Triptych Phá Thai (1998)
Lakeland Arts – Abbott Gallery & Museum – Kendal, Anh quốc
Họa sĩ danh dự Maria Paula Figueiroa Rego sinh ra ở Bồ Đào Nha, trong một gia đình phong lưu chống chủ nghĩa Phát-xít của chế độ độc tài Antonio Salazar. Vào đầu thập niên 1950, Paula Rego, lúc đó mới 16 tuổi, được bố mẹ gửi sang Anh theo học Trường Nghệ thuật Slade như một cách lánh nạn, và sau đó cả gia đình định cư ở Luân đôn. Bà được tôn vinh như một thành viên sáng chói của trường phái hội họa Luân đôn, sánh vai với các họa sĩ Anh quốc như Lucian Freud, Francis Bacon, Francis Auerbach, và Victor Willing–sau này là chồng của bà.
Đề tài hội họa của Paula Rego thường được dựa trên giai thoại gia đình và truyện cổ tích do dì và bà ngoại của bà kể lại. Hình ảnh phụ nữ trong tranh của bà là những sinh vật không có nữ tính mềm mại truyền thống, mà trông thật quê kệch, lam lũ, mang hình dạng như chó, gấu, hay nông súc. Rego chủ trương huynh hướng này như nhấn mạnh thực tế vật chất của phụ nữ, để đánh đổ hình ảnh thương mại hoặc lý tưởng hóa về phụ nữ trong tâm trí đàn ông.
Đồng thời bà cũng khai phá mặt trái của những liên hệ xã hội, cộng đồng, sự tàn ác của tình yêu, bổn phận gia đình. Là một nghệ sĩ dấn thân và đam mê nghệ thuật, bà cảm thấy phải hy sinh sự nghiệp và cuộc đời để chăm sóc và chịu đựng một ông chồng vừa bị bệnh ung thư vừa có tật lang chạ. Rút kinh nghiệm từ sự giận dữ, nỗi lo sợ và sức mạnh của bản thân, bà dùng hội họa để lột trần hoặc ngụ ngôn hóa những góc cạnh trong đời sống, tâm cảnh phụ nữ.
Tác phẩm Triptych Phá Thai là phản hồi của Paula Rego trước cuộc trưng cầu dân ý ở Bồ Đào Nha về vấn đề phá thai. Thời niên thiếu ở sinh quán, bà đã chứng kiến thảm trạng của những thiếu phụ nghèo phải lén lút tìm nơi phá thai bất hợp pháp, mà có người đã bị nhiễm độc hoặc thiệt mạng vì môi trường không vệ sinh, do đó bà vô cùng thất vọng khi cuộc trưng cầu dân ý bị thất bại trong nỗ lực hợp thức hóa việc phá thai. Paula Rego đã thực hiện bức Triptych cách đây gần 25 năm như một hành động cảnh tỉnh. Bà từ trần ở tuổi 87, vào ngày mùng 8 tháng 6 năm nay, khoảng ba tuần trước khi Tối Cao Pháp Viện Hoa Kỳ bác bỏ quyết định cho phép phá thai trong Roe v. Wade.
Bộ ba bức tranh diễn tả trạng thái lâm sàng của người phụ nữ phá thai. Paula Rego không muốn gây sốc nên đã không vẽ hình ảnh máu me, mà chỉ muốn hướng về nỗi đau khổ riêng tư của ba đối tượng sau trải nghiệm phá thai —họ không hẳn là nạn nhân, mà có vẻ như những nữ tu dòng khổ hạnh, hay những phiến đá u uẩn.
Với quan điểm nghệ thuật thiên về thực tế trần trụi và clinical của phụ nữ, nghệ sĩ Paula Rego coi như tượng hình hóa những ám ảnh văn chương của Annie Ernaux, khôi nguyên Nobel Văn Chương năm 2022. Dưới đây là những bài cho mini-chuyên đề Annie Ernaux. (Danh sách cũng sẽ được cập nhật trong tuần):
“Annie Ernaux: Viết Cái Sống, Sống Cái Viết,” biên khảo/nhận định của Trần Hữu Thục
“Hãy Biết Rằng Chúng Tôi Sẽ Không Để Cuộc Sống Của Mình Bị Tước Đoạt,” bản dịch Việt ngữ của Phạm Văn, chuyển ngữ thư của Annie Ernaux gửi Tổng thống Pháp
“Annie Ernaux, Viết Từ Tro Tàn Quá Khứ,” nhận định của Alexandra Schwartz, bản dịch Việt ngữ của Trần thị NgH.
Annie Ernaux: viết cái sống, sống cái viết
Annie Ernaux, Nobel Văn Chương 2022!
