Lưu Diệu Vân: Dù muốn dù không, chúng ta cũng không thể phủ nhận rằng biến cố 30 tháng Tư đã tạo nên những ranh giới vô hình: ranh giới thời gian giữa văn chương trước và sau 1975, cũng như ranh giới không gian trong và ngoài nước. Theo ý riêng của tác giả, biến cố này đã (và đang) đem lại những ràng buộc hay tháo gỡ nào trên nền văn học Việt Nam. Và nếu không có biến cố này, văn phong/đề tài/ý thức trong sáng tác của tác giả sẽ khác với bây giờ không, và nếu có, khác như thế nào?

Thật ra, biến cố 30.4.1975 không chỉ tạo ra các ranh giới mới, nhưng đồng thời nó cũng xóa nhòa một số ranh giới khác. Chúng ta đừng quên rằng, trước 30.4.1975, Việt Nam có hai thực thể: Miền Bắc – độc tài xã hội chủ nghĩa, Miền Nam – cộng hòa tự do. Do đó, văn học hai miền cũng có hai hình thái khác nhau: một – rập khuôn và phục tùng chính trị; hai – tự do sáng tạo, đề cao tính cá nhân nên đa dạng phong cách.

Về đại thể, biến cố ấy đã giúp VN thống nhất địa lý, chính trị… Văn học Miền Bắc với đặc điểm minh họa cho một chế độ chính trị, vừa lạc hậu vừa khô cằn đã phần nào được cái tươi mới của văn học Miền Nam khích động cho những bản sắc cá nhân hình thành. Ngược lại, văn học Miền Nam bị chôn vùi với cái án đồi trụy phản động, những kẻ được lưu dung thì trở thành a dua.

Cũng từ biến cố này, một lực lượng không nhỏ những người tiêu biểu cho văn học Miền Nam đã tị nạn chính trị ở nước ngoài. Trên miền đất mới, họ vẫn duy trì một “quê hương đã mất”, một nền văn học như mọi người thường gọi: “Miền Nam nối dài”. Tuy nhiên, thật đáng mừng, ở đó một lớp người viết mới đã thành hình trong những lối đi riêng, đầy sáng tạo, góp phần làm mới nền văn học VN, nói chung.

Ở trong nước, sau một thời kỳ dài thật sự sợ hãi, những người sáng tạo đích thực đã vươn vai đứng dậy, xác lập sự tự do cá nhân bất chấp cái hệ thống kìm kẹp của chế độ chính trị.

Cho đến thời điểm này, tôi có thể mạnh miệng nói rằng, văn học VN hôm nay đã khác, rất khác với cái ta vẫn gọi là trước 1975 từ ý thức đến đề tài, văn phong, bút pháp. Thông qua internet và sự mở rộng biên cương đi lại, những tác phẩm vượt thoát khỏi chế độ kiểm duyệt và bị coi là ngoại vi ấy bao gồm hải ngoại, trong nước (thống nhất Nam-Bắc) đã đang là dòng chủ lưu cho văn học VN hiện đại.

Và nếu không có biến cố này, văn phong/đề tài/ý thức trong sáng tác của tôi có khác không? Như tôi đã nói ở trên, nếu không có biến cố 30.4, VN vẫn sẽ có hai nền văn học khác biệt, có thể ví như Nam Hàn và Bắc Hàn bây giờ. Nếu có điều gì khác, chỉ có thể xảy ra ở Miền Nam, bởi vì dù thế nào, nền tảng chế độ chính trị Miền Nam là tự do, nó cho phép mọi tư duy khác biệt, mọi sáng tạo cực đoan nhất được thể hiện… Và với điều kiện toàn cầu hóa như hiện nay, chắc chắn văn học Miền Nam sẽ tìm được chỗ đứng của mình trong một thế giới đa dạng, với cái đẹp và giá trị của con người, như bất cứ một quốc gia nào có khát vọng vươn lên.

