Lịch sử truyền giáo và chữ quốc ngữ – Chương 11 – Trương Vĩnh Ký (1837-1898)

Phần VII: Cuộc xâm lăng của Pháp dưới ngòi bút Trương Vĩnh Ký

Jean Bouchot, tác giả cuốn chân dung nổi tiếng về Trương Vĩnh Ký «Un savant et un patriote cochinchinois Petrus J.B. Trương …

Lịch sử truyền giáo và chữ quốc ngữ – Chương 11 – Trương Vĩnh Ký (1837-1898) – VI – Tác phẩm

Vấn đề văn bản Trương Vĩnh Ký
Ngày nay, nhờ internet, tác phẩm của Trương Vĩnh Ký được truyền bá rộng rãi hơn trước, riêng Thư Viện điện tử của Hội Ái Hữu Petrus Trương Vĩnh …

Thụy Khuê trả lời phỏng vấn của Đặng Thơ Thơ

Và nói như vậy là bạn không sành văn chương, bạn không rõ bản lĩnh của chữ nghiã, bởi vì chữ nghiã rất cứng đầu, nó không quỳ lạy trước lời “nhận định” của bất cứ cá nhân nào, không phải vì bạn là một ông quan lớn hay một nhà phê bình đại tài mà bạn có thể phán rằng: cái nền văn học này có, cái nền văn học kia không

Lịch sử truyền giáo và chữ quốc ngữ – Chương 11.V – Huỳnh Tịnh Của và Gia Định Báo

Nhiều tác giả khi viết về Gia Định Báo, thường đề cao tên tuổi những người Việt, như Trương Vĩnh Ký, Tôn Thọ Tường, Trương Minh Ký, và gán cho họ những vai trò không có trong tờ báo này, và cho Gia Định Báo một tầm quan trọng về biên khảo, học thuật; thậm chí mục từ Gia Định Báo của Wikipédia tiếng Việt ngày nay, ghi rằng: Gia Định Báo do Trương Vĩnh Ký và Ernest Potteaux sáng lập, Huỳnh Tịnh Của làm Tổng biên tập, là hoàn toàn sai.

Lịch sử truyền giáo và chữ quốc ngữ – Chương 11.IV – Phạm Quỳnh và Chính sách phục hồi chữ quốc ngữ của Pháp

Cuốn sách Trương Vĩnh Ký nhà văn hoá của giáo sư Nguyễn Văn Trung, trong tiểu đoạn tựa đề: Giành lại Trương Vĩnh Ký về phiá Việt Nam, ông cho biết: ông viết sách này với mục đích sửa lại «lỗi lầm» trước 1975 ông đã từng phê phán Phạm Quỳnh và Trương Vĩnh Ký là «bán nước». Sau hai mươi năm nhìn lại, ông thấy chỉ có Phạm Quỳnh «bán nước», còn Trương Vĩnh Ký bị oan.

Lịch sử truyền giáo và chữ quốc ngữ – Chương 11: Trương Vĩnh Ký (1837-1898) – Phần III: Vinh dự lầm than

Cuộc du lịch «vĩ đại và hoành tráng» quá, tạo tất cả điều kiện cho Trương Vĩnh Ký trở thành nhà bác học tương lai. Nhưng cũng có chỗ khiến ta hơi áy náy: Phan Thanh Giản lấy tiền đâu ra để dẫn cả đoàn hơn sáu chục người đi khắp Âu châu chơi trong tám tháng như thế?

Lịch sử truyền giáo và chữ quốc ngữ – Chương 11 – Trương Vĩnh Ký (1837-1898) – phần II – Sự phục hồi tên tuổi Trương Vĩnh Ký

Đến đây, một câu hỏi quan trọng cần nêu ra: Tại sao sau ba mươi chín năm bị quên lãng (1886-1925), Trương Vĩnh Ký lại được chính phủ thực dân phục hồi tên tuổi dưới danh nghĩa Nhà ái quốc và Nhà bác học?

Thử tìm một lối tiếp cận văn sử học về hai mươi nhăm năm văn học Việt Nam hải ngoại 1975-2000

Hai mươi nhăm năm. Một phần tư thế kỷ. Khi nhìn lại chặng đường vừa qua của văn học Việt Nam, người ta nhận thấy do một tình cờ, một định mệnh hay một thần …

Lịch sử truyền giáo và chữ quốc ngữ – Chương 11: Trương Vĩnh Ký (1837-1898)