Với vinh dự này, Ernaux trở thành nhà văn nữ đầu tiên trong số 16 nhà văn Pháp, và là nhà văn nữ thứ 17 trên toàn thế giới, đoạt giải thưởng này. Nhận định về sự nghiệp văn chương của Ernaux, Ban Giám Khảo Hàn Lâm Viện Thụy Điển cho rằng nhờ “sự nhạy bén trực tiếp”…
Trích ‘Nhà tù hình chữ S’: Bát cơm Phiếu mẫu
CHƯƠNG XXX
Bát cơm Phiếu mẫu
Tháng sáu, Việt Nam đã vào mùa mưa, khu rừng Sông Lũy nơi chúng tôi đang ở, cứ năm ba ngày lại bị một trận mưa lớn. Nhà ở đang được …
Trích ‘Nhà tù hình chữ S’: Cắt cổ cứu người
Ba ngày Tết của tù nhân Tổng trại 8 tù binh lặng lẽ trôi qua trong u sầu, buồn bã, niềm vui khi có được cái bánh chưng, nửa chai bia, nửa chén cơm, không đủ khỏa lấp nỗi buồn thương nhớ gia đình. Suốt ba ngày Tết, đa số tù nhân thường tìm một nơi vắng vẻ…
Trích ‘Nhà tù hình chữ S’: Đường ra đơn vị
Buổi sáng bột mì luộc, buổi trưa hai chén cơm, buổi chiều hai chén cơm, đó là những suất ăn đặc biệt của ba ngày Tết mà Cách mạng dành cho các anh.
Người cán bộ Cộng sản có gương mặt khắc khổ với những vết nhăn hằn sâu trên trán, áo quần chỉnh tề đứng trên bục gỗ dõng dạc nói…
quốc lộ
Bố đi làm về mệt để cho bố ngủ. Ồn ào như quỷ lộng chùa hoang vậy đó hả’. Nó bắt chước giọng má nó đó mà. Nhưng càng ra vẻ người lớn bao nhiêu, nó càng để lộ vẻ bé bỏng tội nghiệp bấy nhiêu…”
Thôi thì hãy cố gắng bình thường
tôi cầm những khoảng trống trong tâm hồn
ném vào trong khoảng trống của gió mùa
những khoảng trống đan vào trong những khoảng trống
tạo nên những âm thanh như tiếng khóc
Một thuở như thế
khi giấc mơ hiện đại bất ngờ đào thoát
(không phông hình không nhạc nền)
diễn viên ngơ ngác quên mất tên mình in đậm sau lưng
khán giả khẩn trương vỗ tay theo dấu hiệu phù phép
Một cuộc ♦ Mơ gì xa hơn ♦ Phiêu (2)
Những gương mặt biểu ngữ
Sực tỉnh sớm mai góc đường
Tươi thắm cô đơn như quan chức
Thổ Dân Hoa Kỳ và Hệ Thống Trường Nội Trú
Các học sinh thổ dân bị bắt phải nói một thứ tiếng xa lạ là tiếng Anh. Nhiều em bị bắt phải theo một tôn giáo xa lạ, là Thiên Chúa Giáo. Tất cả bị dạy dỗ phải xem nguồn gốc gia đình mình là “bán khai”, “tà giáo”, “mọi rợ”.
sõng vành
Huyết giác là cây thuốc, vết thương của nó khi lành, hóa gỗ sẽ có màu đỏ như máu và đây là phần dùng để làm thuốc. Vết thương là phần có giá trị nhất của cây nên tên gọi huyết giác cũng là chỉ phần này, cả thân cây bạc trắng mà. Muốn cây có vết thương phải vạt, băm vào thân nó cho tứa máu, tứa nhựa chớ sao…
Chủ bút, người là ai?
Nhân chủ bút Phạm Phú Minh của Diễn Đàn Thế Kỷ thông báo nghỉ hưu ở tuổi đã-quá-tuổi-hưu 85, tôi đi tìm một tấm thiệp để gửi chúc mừng anh.
Giá còn vẽ được—bây giờ thú thật là đến viết, mấy ngón tay vốn quen với bàn máy chữ điện toán đã không còn nghe lời mình nữa…
Đến với thời đại của chúng tôi
Chị đi vào bếp lục lọi một con dao. Thật to. Chị mài đi mài lại, kiểm tra độ sắc bén bằng cách lướt một ngón tay dọc theo lưỡi nó. Chị nắm chặt dao, nín thở, cắn chặt môi và trong một cú thần sầu sấm sét, phạt đứt bộ ngực nơi mà tiết hạnh đã tan tành!
Chiquitita
Đôi khi một câu chuyện đứng chờ bạn ở góc đường để được kể lại.
Tới đoạn đại lộ số 4 sắp rẽ vào xa lộ cao tốc xuyên Đông Tây, Kiêm chạy chậm lại rồi tấp vào lề, chỗ có ghi bảng cho phép dừng khẩn cấp, bước xuống.
