Trang chính » Sáng Tác, Thơ Email bài này

trăm thi điệu (1)

♦ 0 bình luận ♦ 18.05.2012

Trích trường ca Trăm Thi Điệu

 

 

 

“Bốn dây nhỏ máu năm đầu ngón tay”
Nguyễn Du
▪
“Cần phải bắt những trật tự đã cứng đờ nhảy múa lên,
bằng cách hát cho chúng nghe những âm điệu của bản thân chúng.”
K. Marx

 

 

2.

*
Anh nằm nghĩ
                  một tuần
Về thành phần của những bài thơ
Năm mươi năm
                    trong em và nhân loại
Tới khi bông hồng bạch cuối vườn bắt đầu rụng
Quyết định chọn
Tình và Nhịp

▪
Thơ mới từ nay
Những gì khác
                   gửi nhờ gốc hồng khô
                   ngủ đông.

3.

▪
Khi Thi sĩ đứng dậy 
                         khỏi giường trì hoãn
                         hay mặt bàn mưu toan
Nhịp điệu bắt đầu vận động
Nhịp điệu bắt đầu sinh nở
Nhịp điệu sẽ thành thơ
Dẫu Thi sĩ đi đâu về đâu

*
Mỗi âm hưởng em từ đây
Khơi anh dòng thơ tới.

[…]

 
6.

*
Trong khoảng cách mà trái đất là nhà độc tài
Em cho tai anh làm quen các từ vựng tình ái
bằng những bản nhạc bất tử
những lời ca đang trưởng thành
Bao giờ chúng ta yêu nhau đến mức âm thanh vô dụng
Trái đất mỉm cười
xoa đầu hai đứa con ngỗ ngược
thở trong nhau

▪
Ở các sáng tạo mô phỏng tự nhiên
Hàng không
                Điện tử
                          Kiến trúc 
                                      Âm thanh
Khó nhất vẫn là Nhịp điệu

Bản trường ca này ôm mộng khai sinh
Bộ môn Văn-chương-phỏng-sinh-học

7.

▪
Khi chữ im lặng
Giai điệu chưa biết đường lối vào câu thơ
Đứng ngoài
Giai điệu chờ
Có những giai điệu sẽ chết
Bên ngoài các câu thơ sống dở chết dở

*
Anh chờ trong bóng đêm không âm thanh
Giữ cho hơi thở em đều đặn
Sau những lần dở dang yêu
Thân thể mỗi chúng mình muốn nói tiếp
Qua màn đêm bị giới hạn của hạnh phúc.

8.

▪
Diễn từ Nobel của nhà thơ già từng bị dự tính thay bằng bản nhạc
Tự chơi piano
                  tay trái
Tay phải điều khiển âm thanh các bài thơ rải khắp sáu mươi xứ sở
Nay đã gục
Cơn đột quỵ khốc liệt
Lấy đi của ông tiếng nói
Đó là cái giá của Thi điệu
Không
Thật ra Thi điệu vô giá
Thi sĩ đã không biết và
Mặc cả

*
Khi hai người nữ đồng tính hôn nhau
Người ta chỉ thấy Nhịp điệu

Nam giới mà làm điều tương tự
Đề tài được đặt ra

Ngôn ngữ đứng ngoài

Những lúc ấy anh cùng em
Im lặng.

9.

▪
Những bài thơ có giới tính hay không
trong khi giới tính tác giả rõ như chim với bướm
Thơ hay 
           là thơ hiển lộ được chỗ kín 
           đúng với độc giả của mình
Ở trường ca này
Thi điệu

*
Em
Mình hy sinh một đoạn thơ
để làm mềm 
                 nối dính
hai ý niệm khởi thủy của thi pháp thời Platon và Aristote
rất cứng nhắc
Sang các đoạn thơ khác
tình chúng mình lại ướt
                               như xưa.

10.

▪
“Dân chúng chiếm phố Wall bước sang tuần thứ tư”
“21 ngư dân bị Trung Quốc giữ: 48 ngày giam cầm trong đói khổ”
“Viết lại Tấm Cám có phải là xóa lịch sử”
“Nhân Ngày thế giới phòng chống HIV: Đức Giáo Hoàng không dùng bao cao su”
“Nhà lãnh đạo Triều Tiên Kim Jong Il qua đời”
“Cập nhật danh sách gửi quà Tết đến gia đình anh Đoàn Văn Vươn”
“Bùi Thị Minh Hằng được hưởng khoan hồng”
“Văn tế liệt sĩ Trường Sa của nhà văn Nguyễn Khắc Phục”
“Lãnh đạo Hưng Yên báo cáo về vụ cưỡng chế ở Văn Giang”1

Không sao đi vào thơ được 
                                    đêm nay
Thi điệu nhận trách nhiệm

Thi sĩ ra hẹn
                 những ngày mai

*
Khi em ở bờ một đại dương khác
Ngực ngất ngây trong khí hậu khác
Về những điều chúng ta cùng sinh ra
Thì em đừng ngạc nhiên về thi pháp
Dù đó là hay không là thơ
Thi pháp – cách làm sao cho đẹp nhất
Làm tình hay làm thơ
Làm người thợ hay làm người yêu nước.

11.