bài đã đăng của Nguyễn Viện

• NHỮNG GHI CHÚ KỲ CỤC TRÊN ĐÁM MÂY (KỲ 10) - 09.05.2019
• những ghi chú kỳ cục trên đám mây (kỳ 9) - 02.05.2019
• những ghi chú kỳ cục trên đám mây (kỳ 8) - 23.04.2019
• những ghi chú kỳ cục trên đám mây (kỳ 7) - 11.04.2019
• những ghi chú kỳ cục trên đám mây (kỳ 6) - 04.04.2019
• những ghi chú kỳ cục trên đám mây (kỳ 5) - 29.03.2019
• những ghi chú kỳ cục trên đám mây (kỳ 4) - 20.03.2019
• những ghi chú kỳ cục trên đám mây (kỳ 3) - 11.03.2019
• NHỮNG GHI CHÚ KỲ CỤC TRÊN ĐÁM MÂY (kỳ 2) - 04.03.2019
• NHỮNG GHI CHÚ KỲ CỤC TRÊN ĐÁM MÂY (kỳ 1) - 01.03.2019
• NHỮNG KHOẢNG TỐI CÓ MA (kỳ 9) - 06.11.2018
• NHỮNG KHOẢNG TỐI CÓ MA Tiểu thuyết NGUYỄN VIỆN (kỳ 8) - 01.11.2018
• NHỮNG KHOẢNG TỐI CÓ MA (kỳ 7) - 26.10.2018
• NHỮNG KHOẢNG TỐI CÓ MA (kỳ 6) - 18.10.2018
• MA & NGƯỜI: tiểu thuyết Nguyễn Viện - 13.10.2018
• NHỮNG KHOẢNG TỐI CÓ MA (kỳ 5) - 10.10.2018
• NHỮNG KHOẢNG TỐI CÓ MA (kỳ 4) - 05.10.2018
• NHỮNG KHOẢNG TỐI CÓ MA (kỳ 3) - 27.09.2018
• NHỮNG KHOẢNG TỐI CÓ MA (kỳ 2) - 17.09.2018
• NHỮNG KHOẢNG TỐI CÓ MA (kỳ 1/9) - 09.09.2018
• Thơ Xàm Cú - 27.02.2018
• SInh Ra Từ Trứng- phần 17: Kịch bản/ Những quả trứng của mẹ tôi/ Từ trứng sinh ra/ Ở xứ sở của rồng/ Từ Sinh Ra Trứng - 05.01.2017
• Sinh Ra Từ Trứng-phần 16: Bố Tôi/Kiếm cơm/ Chị Tôi/Hồi Đó - 22.12.2016
• Sinh Ra Từ Trứng- phần 15: Kịch bản/Phòng Làm Việc/Em Gái Tôi/Kịch Bản/Bất Cứ Ở Đâu, Bất Cứ Khi Nào/Ngày Này Tháng Nọ/ Chị Tôi/Kịch Bản - 15.12.2016
• Sinh Ra Từ Trứng- phần 14: Trong Tù/Chị Tôi/Ngoài Tù/Em Gái Tôi/Chúng Tôi Muốn Sống/Mẹ Tôi - 08.12.2016
• Sinh Ra Từ Trứng- phần 13: Những đứa con của người đàn bà sinh ra từ trứng/Thương tật của lịch sử/Người đàn bà sinh ra từ trứng/Di chúc của ông hoạ sĩ - 01.12.2016
• SInh Ra Từ Trứng- phần 12- Những đứa con của người đàn bà sinh ra từ trứng/Bên ngoài chân trời/Giấy phép đi đường và những chuyến xe than - 18.11.2016
• NGUYỄN VIỆN trả lời phỏng vấn của Da Màu về chuyên đề Nobel - 16.11.2016
• Sinh Ra Từ Trứng- phần 11: Cô Gái/Những đứa con của người đàn bà sinh ra từ trứng/Chó và Mèo/Những đứa con của người đàn bà sinh ra từ trứng/Hang Động Cá Ngựa - 11.11.2016
• Sinh Ra Từ Trứng- Phần 10- Có Một Ngã Ba Khác/ Con Đường/ Những đứa con của người đàn bà sinh ra từ trứng/ Một Con Đường Khác/ Người Đàn Bà Sinh Ra Từ Trứng/ Ông Hoạ Sĩ - 03.11.2016
• SInh Ra Từ Trứng- phần 9: Trong Lúc Chờ ngày Chúa lại đến/Chúng Tôi Muốn Sống/Người Đương Thời/Ông Hoạ Sĩ/Người Đàn Bà Sinh Ra Từ Trứng/Ngã Ba Sung Sướng/Giấc Mơ của Giấc Mơ - 27.10.2016
• Sinh Ra Từ Trứng- phần 8: Người Đàn Bà Sinh Ra Từ Trứng/Cô Gái Ngồi Quán/Cánh Cửa Tự Do/Người Đàn Bà Sinh Ra Từ Trứng - 21.10.2016
• Sinh Ra Từ Trứng- phần 7: Người Đàn Bà Sinh Ra Từ Trứng- Đường Đi của Cô Gái- Trong Căn Phòng Tầng Áp Mái-Đám Đông-Người Đàn Bà Sinh Ra Từ Trứng - 14.10.2016
