Đêm khánh thành bộ trưng bầy Cảnh Chúa Giáng Sinh tại Quảng trường St. Peter, Vatican, ngày 11 tháng 12, 2020. (CNS photo/Paul Haring)
Nếu đại dịch Covid-19 đã thay đổi đời sống chưa từng thấy từ một thế kỷ nay của toàn thể nhân loại, thì tại sao Cảnh Chúa Ra Đời lại không thể khác với hình ảnh quen thuộc về một máng cỏ (hay hang đá) nơi Chúa Hài đồng nằm giữa các tượng thánh, thần, mục tử, loài vật, ba vua quỳ mừng vây quanh?
Vào ngày 11 tháng 12 năm nay, theo thông lệ, Tòa Thánh Vatican đã khánh thành Cảnh Chúa Ra Đời (Nativity), với một bố cục và các hình tượng không giống bất cứ cuộc trưng bầy nào trong quá khứ, khiến nhiều người không khỏi sửng sốt, và ít ra một trang báo Mạng đã phải kêu lên hốt hoảng “Mayday! Mayday!” (tín hiệu báo nguy, như SOS).
Rải ra trên một cái bệ bề cao cỡ một mét trong Quảng trường St. Peter, dưới một mái che đan bằng các ống plastic hay nhôm, là các bức tượng hình ống tượng trưng Đức Mẹ Maria, Thánh Giuse, Chúa Giêsu, thiên thần, ba vua, mục đồng, các súc vật như bò, trừu, ngỗng hay thiên nga, thiên thần, mục tử, Ba Vua, và cả một tượng ống tượng trưng một phi hành gia.
Cận cảnh bố cục Cảnh Chúa Giáng Sinh trưng tại Quảng trường St. Peter, Vatican: Chúa hài đồng gói trong bọc mầu đỏ dưới chân Thiên thần, bên trái là Thánh Giuse và phải là Đức Mẹ Maria. (Ảnh Reuters)
Chi tiết của Cảnh Chúa Giáng Sinh, theo chiều kim đồng hồ: tượng phi hành gia bên tay trái, đối diện với Thánh Giuse ở giữa; Thánh Giuse; Ba Vua; và Thiên thần. (Ảnh vaticannews.va)
Theo Vatican News, các tượng bằng sứ lớn hơn người thường này là sản phẩm của các học sinh trung học ở Castelli, một thành phố trong vùng Teramo chuyên sản xuất đồ gốm, nằm ở đông bắc Rome, thực hiện từ nửa thế kỷ trước, được gửi tới đóng góp vào cảnh Chúa ra đời biểu tượng của “niềm hy vọng và tín cậy của cả thế giới” và của mọi thời đại, kể cả thời đại không gian.
Chính vì tính cách vượt khỏi thông lệ của cuộc trưng bầy và các pho tượng chẳng-giống-ai này mà nhiều người tới chiêm ngưỡng không thể dửng dửng xem qua rồi thôi mà không có phản ứng, cách này hay các khác.
Một ông nói: “Trông có vẻ… lạnh lẽo thế nào ấy.” Bà khác phát biểu, “Tôi thích cảnh Chúa ra đời theo truyền thống hơn. Cái này có vẻ lạnh lẽo quá. Trong tình trạng dịch bệnh hiện nay, khi chúng ta không thể ôm nhau, có lẽ một Cảnh Chúa Ra Đời truyền thống sẽ giúp ta nhiều hơn và tạo được một Giáng Sinh hay hơn.”
Lại có người thích sự thay đổi thảng hoặc này. “Đối với tôi thì Cảnh Chúa ra đời này rất hiện đại. Hơi lạ đấy, nhưng tôi thích,” một thanh niên nói.
Có người lại thích thú khi thấy “máng cỏ” năm nay có dính dáng tới các biến cố hiện đại, như sự góp mặt của pho tượng phi hành gia. “Có một tượng từ ngoài không gian. Khi bạn nhìn vào tượng đó, bạn không khỏi tự hỏi tại sao nó lại có ở đây. Rồi bạn dần hiểu ra sứ điệp của nó, đó là Thiên Chúa hiện diện khắp nơi trong vũ trụ.” Thực ra, loạt tượng này được các em học sinh thực hiện vào thập niên 1960, trùng hợp với biến cố con người đặt chân lên mặt trăng dạo ấy và đã phản ảnh qua sáng tạo của các em – một nhắc nhở là Chúa giáng sinh cho mọi người ở mọi thời đại.
Theo romereports.com, “Hàng năm, Cảnh Chúa Giáng Sinh phản ảnh lịch sử của nơi thực hiện bộ trưng bầy đó. Thành phố Teramo nổi tiếng về đồ gốm. Đây là một lọai đất sét khó uốn nắn, do đó mà các pho tượng có những hình dáng kỳ quặc như vậy. Đối với cư dân của thành phố này, đây phải là một niềm hãnh diện cho họ khi sản phẩm của địa phương họ được trưng bầy ở Quảng trường St. Peter, đặc biệt đối với một cộng đồng đã bị ảnh hưởng nặng nề bởi hai trận động đất, một vào năm 2009 và một trận khác vào năm 2017.”