Khánh Trường, Người Kết Nối Muôn Phương
Tháng 10/2022 vừa qua là kỷ niệm 31 năm kể từ khi tạp chí Hợp Lưu ra đời …. Như nhà báo Lê Quỳnh Mai đã trích lời Trần Đạo để ở phần chapeau bài phỏng vấn của cô: “Tạo ra một diễn đàn trong đó mọi nhà văn Giao Chỉ, bất kể hình hài ít nhiều dị hợm của nó trong thế kỷ 20, đều có tiếng nói, đâu phải chuyện chơi. [Khánh Trường] là người làm được điều đó.
Chữ Viết của người Việt Nam
Chữ Quốc Ngữ là một chất keo kết nối dân tộc. Yêu tiếng nói, chữ viết cũng là một cách yêu nước. Và khi có những điểm chung thì trên đường dài, ta có thể cùng làm cho chữ Quốc Ngữ phong phú hơn, Những thay đổi, nếu xét thấy cần thiết, có thể làm từ từ, và theo một tầm nhìn nhất quán, xuyên suốt.
Một chút tri kỷ muộn màng
Như anh Minh nói chúng tôi quen biết nhau khá muộn khi cả hai chúng tôi đều đã bước qua tuổi 60. Do duyên văn nghệ chúng tôi quen nhau đúng 20 năm trước. Năm 2002, anh Minh lúc ấy là chủ bút tờ Thế Kỷ 21 thực hiện ở Nam California một số báo Tưởng Niệm Nhất Linh nhân ngày 7 tháng 7.
Lê Thành Nhơn (1940-2002): những mộng lớn & những tác phẩm còn, mất
Tháng 11 năm nay là tròn 20 năm từ ngày điêu khắc gia Lê Thành Nhơn (1940-2002) qua đời tại Melbourne, Úc, nơi anh định cư từ năm 1975.
Cách đây gần 10 năm khi lang thang quanh trên 200 pho tượng trong công viên điêu khắc nổi tiếng nhất thế giới Vigeland ở Oslo, Norway, tôi nhớ đã tự hỏi không biết hồi còn sinh tiền Nhơn có dịp ghé nơi này—làm sao đã không được!…
Thắp nén hương buổi chiều khô rượu ♦ Trích trường ca Nhật Ký Thời Gian
bao di chỉ đào lên từ trầm tích của quá khứ lần lượt được trưng bày
cuộc trưng bày rất riêng trong góc hầm tưởng niệm
con diều giấy xanh đỏ tím vàng đang ngất ngưởng vi vu bay lượn
bỗng nổ tung trên bầu trời mùa hè lụt nắng
nhặt chiếc lá lên coi
nhặt viên sỏi đọc đường
đưa lên mắt săm soi
không vĩ đại như cách mạng
nhưng cũng tầm kỳ quan
thế giới bị thu nhỏ trong cái tôi lẫm liệt
Quạ đen ♦ Chim ưng
quạ đen bay đến mỗi sáng sớm
hình như nó sống chỉ để làm một chiếc loa
kêu quang quác
báo cơn giông ai cũng biết trước
những nhân chứng sau cùng
Lời người dịch: Chào đời ở Ukraine, làm đặc phái viên cho tạp chí văn chương Nyoman ở Minsk. Trong thời gian hành nghề ký giả, bà thu thập chuyện kể về những biến cố …
một đoá hồng cho emily
Khi cô Emily Grierson chết, cả thị trấn chúng tôi đi đám tang: đàn ông theo kiểu trân trọng cảm mến một tượng đài đã đổ, đàn bà phần lớn vì tò mò muốn xem …
Nằm ngửa giữa thơ Đường & 6 bài thơ khác
Chui vào chai lọ
tôi thành con mắt thứ ba
vừa thở vừa quát
không biết thế giới này từ đâu đến.
Giáo sư Nguyễn Văn Trung qua đời
Tôi vẫn coi ông là người thày thứ nhất, dù không học ông ngày nào. Không chỉ vì sự nghiệp văn học đồ sộ của ông, vì ông mở đường cho triết học và phê bình Việt Nam vào thời hiện đại, mà còn ở tinh thần tự do, phóng khoáng, chấp nhận những sự lên án, đôi khi hết sức thiển cận và đầy ác ý của đối phương ….
Trích ‘31 phút’: tập 3 (1970 -1975)
anh không là anh hùng trong mắt em khi trong tay cầm báng súng, dẫu bị ép buộc. sợi dây thần kinh em căng thẳng, những sợi gân dọc theo cổ tay anh căng thẳng. hai ta như con ma ngủ, hãy mở cửa mộ phần của hai ta ra. hãy tựa vào vai nhau, dẫu sống lưng không còn đứng thẳng.
Thể loại
Bàn tròn (576)
- Biên Khảo (4959)
- Các Số Da Màu định kỳ (2373)
- Chuyên Đề (2706)
- Dịch Thuật (2560)
- Học Thuật (608)
- Kệ Sách eBook (120)
- Nghệ Thuật (750)
- Sáng Tác (18722)
- Sinh Hoạt (922)
- Tòa Soạn (1416)
Bình Luận mới