Từ đây, các chủng viện cũng huấn luyện những «chiến sĩ» công giáo, trong tinh thần căm thù nhà Nguyễn, tố cáo «sự bạo tàn, khát máu» của vua Minh Mạng, «sự tồi tệ thối nát» của các quan lại và «sự đói rét lầm than» của dân chúng, rên siết dưới «chế độ bạo tàn», mong nước Pháp văn minh đến giải thoát cho họ.
Trương Vĩnh Ký là trường hợp điển hình…

Thuỵ Khuê phỏng vấn Đặng Tiến về Văn học hải ngoại

(Bài phỏng vấn đã được phát trên đài RFI ngày 8.5.1994)
 
Hỏi: Xin anh cho biết ý của anh về bài báo của anh Nguyễn Huệ Chi tựa đề “Vài cảm nhận Văn học Việt Nam …

Lịch sử truyền giáo và chữ quốc ngữ – Chương 10 – Vua Gia Long và Giám mục Bá Đa Lộc

Khi Giám mục Bá Đa Lộc đưa hoàng tử Cảnh từ Pháp về tới Gia Định, vấn đề đạo Gia-Tô được đề ra, trầm trọng và dứt điểm, chỉ vì một sự kiện nhỏ, nhưng …

Trương Vũ – trong mầu hoàng hôn

Gần bốn mươi năm quen, chúng tôi chỉ gặp nhau mấy lần.
Biết anh vẽ tranh, nhưng tôi chưa được xem; người ở Mỹ, người ở Pháp, chân trời góc biển. Tiểu luận văn học của …

Lịch sử truyền giáo và chữ quốc ngữ: Đạo Gia-Tô dưới thời Võ Vương, Định Vương và nhà Tây Sơn (chương 9)

Tuyệt nhiên trong những sắc lệnh cấm đạo mà chúng tôi đọc được, từ thế kỷ XVII đến thế kỷ XIX, không có điều nào ra lệnh giết giáo dân, như thấy ghi trong sử sách hay trong bài viết của thừa sai. Chỉ từ khi linh mục de la Bissachère (1764-1830) trở về Âu châu viết cuốn Ký sự, thì đó là một trong những tài liệu về sau trở thành vũ khí đánh chiếm thuộc địa của quân Pháp.

Khánh Trường (1948-2024)

Khánh Trường tháng 5-1990 tại phòng tranh

Đôi dòng tiểu sử
Họa sĩ, nhà văn, nhà báo, Khánh Trường tên thật là Nguyễn Khánh Trường, sinh ngày 8-4-1948, tại xã Khánh Thọ, huyện Tam Kỳ, tỉnh Quảng …

Lịch sử truyền giáo và chữ quốc ngữ – Chương 8 – Việc truyền giáo dưới thời chúa Trịnh Tạc và chúa Hiền – IV- Lữ Y Đoan và Sấm truyền ca

 
Nhóm đạo Chúa Quảng Ngãi
Gần đây, Claude Gendre, một nhà nghiên cứu lịch sử người Pháp, viết:
“Nhưng sự xung đột giữa đạo công giáo và nền văn minh bản địa không chỉ về văn hoá: …

Lịch sử truyền giáo và chữ quốc ngữ – Chương 8.III Chúa Hiền cho phép tự do giảng đạo

Sau khi Guyart qua đời, Mahot trở thành vị linh mục có thẩm quyền nhất ở Đàng Trong, và cũng là người thân tín nhất của đức Giám mục Bérithe, có nhiệm vụ cùng với Vachet tổ chức cho đức Giám mục trở lại Đàng Trong lần hai.

Lịch sử truyền giáo và chữ quốc ngữ – Chương 8: Việc truyền giáo dưới thời chúa Trịnh Tạc và chúa Hiền

Tất cả những tình tiết, âm mưu, kình chống này dẫn đến những cái chết bí ẩn trong hàng ngũ các giáo sĩ đã dám đặt nghi vấn hoặc làm trái lệnh Vatican về Nghi lễ, khiến hành trình truyền giáo của Lambert de La Motte, Đại diện Tông toà ở Đàng Trong đầy chông gai, hiểm trở.

Lịch sử truyền giáo và chữ quốc ngữ – Chương 8: Đạo Gia Tô dưới thời chúa Trịnh Tạc và chúa Hiền

Ba trăm điều trong Lễ nghi tức là toàn bộ quy chế các lễ nghi trong triều và trong nước;  những quy chế này tiềm ẩn hệ thống tư tưởng phương Đông, qua từng chi tiết nhỏ nhất, nên có thể coi Lễ nghi là thánh kinh của người phương Đông về đạo làm người…

Lịch sử truyền giáo và chữ quốc ngữ – Chương 7: Louis Chevreuil và sự xuyên tạc việc tàn sát đạo Chúa ở Đàng Trong

