Vietnam War công phu của Thiên Lang, một bút danh khác của nhà văn Thu Phong, được trình bày rất chi tiết với các dẫn chứng chính xác, theo dàn …

Năm Mươi Năm Thơ Việt Hải Ngoại

Các thế hệ tiếp nối của các dân tộc lưu vong có những khoảng cách không quá xa như ở người Việt. Ở người Việt có một khoảng cách … giữa những người tham gia chiến tranh, bị tù đày, và những người sinh ra tại hải ngoại. Ở thế hệ thứ hai và thứ ba này, quá trình hội nhập xảy ra mau lẹ nhưng đột ngột, cắt đứt với truyền thống. Những thế hệ về sau thậm chí không còn tự xem mình là người Việt nữa.

Lịch sử truyền giáo và chữ quốc ngữ – Chương 11.IV – Phạm Quỳnh và Chính sách phục hồi chữ quốc ngữ của Pháp

Cuốn sách Trương Vĩnh Ký nhà văn hoá của giáo sư Nguyễn Văn Trung, trong tiểu đoạn tựa đề: Giành lại Trương Vĩnh Ký về phiá Việt Nam, ông cho biết: ông viết sách này với mục đích sửa lại «lỗi lầm» trước 1975 ông đã từng phê phán Phạm Quỳnh và Trương Vĩnh Ký là «bán nước». Sau hai mươi năm nhìn lại, ông thấy chỉ có Phạm Quỳnh «bán nước», còn Trương Vĩnh Ký bị oan.

Lịch sử truyền giáo và chữ quốc ngữ – Chương 11: Trương Vĩnh Ký (1837-1898) – Phần III: Vinh dự lầm than

Cuộc du lịch «vĩ đại và hoành tráng» quá, tạo tất cả điều kiện cho Trương Vĩnh Ký trở thành nhà bác học tương lai. Nhưng cũng có chỗ khiến ta hơi áy náy: Phan Thanh Giản lấy tiền đâu ra để dẫn cả đoàn hơn sáu chục người đi khắp Âu châu chơi trong tám tháng như thế?

Lịch sử truyền giáo và chữ quốc ngữ – Chương 11 – Trương Vĩnh Ký (1837-1898) – phần II – Sự phục hồi tên tuổi Trương Vĩnh Ký

Đến đây, một câu hỏi quan trọng cần nêu ra: Tại sao sau ba mươi chín năm bị quên lãng (1886-1925), Trương Vĩnh Ký lại được chính phủ thực dân phục hồi tên tuổi dưới danh nghĩa Nhà ái quốc và Nhà bác học?

Hai mươi năm văn học Việt Nam ở hải ngoại

Viết về văn học Việt Nam ở hải ngoại là điều khó. Thứ nhất là vì các nhà văn tản mác khắp nơi, định cư ở nhiều quốc gia khác nhau, nhiều lục địa khác nhau, cách nhau xa lơ xa lắc, do đó sách báo cũng tản mác theo, hiếm có ai, kể cả các nhà phê bình cần cù nhất, có đủ tài liệu để an tâm theo đuổi một công trình khảo cứu nghiêm túc. Thứ hai là vì dòng văn học ấy không phải là một cái gì liên tục và nhất quán: nó không ngừng được bổ sung bằng những cây bút mới

50 năm sau Sổ tay viết lại (kỳ 4): Mùa Chịu Nạn, Mùa Giải Phóng

Cuối loạt bài về cuộc bầu cử tổng thống Mỹ vào tháng 11 năm 2024, người viết đã đề cập tới hình ảnh nước Mỹ như một người khổng lồ bị vấp ngã. Vấp ngã là chuyện thường, nhưng với bọn trẻ, mỗi khi ngã, có thể bật dậy ngay, phủi bụi trên quần áo, rồi tiếp tục cuộc chơi. Nhưng với người già, hoặc thân thể quá đồ sộ, chẳng may bị ngã, thường không tự mình dậy được, cần phải có nhiều người hợp sức vực dậy.