• Sinh Ra Từ Trứng- Phần 6: Người Đàn Bà Sinh Ra Từ Trứng/Và người đàn ông mặc bộ đồ nỉ đỏ cũng đã đứng dậy/Hồ Sơ Chuyên Án/Hồi Ức Ông Hoạ Sĩ - 05.10.2016
• SInh Ra Từ Trứng- phần 5: Cô Gái và Tôi-Thiếu Nữ Trong Vườn- Cô Ấy Đã Trở Lại - 24.09.2016
• SInh Ra Từ Trứng- phần 6: Trong Quán Cà Phê/ Giấc Mơ Kiều - 15.09.2016
• Sinh Ra Từ Trứng- phần 4:Cô gái có mái tóc như một cánh rừng/Căn Phòng Tầng Áp Mái/Linh Hồn Ông Hoạ Sĩ/Chuyện Kể của Cô Gái - 08.09.2016
• Sinh Ra Từ Trứng/ phần 3: trong quán cà phê- bí mật nhỏ của tôi - 01.09.2016
• Sinh Ra Từ Trứng- “Đứa Con Ngoại Hôn”/”Người đàn ông mặc bộ đồ nỉ đỏ”/”Ông Hoạ Sĩ” - 25.08.2016
• Sinh ra từ trứng- phần 1 “Căn Phòng Tầng Áp Mái” - 18.08.2016
• Nguyễn Viện: Xác Lập Sự Tự Do Cá Nhân - 05.05.2016
• EM CÓ GÌ BÍ MẬT, HÃY MAIL CHO ANH… Tiểu thuyết mở của Nguyễn Viện - 25.03.2015
• Đĩ Thúi & Phần Còn Lại Ở Cõi Chết – tiểu thuyết của Nguyễn Viện - 09.03.2015
• Làm thế nào để giết một con bọ? - 21.04.2014
• Nguyễn Viện-MỌI RANH GIỚI ĐỀU KHÔNG CÓ THẬT - 21.04.2014
• NHẢY MÚA ĐỂ CHẾT: Tiểu thuyết mới của Nguyễn Viện - 18.02.2014
• ĐĨ THÚI – Tiểu thuyết mới của Nguyễn Viện do NXB Cửa ấn hành - 23.08.2013
• những bản thế vì khai sinh bị xé rách (2) - 13.10.2011
• những bản thế vì khai sinh bị xé rách (1) - 12.10.2011
• đạp chân vào bầu trời - 05.10.2011
• NGỒI BÊN LỀ RẤT TRÁI – Truyện & Kịch Nguyễn Viện - 31.08.2011
• Chuyện khôi hài ở phố Bolsa - 07.02.2009
• KHÔNG QUÊ HƯƠNG - 08.12.2008
• NÍN THỞ & CHẠY & MỘT HƠI - 26.11.2008
• Nguyễn Viện: Về "Đi tìm bản kinh thánh cuối" của Đặng Thơ Thơ - 21.09.2008
• Đi tới cuối đường, rồi ... (kỳ 14) - 15.07.2007
• Đi tới cuối đường, rồi ... (kỳ 13) - 30.06.2007
• Đi tới cuối đường, rồi ... (kỳ 12) - 15.06.2007
• ĐẤT THÁNH - 15.06.2007
• Đi tới cuối đường, rồi ... (kỳ 11) - 31.05.2007
• Đi tới cuối đường, rồi ... (kỳ 10) - 15.05.2007
• Đi tới cuối đường, rồi ... (kỳ 9) - 30.04.2007
• Đi tới cuối đường, rồi ... (kỳ 8) - 18.04.2007
• vô tận không - 27.01.2007
• đi tới cuối đường rồi ... (Kỳ 7) - 27.01.2007
• Đi tới cuối đường, rồi ... (kỳ 6) - 20.01.2007
• đi tới cuối đường, rồi ... (Kỳ 5) - 13.01.2007
• Đi Tới Cuối Đường, Rồi ... (Kỳ 4) - 06.01.2007
• Đi Tới Cuối Đường, Rồi ... (Kỳ 3) - 30.12.2006
• Tác động của thơ Việt hải ngoại - 23.12.2006
• Đi Tới Cuối Đường, Rồi ... (Kỳ 1) - 16.12.2006
• I perceived the sound of your breathing from the other side of the world - 09.12.2006
• TÔI ĐÃ NGHE THẤY TỪ BÊN KIA THẾ GIỚI TIẾNG EM THỞ - 25.11.2006
• I perceived the sound of your breathing from the other side of the world - 25.11.2006
• thơ Nguyễn Viện - 18.11.2006
• Flash stories by Nguyen Vien - 18.11.2006
• Hội kín - 11.11.2006
• Về nhà / Going home - 09.09.2006
• KHAI SINH Ở HẢI DƯƠNG / Birth Certificate in Hai Duong - 02.09.2006
• Cà phê buổi sáng - 26.08.2006
• Đi Tới Cuối Đường, Rồi ... (Kỳ 2) - 23.12.2005