Đại Cáo: Huyền Thoại về Vị Vua Khai Quốc Lê Lợi (Kỳ 7)

Các đế quốc phương Bắc như Tống, Nguyên, Minh thường gọi tập hợp dân cư sinh sống trên vùng Bắc bộ, Bắc trung bộ là người An Nam hoặc Giao Chỉ. Vua An Nam, Giao Chỉ lại xưng đất nước mình là Đại Cồ Việt rồi Đại Việt, trừ bảy năm Đại Ngu thời Hồ.

Đại Cáo: Huyền Thoại về Vị Vua Khai Quốc Lê Lợi (Kỳ 6)

Anderson quan niệm rằng chủ nghĩa dân tộc nảy sinh từ sự phân rã của các cộng đồng tôn giáo và hệ thống vương triều. Hiện tượng phân rã xảy ra cùng lúc với sự thay đổi quan niệm về thời gian. Cách xếp đặt quá khứ, tương lai vào khoảnh khắc hiện tại được thay thế bởi cảm nhận về thời gian được đo đạc bởi lịch và đồng hồ.

Đại Cáo: Huyền Thoại về Vị Vua Khai Quốc Lê Lợi (Kỳ 5)

Đầu thế kỷ XV có thật đã tồn tại cộng đồng mệnh danh “dân tộc Việt” ở vùng đất nay là miền bắc và bắc miền trung? Có thật công cuộc chống ngoại xâm hay xây dựng đê điều trên hệ thống sông Hồng đã thúc đẩy việc sớm hình thành dân tộc Việt?

Đại Cáo: Huyền Thoại về Vị Vua Khai Quốc Lê Lợi – Phần II: Đại Cáo (kỳ 4)

Ngọn cờ nhân nghĩa của Lê Lợi không hấp dẫn đến thế. Qua tám năm trận mạc, khi tiến ra bắc năm 1426, dù được chào đón niềm nở nhưng quân Lam Sơn vẫn đi lại đơn độc vùng Thiên Quan, Quảng Oai, Tam Giang.(72) Hào kiệt chỉ tấp nập yết kiến khi Lê Lợi vây thành Đông Quan, tuy nhiên, số nhân sự phù hợp vẫn chưa đủ để trông coi quân dân vùng mới giải phóng. Suốt từ lúc còn chiến đấu mãi đến sau đăng quang, Lê Lợi luôn kiên trì kêu gọi sự hợp tác của thành phần có năng lực thông qua tuyển mộ, tiến cử, khảo hạch…. Nhưng dường như ông không thành công bằng người Minh trong vấn đề chiêu tập hiền tài, nhất là hiền tài châu thổ.

Đại Cáo: Huyền Thoại về Vị Vua Khai Quốc Lê Lợi- Phần II: Đại Cáo (kỳ 3)

Chúng ta thử đặt Đại Cáo song song với các văn bản đồng đại để xem xét và cố gắng hiểu nó như trí thức đương thời, những người có cùng mã ngôn ngữ với soạn giả, đã hiểu. Đặc biệt nếu đối chiếu với các văn bản hành chính của người Minh, sẽ dễ dàng phát hiện trận chiến về chân-ngụy trớ trêu nằm sau cuộc chạm trán vũ trang. Đại Cáo không đơn thuần thông báo chiến thắng của Đại Việt trước Đại Minh đến các tầng lớp dân chúng mà còn phản ánh trung thực hiện trạng xã hội. Điều quan trọng là hùng ca này dù được sao chép lại nhưng khả năng nội dung vẫn gần nguyên gốc vì không dễ cho bất kỳ ai tái biên tập trên cơ sở cấu trúc chặt chẽ của văn bản, cũng vì nó không nằm trong tầm ngắm của các chính trị gia đời sau như Toàn Thư hay Lam Sơn Thực lục. Về mặt thông tin Cáo Bình Ngô khả tín hơn sử chính thống hoặc tư nhân.

Đại Cáo: Huyền Thoại về Vị Vua Khai Quốc Lê Lợi- phần 1- kỳ 2

Ý thức về căn cước dân tộc Việt Nam không tồn tại trước cuộc xâm lược của nhà Minh, cũng không nảy sinh trong thời gian quân Minh chiếm đóng. “Nước Đại Việt ta” riêng biệt, khác biệt, đối xứng Hoa Hạ, vì là phần dương (nam, sáng, thiện) trong hai phần của Thái cực đồ theo mô hình tư duy cổ-trung đại. Nhiều bằng chứng suốt chiều dài lịch sử Đại Việt-Đại Nam-Việt Nam cho thấy ý thức dân tộc mới manh nha vào cuối thế kỷ XIX, tượng hình đầu thế kỷ XX và đến nay vẫn còn trong quá trình hoàn thành.