Lịch sử truyền giáo và chữ quốc ngữ – Chương 11: Trương Vĩnh Ký (1837-1898)

Từ đây, các chủng viện cũng huấn luyện những «chiến sĩ» công giáo, trong tinh thần căm thù nhà Nguyễn, tố cáo «sự bạo tàn, khát máu» của vua Minh Mạng, «sự tồi tệ thối nát» của các quan lại và «sự đói rét lầm than» của dân chúng, rên siết dưới «chế độ bạo tàn», mong nước Pháp văn minh đến giải thoát cho họ.
Trương Vĩnh Ký là trường hợp điển hình…

QUAN-NIỆM CỦA KANT VỀ “DING-AN-SICH” TỨC “TÍNH RIÊNG CỦA SỰ-VẬT” VÀ QUAN-NIỆM CỦA HEIDEGGER VỀ “DING” HAY NOUMENA CŨNG LÀ “TÍNH RIÊNG TƯ CỦA SỰ-VẬT.”

Ding-an-Sich của Kant đã đi một bước lớn về ý-thức trong lịch-sử Triết-học theo tinh-thần khoa học nhưng đó đây vẫn còn lảng vảng tính Siêu-hình (Metaphysics). Trong khi ấy, lạ thay, ý- niệm vê Vật (Ding) của Heidegger lại có mầu Thực-tiễn (Pragmatisn) nhưng thực ra như chúng ta biết căn-bản triết-học của Heidegger luôn luôn khới đi từ nền-tảng Siêu-hình Học (Metaphysics)

Lịch sử truyền giáo và chữ quốc ngữ: Đạo Gia-Tô dưới thời Võ Vương, Định Vương và nhà Tây Sơn (chương 9)

Tuyệt nhiên trong những sắc lệnh cấm đạo mà chúng tôi đọc được, từ thế kỷ XVII đến thế kỷ XIX, không có điều nào ra lệnh giết giáo dân, như thấy ghi trong sử sách hay trong bài viết của thừa sai. Chỉ từ khi linh mục de la Bissachère (1764-1830) trở về Âu châu viết cuốn Ký sự, thì đó là một trong những tài liệu về sau trở thành vũ khí đánh chiếm thuộc địa của quân Pháp.

Lịch sử truyền giáo và chữ quốc ngữ – Chương 8 – Việc truyền giáo dưới thời chúa Trịnh Tạc và chúa Hiền – IV- Lữ Y Đoan và Sấm truyền ca

 
Nhóm đạo Chúa Quảng Ngãi
Gần đây, Claude Gendre, một nhà nghiên cứu lịch sử người Pháp, viết:
“Nhưng sự xung đột giữa đạo công giáo và nền văn minh bản địa không chỉ về văn hoá: …

Nhà thơ Viên Linh: Khởi hành từ Thủy Mộ Quan (kỳ chót)

Độc giả tỵ nạn từ Miền Nam không chỉ giúp Viên Linh tái dựng sự nghiệp báo chí, mà đã còn chứng minh tinh thần tiên phong của Đất Miền Nam khi tín nhiệm một phụ nữ vào phần vụ Thư ký Tòa soạn của một tạp chí chuyên về Văn Học Miền Nam như Khởi Hành, ngay trong quãng thời gian vẫn còn thử thách của một cộng đồng tỵ nạn vừa tìm cách sinh tồn vừa tiếp tục phát triển.

Nhà thơ Viên Linh: Khởi hành từ Thủy Mộ Quan (kỳ 4)

Chúng tôi dùng tên Khởi Hành [như] một tín hiệu để người Miền Nam nhận ra nhau. Tôi đề nghị với Viên Linh … nếu nhắc đến Khởi Hành, chắc chắn người ta có thể hình dung ngay nội dung sáng tác của văn nghệ sĩ Miền Nam và lập trường chống Cộng của VNCH. Hơn nữa, Viên Linh có một lợi thế bất ngờ vì không phải bất kỳ ai cũng lấy lại được tên đó.

Nhà thơ Viên Linh: Khởi hành từ Thủy Mộ Quan (kỳ 3)

Là một nhà thơ, Viên Linh có thể lùi vào bóng tối khi muốn, nhưng làm báo luôn luôn là một hoạt động tập thể. Thói quen bất cần bạn hữu, hay chỉ cần khi có nhu cầu, nay trở thành lưỡi dao trủy thủ …. Khác với đại đa số nhà văn cùng thời, ông không thuộc một nhóm bạn tâm huyết nên vắng sự nâng đỡ tinh thần cần thiết.