*
Thơ anh không ẩn dụ không siêu việt
Thường bắt các hình tượng đi chơi
Trong lúc nhịp vần làm việc xong xuôi
Nhưng chúng lén ở lại
Và anh làm như không biết
Để khác Tomas Tranströmer
                                       Đó là bí quyết

▪
Nếu Cái chết, Lịch sử, Ký ức và Thiên nhiên là các chủ đề thơ
thì Ái ân khó tìm nơi ông thể hiện bằng ngôn ngữ
nhưng đây không là sự lạc điệu
khi Tranströmer còn bận việc tâm lý tội phạm

Có thể diễn văn chúc mừng ông sẽ vậy
Sắp tới
Trong tháng Mười Hai
Hàn lâm viện Thụy Điển
Phòng khánh tiết.

12.

*
Ngày qua đêm đến
Anh phân biệt tình không nhờ ánh sáng
Chỉ bằng âm nhạc từ em
Và lời Chúa
Vậy là trái đất bị em làm khó 
Tất cả các bài hát sẽ biết ơn
Em có thứ nhạc không lời khiến trái đất ngưng quay
Nhưng một trái đất khác chỉ được tạo bởi 
                                                       một Chúa khác

▪
Bài thơ không Nhịp điệu hai lần không tồn tại
Lần trong thơ
Lần ở cuộc đời
Tức là khi giữa thơ và đời còn khoảng cách
Tức là Nhịp điệu vẫn là bản chất của cả hai.

 
[…]       

 
100.

*
Mình đã hôn nhau nhiều lần
Rất nhiều lần
Mà sao em mới được nghe đêm nay 
                                                Bésame Mucho2

Bản nhạc hay quá đỗi
Trách chi cả trăm danh ca 
                                    ca mãi
Muôn triệu người nghe 
                              nghe mãi
Từ năm 1940
                  mẹ cha chúng ta còn chưa ra đời
Đến tận lúc này

Trách đêm nay
Em mới được nghe
Dù anh hôn em nhiều
                            rất nhiều

Hôn em trên trái đất mọi nơi
Trong thường nhật, giữa mùa du lịch
Hôn em kín ngày tháng năm
Giữa lớp học, nơi hòa nhạc
Thích nhất là trên sô-pha, trong bồn tắm

Còn bây giờ
Ngay bây giờ hôn em đi
                               một lần nữa thôi
Lần chót
Không phải vì em ngỡ rằng mất anh từ nay
Không phải vì em ngỡ rằng ta mất nhau từ đây
Như câu chuyện trong bản nhạc

Hôn em đi lần cuối cùng
                                với Bésame Mucho
Để rồi em muốn
Muốn hủy diệt
Bésame Mucho
Muốn ngăn cấm
Bésame Mucho
Kể từ đây
Bésame Mucho
Sẽ không còn

Sẽ không còn nữa
Không còn ai hát không còn ai nghe Bésame Mucho
Cho đến khi nào anh-hôn-em
Cho đến khi nào mình-hôn-nhau

Khi nào anh hôn em
Khi nào mình hôn nhau
Không cần nhiều
Không cần rất nhiều
Chỉ một 
          Nụ-hôn-thật
Đúng vào lúc chúng ta vừa gặp mặt 
                                                lần đầu

Hôn em đi
             lần cuối

*
Anh sẽ hôn em lần cuối
Trước khi một ca khúc hết bất hủ
Bởi đã làm người tình là em đớn đau
Âm thanh trong tháng ngày tới
Sẽ còn khốn khổ

Anh sắp hôn em lần cuối
Cầu cho cái hôn sinh tử thành bài ca mới
Không làm hại ai

Anh đang hôn em lần cuối
Sự bất tử của âm nhạc một lần dần chết
Chúng ta hôn nhau và khóc
Lần đầu tiên.

 

Vancouver, Thu – Đông 2011 & Xuân 2012

Chú thích

[1] Tên các bản tin trên một số trang mạng Việt.

[2] Bésame mucho (Hôn em thật nhiều): bản tình ca Mexico của nhạc sĩ C. Velázquez; những phiên bản quen thuộc ở các thứ tiếng khác là Kiss me much, Kiss me a lot, Embrasse-moi, Stale Ma Boskavaj, và bản tiếng Việt là Yêu nhau đi.

bài đã đăng của Đỗ Quyên

Phần Góp Ý/Bình Luận


Xin vui lòng bày tỏ trách nhiệm và sự tương kính trong việc sử dụng ngôn ngữ khi đóng góp ý kiến. Da Màu dành quyền từ chối những ý kiến cực đoan, thiếu tôn trọng bạn đọc hoặc không sử dụng email thật. Chúng tôi sẽ liên lạc trực tiếp với tác giả nếu ý kiến cần được biên tập.

Lưu ý: Xin vui lòng bỏ dấu tiếng Việt để giúp tránh những hiểu lầm đáng tiếc từ độc giả trong việc diễn dịch ý kiến đóng góp. Bài không bỏ dấu sẽ không được hiển thị. Xin chân thành cám ơn.

@2006-2019 damau.org ♦ tạp chí văn chương Da Màu ♦ Web services provided by InfoResources Center, Inc.
Tạp Chí Văn Chương Da Màu
Log in | Entries (RSS) | Comments (RSS)