 
Lịch sử truyền giáo và chữ quốc ngữ
Chương 7:
Louis Chevreuil
và sự xuyên tạc việc tàn sát đạo Chúa ở Đàng Trong
 
 
 
Trong bộ sách nổi tiếng La Cochinchine Religieuse (Đạo giáo ở nước …

Lịch sử truyền giáo và chữ quốc ngữ – Chương 6: Hội Thừa Sai Paris

 
Lịch sử truyền giáo và chữ quốc ngữ
Chương 6: Hội Thừa Sai Paris
 

 
Antão Gonçalves, lái buôn nô lệ đầu tiên được ghi tên trong sử sách, từ 1441 đến 1445, ba lần đưa người …

Lịch sử truyền giáo và chữ quốc ngữ – chương 5 – phần IV – Alexandre de Rhodes

IV – Thư xin triều đình Pháp chinh phục phương Đông
Chương này giới thiệu ba bài Tựa sách quan trọng, đó là ba bức thư Alexandre de Rhodes cầu xin triều đình Pháp chinh …

Lịch sử truyền giáo và chữ quốc ngữ- Chương 5: Alexandre de Rhodes- Phần III:. Chuyện André Phú Yên tử đạo

Chuyện André tử đạo hay Anrê Phú Yên tử đạo là «chứng cớ» đầu tiên về việc «giết đạo» ở Đại Việt do một giáo sĩ người Âu công bố trước thế giới, đã để lại dấu ấn nặng nề về «tội ác» của chúa Nguyễn đối với đạo Gia-Tô.

Lịch sử truyền giáo và chữ quốc ngữ- Chương 5 : Alexandre de Rhodes – Phần II. De Rhodes đến Đại Việt

Trong lời kết toán ba mươi nhăm năm truyền giáo trên đây, nước Việt được ông gọi không bằng tên chính thức Đại Việt, cũng không bằng tên quen thuộc Đàng Ngoài và Đàng Trong mà bằng nhóm từ khinh miệt: những mảnh đất mới mà quỷ thần đã được tôn thờ.

Lịch sử truyền giáo và chữ quốc ngữ: Alexandre de Rhodes (Chương 5)

I- De Rhodes, người dẫn đường
 Hai bộ sách nghiên cứu  xuất bản trong thời kỳ thuộc địa và hậu thuộc địa, xác nhận và vinh danh Alexandre de Rhodes là người dẫn đường cho quân …

Lịch sử truyền giáo và chữ quốc ngữ: Ký sự Đàng Ngoài của Giuliano Baldinotti (chương 4)

Cũng như Borri, Baldinotti xác định nhiệm vụ «dạy dỗ» của các giáo sĩ, ngay từ đầu. Nhưng vì không thể «dạy dỗ» một dân tộc có trình độ tư tưởng cao hơn mình, nên ông phải hạ «nó» họ xuống hàng ngu muội, tăm tối, thờ cúng ma quỷ, để có cớ đến dậy dỗ. Đó là đường lối chung mà La Mã đề ra cho các giáo sĩ, về sứ mệnh «khai hoá» của họ.

Lịch sử truyền giáo và chữ quốc ngữ: Cristoforo Borri và ký sự Đàng Trong (chương 3, phần iv)

Để có chính nghiã cho việc truyền giáo, Borri phải dựa vào Thánh Kinh để xác định người Việt nghịch đạo: không thờ Đức Chúa Trời mà tôn thờ ma quỷ, cho nên cần phải giáo hóa dân tộc này bằng ánh sáng Phúc Âm và văn minh Tây phương.

lịch sử truyền giáo và chữ quốc ngữ: cristoforo borri và ký sự đàng trong (chương 3, phần iii)

Cristoforo Borri viết về nhân vật mà ông quý trọng và tôn vinh: quan Khám lý Trần Đức Hoà — ân nhân thứ hai của đạo Chúa (sau Minh Đức Vương Thái Phi) — là người đã cứu sống cha Buzomi và mời các giáo sĩ về vùng ông cai trị. Vào năm 1618, trong cơn sóng gió, các giáo sĩ phải lẩn tránh, quan Khám lý Trần Đức Hoà đã cấp nhà ở và dựng nhà thờ các giáo sĩ ở Quy Nhơn, tạo ra cơ sở đạo Chúa ở Nước Mặn.

lịch sử truyền giáo và chữ quốc ngữ: cristoforo borri và ký sự đàng trong (chương 3, phần II)

Sự tranh công của giáo đoàn Pháp với giáo đoàn Bồ, Ý, qua việc đặt tên thánh cho bà quý tộc, ân nhân đầu tiên của đạo Chúa ở Việt Nam, bắt đầu từ đây. Và việc này là nguồn cội sự trá mạo lịch sử truyền giáo ….