Nhà thơ Viên Linh: Khởi hành từ Thủy Mộ Quan (kỳ 2)

Có những đoạn trong Thủy Mộ Quan không toàn hảo vì tác giả đã hy sinh chất thơ để biến tác phẩm thành một thứ quốc sử diễn ca …. Viên Linh miệt thị Trần Khắc Chung là “bỉ tướng” có công bằng không? Nếu có trách là trách các ông vua đã dùng phụ nữ để mưu đồ việc lớn, sao lại trách nạn nhân và viên tướng …. Bởi thế, làm thơ “quốc sử diễn ca” hay lấy cảm hứng từ lịch sử, cần có mối hoài nghi khi đọc sử trước khi quyết đoán điều gì.

Lịch sử truyền giáo và chữ quốc ngữ – Chương 8.III Chúa Hiền cho phép tự do giảng đạo

Sau khi Guyart qua đời, Mahot trở thành vị linh mục có thẩm quyền nhất ở Đàng Trong, và cũng là người thân tín nhất của đức Giám mục Bérithe, có nhiệm vụ cùng với Vachet tổ chức cho đức Giám mục trở lại Đàng Trong lần hai.

Chuyện dài bầu cử Tổng Thống Mỹ (kỳ cuối)

Khẩu hiệu tranh cử của ông Trump là MAGA, Make America Great Again. Làm cho nước Mỹ vĩ đại trở lại. Nói tới “again”, là muốn trở lại với thời đã qua, lúc đàn ông da trắng là những chủ nhân với quyền năng tối thượng, còn bọn da đen da nâu da vàng đều thuộc thành phần cu li. Cùng lúc, bà Harris hô hào “We are not going back”, chúng tôi không đi lui. Không giật lùi là tiến về phía trước, chiến đấu cho tương lai.

Chuyện dài bầu cử Tổng Thống Mỹ (kỳ 2)

Đọc một số nhận xét của những người biết rõ ông Trump nói rằng ông ta giống một đứa trẻ con, người viết này cảm thấy bất bình, và chỉ có thể đồng ý một nửa. Bất bình, vì nói tổng quát như thế là vô tình phạm tới danh dự của đại đa số thành phần trẻ con … vì có trẻ con được giáo dục và trẻ con mất dậy … nên cần xác định là Trump thuộc loại trẻ con nào, để khỏi mang tiếng chung cho toàn thể trẻ con.

Chuyện dài bầu cử Tổng Thống Mỹ (kỳ 1)

Ông Trump tự khoe: “Không ai biết rõ chế độ hơn tôi, đó là điều tại sao chỉ mình tôi có thể sửa chữa nó.” Một người chủ động góp phần vào việc làm cho chế độ và xã hội băng hoại, rồi tự phụ chỉ có mình sửa được những sai lầm đó, khác gì một kẻ cướp yêu cầu mọi người chọn mình làm lãnh chúa, vì chỉ có mình biết được cách đem lại an bình thịnh vượng.

Lịch sử truyền giáo và chữ quốc ngữ – Chương 8: Việc truyền giáo dưới thời chúa Trịnh Tạc và chúa Hiền

Tất cả những tình tiết, âm mưu, kình chống này dẫn đến những cái chết bí ẩn trong hàng ngũ các giáo sĩ đã dám đặt nghi vấn hoặc làm trái lệnh Vatican về Nghi lễ, khiến hành trình truyền giáo của Lambert de La Motte, Đại diện Tông toà ở Đàng Trong đầy chông gai, hiểm trở.

Lịch sử truyền giáo và chữ quốc ngữ – Chương 8: Đạo Gia Tô dưới thời chúa Trịnh Tạc và chúa Hiền

Ba trăm điều trong Lễ nghi tức là toàn bộ quy chế các lễ nghi trong triều và trong nước;  những quy chế này tiềm ẩn hệ thống tư tưởng phương Đông, qua từng chi tiết nhỏ nhất, nên có thể coi Lễ nghi là thánh kinh của người phương Đông về đạo làm người…

Lịch sử truyền giáo và chữ quốc ngữ – Chương 7: Louis Chevreuil và sự xuyên tạc việc tàn sát đạo Chúa ở Đàng Trong

 
Lịch sử truyền giáo và chữ quốc ngữ
Chương 7:
Louis Chevreuil
và sự xuyên tạc việc tàn sát đạo Chúa ở Đàng Trong
 
 
 
Trong bộ sách nổi tiếng La Cochinchine Religieuse (Đạo giáo ở nước …