Đại Cáo: Huyền Thoại về Vị Vua Khai Quốc Lê Lợi- Phần 1- Kỳ 1

Bình Ngô đại cáo, gọi gọn là Đại Cáo, có lẽ là văn bản được quan tâm nhất trong lịch sử văn học Việt Nam, không chỉ bởi người Việt mà còn bởi học giả ngoại quốc. Quan niệm về Đại Cáo thay đổi theo thời và không gian. Riêng ở Việt Nam, từ lúc văn bản được chuyển sang quốc ngữ, chủ yếu nó được đọc và hiểu dưới tán che của chủ nghĩa dân tộc. Góc nhìn đặc biệt cường điệu mang lại phấn chấn cho cả người giải thích lẫn người được giải thích, tuy nhiên, nhiều yếu tố quan trọng khác của văn bản vô tình bị bỏ qua. Bài viết này nhặt nhạnh những gì chìm lấp để dựng lại giá trị của Đại Cáo đúng như nó đã từng có.

Trải Nghiệm Học Thuật: Thơ Chuyển Đổi Hiện Thực (Transrealism)

Ở một điểm giao nhau giữa thời gian và không gian tạo ra khoảnh khắc thực tế của đời sống. Ví dụ, ngày 15 tháng 8 năm 2000, lúc 10 giờ 5 phút 8 giây và … thời gian đụng không gian, ngay lúc này, tức thì, là thực tế. Nếu hư cấu phá vỡ thời gian, không có thời gian, tự nhiên không gian sẽ chồng chất lên nhau.

Trải Nghiệm Học Thuật: Thơ (Tính) Lưỡng Cực

Thưởng ngoạn thơ Lưỡng Cực như hành trình du lịch. Cứ tưởng tượng bối cảnh, có hai ngọn núi ở hai đầu, chính giữa là đồng bằng hoặc thung lũng. Tác giả đưa độc giả lên đỉnh núi đầu tiên rồi leo xuống băng qua đồng lũng. Khi gần hết hành trình, leo lên đỉnh núi thứ hai, từ đó tụt xuống.

Trải Nghiệm Học Thuật: Thơ (Tính) Củ Hành

Hầu hết những bài thơ hay trên thế giới từ giữa thế kỷ 20 là những bài thơ trong dạng củ hành. Nhiều lớp vỏ bao chặt, vây kín những gì bí ẩn ở trong lõi …. Nghệ thuật thơ gọi là “Lợp Tứ”: nhà thơ tạo bài thơ có nhiều lớp tứ bao bọc hoặc liên hệ với nhau để diễn đạt ý nghĩa.

Chàng, tường và … nàng

Có điều chắc là, nếu sứ mạng của chàng thành tựu – trong đó, có một bức tường dài dằng dặc bao quanh biên giới, nước Mỹ sẽ vĩ đại (hơn trước) hay vĩ đại (trở lại), thì đó là một nước Mỹ KHÁC với những gì tôi đang biết/nghĩ/thích/ về nước Mỹ hiện nay.

Cách Mạng Thi Ca Thế Giới

Định mệnh thuộc về tương lai và chỉ là tên gọi của kết quả do hành động hôm nay và ngày mai tạo thành. Nếu quả thật thi sĩ … có tài năng thật sự, tự động định mệnh tốt đẹp sẽ xảy đến. Đúng như Karl Marx đã nói, không ai có thể ngăn cản bánh xe lịch sử. Có điều, cũng không ai có thể biết bánh xe lăn về đâu và ai đang lăn nó.

Quan Điểm của Thiên Chúa Giáo về An Tử

“Có cả thảy 9 vụ tự sát trong Kinh Cựu Ước và Chúa Trời không lên án vụ nào cả. Chúng ta cũng có thể lý luận một cách hữu lý rằng việc Chúa Giê-su lên thánh giá cũng mang một nguyên tố tự sát trong đó. Đó là vì Chúa Giê-su tuy biết rõ chuyện gì sắp xảy ra nhưng Ngài đã lựa chọn con đường chết để thực hiện công việc Ngài muốn làm.”

