Trang chính » Bob Dylan, Chuyên Đề, Nobel Văn Chương, Phỏng vấn Email bài này

NGUYỄN VIỆN trả lời phỏng vấn của Da Màu về chuyên đề Nobel

1. Anh/Chị có thích nhạc, chất thơ, và ý tưởng trong ca từ của Bob Dylan? Anh/Chị nghĩ thế nào về giải thưởng Nobel Văn Chương năm nay dành cho nhạc sĩ Bob Dylan?

NGUYỄN VIỆN:

Thú thật, tôi không phải là người nghe được tiếng Anh, nên nói về ca từ của Bob Dylan là điều không thể. Tuy nhiên, nghĩ thế nào về giải thưởng Nobel Văn chương dành cho nhạc sĩ Bob Dylan thì lại là điều có thể bàn đến đôi chút.

Trước hết, tôi tin rằng hội đồng chấm giải Nobel Văn chương không có ý định tranh giành ảnh hưởng với ban giám khảo Grammy cũng như các ban giám khảo khác khi quyết định trao giải Nobel văn chương 2016 cho đồng chí Bob Dylan. Vì thế, có lẽ vấn đề chỉ còn là ca từ trong các ca khúc của ông này. Bob Dylan đã được tôn vinh như người kể chuyện về thời đại mình theo truyền thống của những người hát rong, một loại hình nghệ thuật ban sơ nhất. Dẫu sao điều này cũng không quá bất ngờ với tôi, cũng như giải Nobel văn chương 2015 cho Svetlana Alexievich. Điều này cho thấy, hội đồng chấm giải Nobel văn chương rất quan tâm đến các vấn đề xã hội, chính trị mà văn chương có thể đụng đến. Văn chương không phải tháp ngà, nó cần lam lũ với con người trong cuộc sống hàng ngày. Và nó cũng không nhất thiết phải gò ép trong cái áo chật hẹp của sự phân biệt thể loại một cách khô cứng, trong khi chúng ta đang sống trong một thời đại mà tính chất “tổng hợp” (mix), hòa trộn đã trở nên quá phổ biến. Đường biên của giới tính, sex cũng như các loại thể chế xã hội đang mờ nhòe, đan xen vào nhau…như một cơn bấn loạn. Hẳn là không chỉ chúng ta, mà có thể cả hội đồng văn chương Nobel cũng đã hoang mang khi nhìn thấy những ánh chớp sáng lòa của thi ca nơi Bob Dylan.

 

2. Trong cương vị người viết, anh/chị nghĩ giải thưởng Nobel văn chương năm nay sẽ có tác động gì với việc viết và đọc tiểu thuyết, nghệ thuật tiểu thuyết, và văn chương nói chung?

NGUYỄN VIỆN:

Từ lâu, tôi đã là người viết thường xuyên phá bỏ đường biên giữa các thể loại. Cho nên, giải Nobel văn chương 2015 và 2016 chỉ là một xác tín về những gì con người có thể bộc lộ vượt qua các khuôn khổ, định kiến. Tôi không quên về một nhận định của Mặc Lâm trên RFA về tác phẩm của tôi, đại ý, một định nghĩa khác về tiểu thuyết. Tương tự như vậy, người ta cần phải định nghĩa lại rất nhiều khái niệm trong cuộc sống hôm nay, không chỉ trong lãnh vực văn học và nghệ thuật, mà cả các khái niệm về chính trị, kinh tế, xã hội. Tôi ví dụ, “chủ nghĩa cộng sản” hay “chủ nghĩa xã hội” hiện nay ở Việt Nam, Trung Quốc… không thể mang ông tổ của nó là Marx, Engels hay thậm chí Lenin ra dẫn chứng.

Tôi nghĩ hội đồng chấm giải Nobel văn chương đang đi những bước đi của thời đại nhằm tháo gỡ những cái vòng kim cô trói buộc chúng ta trong cái gọi là truyền thống. Mọi thứ đang thay đổi. Chúng ta đang thay đổi. Tất nhiên, viết và đọc tiểu thuyết cũng phải thay đổi.

 

3. Các giải Nobel Văn Chương gần đây cho thấy sự chuyển mình trong khuynh hướng tuyển chọn: Nobel năm 2013 dành cho Alice Munro nhà văn chuyên viết truyện ngắn, Nobel năm 2015 dành cho Svetlana Alexievich thuộc lãnh vực  báo chí/phi hư-cấu, và năm nay 2016 dành cho ca sĩ/nhạc sĩ Bob Dylan. Anh chị có nghĩ rằng  đây là cách Hội Đồng Nobel muốn mở rộng biên giới của văn chương ra các lãnh vực khác của thuộc khoa nhân văn như triết học, lịch sử, phê bình, trình diễn? Anh/chị nghĩ gì về khả năng giải Nobel Văn Chương dành cho một nhà làm phim, viết kịch bản phim, hay đạo diễn?

NGUYỄN VIỆN:

Dù sao, tôi cũng lấy làm buồn cho các nhà viết tiểu thuyết, ngoại trừ trường hợp Haruki Murakami (sở dĩ tôi nhắc đến ông này vì tôi thấy rất nhiều độc giả VN kỳ vọng vào ông ta). Nhưng tôi cũng vui không kém nếu hội đồng chấm giải Nobel văn chương phát giải cho những bài tản mạn của Phạm Công Thiện hay những tác phẩm triết học của Kim Định, nghiên cứu lịch sử của Tạ Chí Đại Trường (tiếc là họ đã chết).

Và khi chúng ta có thể lạm bàn đến tính văn học, tính thơ trong nghệ thuật thời trang của Minh Hạnh, hay những phim của Clint Eastwood… thì họ cũng có thể là một Bob Dylan khác lắm chứ.

Đảng Cộng sản VN của ông Nguyễn Phú Trọng còn tự hào “dân chủ đến thế là cùng” thì chuyện gì cũng có thể xảy ra, trong phạm vi một quốc gia hay thế giới cũng thế.

bài đã đăng của Nguyễn Viện

Phần Góp Ý/Bình Luận


Xin vui lòng bày tỏ trách nhiệm và sự tương kính trong việc sử dụng ngôn ngữ khi đóng góp ý kiến. Da Màu dành quyền từ chối những ý kiến cực đoan, thiếu tôn trọng bạn đọc hoặc không sử dụng email thật. Chúng tôi sẽ liên lạc trực tiếp với tác giả nếu ý kiến cần được biên tập.

Lưu ý: Xin vui lòng bỏ dấu tiếng Việt để giúp tránh những hiểu lầm đáng tiếc từ độc giả trong việc diễn dịch ý kiến đóng góp. Bài không bỏ dấu sẽ không được hiển thị. Xin chân thành cám ơn.

@2006-2019 damau.org ♦ tạp chí văn chương Da Màu ♦ Web services provided by InfoResources Center, Inc.
Tạp Chí Văn Chương Da Màu
Log in | Entries (RSS) | Comments (RSS)