CHUYẾN ĐI THỤY SĨ CỦA DAVID GOODALL

Luật hình sự Thụy Sĩ cho phép việc trợ giúp người khác tự kết liễu mạng sống của họ miễn là người trợ giúp không làm điều nầy vì tư lợi. Và Thụy Sĩ cũng không giới hạn luật nầy cho công dân của họ mà thôi. Có nghĩa là người ngoại quốc có thể đến Thụy Sĩ để xin được trợ tử.

Hàng năm có khoảng 200 du khách ngoại quốc mua vé phi cơ một chiều đến Thụy Sĩ vì lý do nầy. Điều đó dẫn đến một hiện tượng được những người chống đối luật an tử gọi là “du lịch tự sát”.

Đọc Kiều của Trương Vĩnh Ký, nghĩ về ngôn ngữ Việt & một vài khía cạnh biến đổi ngữ âm, ngữ nghĩa trong tiếng Việt (kỳ 4 – hết)

Ta thấy cách giải thích gọn ghẽ và giản dị, có phần mộc mạc của TVK, là để nhắm vào mục đích sao cho người dân hiểu được ngay những từ Hán-Việt có vẻ cao sang …. Bởi thế, ta không nên nói, như cách phê bình của Phạm Quỳnh sau này, là sách của TVK là để viết cho trẻ con đọc.

Đọc Kiều của Trương Vĩnh Ký, nghĩ về ngôn ngữ Việt & một vài khía cạnh biến đổi ngữ âm, ngữ nghĩa trong tiếng Việt (kỳ 3)

Cách dùng chữ “ăn”đặc biệt, của người dân miền Nam, có thể phần nào phản ánh sự phong phú, màu mỡ của đất đai xứ Đàng Trong, và đời sống dư dật của người dân xứ này. Nhưng, nếu xét rộng ra, ngôn ngữ Việt có rất nhiều từ ngữ có nguồn gốc đi với chữ “ăn” … và được sử dụng khắp đất nước, không chỉ riêng ở miền Nam.

Đọc Kiều của Trương Vĩnh Ký, nghĩ về ngôn ngữ Việt & một vài khía cạnh biến đổi ngữ âm, ngữ nghĩa trong tiếng Việt (kỳ 2)

Qua những phân tích và ngữ liệu vừa trình bày, ta có thể thấy từ “Thuý Kiều” có thể được ký âm đúng như thế, với âm th- cho “Thuý”. Do việc biến âm, nó cũng có thể được ký âm là t- , để thành “Tuý”…. Sự biến âm lại có thể đưa đến việc ký âm x- / s- cho “Thuý” để thành “Xuý/Suý”.

Đọc Kiều của Trương Vĩnh Ký: Nghĩ về Ngôn Ngữ Việt và Một Vài Khía Cạnh Biến Đổi Ngữ Âm, Ngữ Nghĩa trong Tiếng Việt”* (kỳ 1)

Có nhiều lý do cho việc biến đổi ngữ âm của mọi dân tộc. Nhưng nhìn chung, nó xảy ra từ những nguyên nhân trong và ngoài ngôn ngữ. Từ cấu tạo của cơ quan phát âm, sự ảnh hưởng qua lại của các âm trong một âm tuyến, một chuỗi lời nói … đến những nguyên nhân bên ngoài như điều kiện xã hội, thái độ ngôn ngữ, truyền thống văn hóa, khí hậu, địa lý, v.v.

Lý Thuyết Sáng Tác Siêu Nhận Thức

Nhận thức là khả năng nội tại tạo ra kiến thức, vì vậy, muốn tiếp cận sự thật của kiến thức, khả năng nhận thức phải nhạy bén và sâu sắc. Metacognition, siêu nhận thức, là một khía cạnh đặc biệt và quan trọng bên cạnh khả năng nhận thức.

HỢP PHÁP HÓA AN TỬ HAY KHÔNG?

tuy phe ủng hộ và phe chống đối việc hợp pháp hóa an tử có các quan điểm và lập luận đối nghịch nhau, cả hai bên đều có vẻ cùng hướng về một mục đích chung giống nhau đó là bảo vệ quyền lợi của bệnh nhân, cũng như những người liên quan trực tiếp đến bệnh nhân.

Theo nhận xét của tôi, lý do những quan điểm và lập luận đối nghịch nhau kể trên xảy ra là vì mỗi bên nói chung chú trọng vào việc bảo vệ một nhóm người hơi khác nhau.

Lý Thuyết Sáng Tác Sơ Thảo

Kỹ thuật phát triển, văn học thay đổi và sinh hoạt theo phương tiện kỹ thuật cung cấp. Để tiếp tục ý thức, phải đuổi kịp những tiến bộ mới để cập nhật và bảo tồn văn học, văn chương. Sáng tác sẽ phải đối diện trước những đòi hỏi đó.

AN TỬ LÀ GÌ?

Vào năm 1939 giữa lúc Thế Chiến Thứ Hai bùng nổ, chính quyền Đức Quốc Xã đã dùng chữ euthanasia để đặt tên cho một chiến dịch tàn sát tập thể những người bị xem là không có giá trị để sống trong xã hội, thí dụ như những người già cả hoặc mang khuyết tật tâm thần hay thể xác. Không bao lâu sau, chiến dịch nầy được nới rộng và áp dụng đến dân cư của các chủng tộc “mang dòng máu không tinh khiết”, trong đó có dân Do Thái và một số giống dân da màu.

LƯỢC THUẬT và LUẬN GIẢNG tác phẩm NGUỒN GỐC CHỦNG LOẠI (CHƯƠNG 14)

Tuy bất đồng ý kịch liệt với thuyết sáng tạo, Darwin cũng cho rằng Đấng Tạo Hóa đã thổi hơi thở đầu tiên vào chủng loại đầu tiên. Đó là vì tuy diễn giảng được mọi diễn biến trong quá trình tiến hóa của chủng loại, Darwin đã không thể nào giải thích được rõ ràng mầm sống đầu tiên đã đến từ đâu.

LƯỢC THUẬT và LUẬN GIẢNG tác phẩm NGUỒN GỐC CHỦNG LOẠI: Chương 13

Quá trình phát triển của bào thai cũng có thể cho thấy những chủng loại tương cận đã tiến hóa từ một tổ tiên chung như thế nào. Darwin nhận thấy bào thai của nhiều chủng loại…

CHƯƠNG 12: Sự Phân Tản trên Môi Trường Địa Lý (tiếp theo)

Mỗi khi mực nước trên mặt địa cầu thay đổi thì diện tích, chiều sâu, hình dạng và vị trí của những khối nước như biển, hồ, sông cũng thay đổi theo. Có khi có những khối nước tách rời ra thành những môi trường sống cô lập với những khối nước khác, có khi ngược lại. Sự tương tác và tiến hóa của những sinh vật dưới nước cũng xảy ra tương tự như những sinh vật sống trên cạn.

Lược Thuật và Luận Giảng Tác Phẩm “Nguồn Gốc Chủng Loại” (chương 11)

Ở những lãnh thổ mà sự nhập cư khó khăn, các sinh vật ở đó bị cô lập nên không bị hợp chủng hay bị ảnh hưởng bởi các sinh vật di dân từ nơi khác đến được. Chúng vì vậy sẽ phát triển, tiến hóa để thích hợp theo điều kiện sống trong môi trường riêng biệt ở đó và sẽ dần dần biến thành những chủng loại khác hẳn với các sinh vật ở mọi nơi khác.

Lược Thuật và Luận Giảng Tác Phẩm Nguồn Gốc Chủng Loại- CHƯƠNG 9 & 10

Một trong những chỉ trích thường nghe nhất về thuyết Tiến Hóa là “tại sao người ta không tìm thấy những khoen nối trung gian giữa những sinh vật hiện hữu ngày nay và các tổ tiên của chúng trong các tài liệu lịch sử địa chất?”

LƯỢC THUẬT và LUẬN GIẢNG Tác phẩm NGUỒN GỐC CHỦNG LOẠI (kỳ 8)

Sau nhiều biến thể, qua nhiều thế hệ, đến một lúc nào đó thì các bộ phận liên quan đến khả năng sinh dục và sinh sản của thế hệ mới nhất sẽ trở thành khác biệt và không còn tương xứng với thế hệ đầu tiên (“gốc”) của chúng nữa. Sự khác biệt và không tương xứng nầy không cho phép thế hệ mới nhất giao hợp và sinh sản thành công với thế hệ gốc.