Trong một lá thư ký tháng 12, 2019, Đức Giáo Hoàng Francis viết là “thông thường ta có thể thêm các hình tượng có tính biểu tượng vào cảnh máng cỏ” như “các em vẫn làm, và cả người lớn nữa, mặc dù chúng có vẻ không dính dáng gì tới Kinh Thánh cả. Tuy nhiên, mỗi hình tượng thêm vào này, theo cách thế riêng của chúng, nói lên rằng trong thế giới Thiên Chúa khai mở đều có chỗ cho bất cứ điều gì thuộc về con người và mọi sinh vật khác do Thượng đế gầy dựng nên.”
Dù vậy, không thiếu những phản ứng tiêu cực đối với bộ trưng bầy Giáng sinh năm nay. Một trong những nhà phê bình lớn tiếng nhất là Novus Ordo Watch, một nhóm Thiên Chúa Giáo cực bảo thủ tự nhận có phần vụ duy trì truyền thống nguyên thủy của đạo, không coi những vị như Đức Giáo Hoàng Francis và chủ trương cởi mở là chính thống.
Chỉ trích bộ trưng bầy năm nay là không chính thống, xấu xí, không xứng đáng là biểu tượng cho ngày Giáng Sinh truyền thống trọng đại, Novus Ordo kết luận: “Cuộc trưng bầy tại Quảng trường St. Peter sẽ bị tháo gỡ vào ngày 10 tháng Giêng, 2021. Ngày đó không thể tới nhanh hơn.” [TD2020/12]
bài đã đăng của Trùng Dương
- Leonardo và ‘Bữa Tiệc Cuối Cùng’: Tuyệt phẩm ‘tình cờ’ và công trình trùng tu kéo dài 21 năm - 21.12.2022
- Mừng 100 tuổi nhà văn Doãn Quốc Sỹ, đọc lại ‘Đi!’ của Hồ Khanh - 10.12.2022
- Chủ bút, người là ai? - 22.11.2022
- Lê Thành Nhơn (1940-2002): những mộng lớn & những tác phẩm còn, mất - 05.11.2022
- Nhân Tuần Lễ Sách Cấm, Nói Chuyện Cấm Sách - 29.09.2022
- Thăm lại mộ thuyền nhân Việt ở Đông Nam Á - 23.09.2022
- ‘The Monuments Men’: Chuyện những chiến sĩ bảo tồn di sản văn hoá, nghệ thuật của Âu Châu trong Đệ nhị Thế chiến - 08.09.2022
- Hành trình của Mẹ: Điêu khắc Ron Mueck - 14.07.2022
- Tuổi trẻ và lý tưởng - 04.07.2022
- Không chỉ là chuyện phá thai, mà là quyền tự quyết của phụ nữ - 27.06.2022
- Nghệ sĩ gốc Việt góp mặt trong bộ sưu tập nghệ phẩm tại toà nhà Vanport, Portland, Oregon - 23.05.2022
- 50 Năm ‘Đại Lộ Kinh Hoàng’, 1972 - 2022 - Ký sự ‘Đi nhặt xác đồng bào Quảng Trị trên Đại lộ Kinh hoàng’ - 02.05.2022
- Từ sàn quay tới chính trường, rồi chiến trường - 05.04.2022
- Văn Quang mà tôi biết - 17.03.2022
- Đố ai bứng sạch cây rừng… - 25.01.2022
- Nằm trong phòng cấp cứu, nghĩ về chị - 14.01.2022
- ‘Roulette Đỏ’: cuốn sách gây nhức nhối cho Bắc Kinh - 06.12.2021
- Vịn tay hội hoạ - 14.10.2021
- Phạm Đoan Trang: chân dung thế hệ Việt 2021 - 12.10.2021
- Nhân bộ báo Sóng Thần ‘tái xuất’ trên Mạng, duyệt qua các trang mạng sách báo Miền Nam - 01.10.2021
- Vươn Lên Từ Hoang Tàn Đổ Nát: Đài Quốc Gia Tưởng Niệm Và Viện Bảo Tàng 9/11 - 13.09.2021
- Sách, phim: Van Gogh không hề tự tử - 18.08.2021
- Từ ‘Con Đường Tơ Lụa Mới’ tới đề án G7 - 28.06.2021
- Hòa nhập cùng Van Gogh - 07.05.2021
- Theo chân ông từ giữ đền Sistine - 10.03.2021
- Cầu Vừa Đủ Xài - 08.02.2021
- Janet Yellen: Nữ bộ trưởng tài chánh Mỹ đầu tiên và trọng trách lèo lái Hoa Kỳ ra khỏi cơn khủng hoảng kinh tế hiện tại - 01.02.2021
- Thư gửi bạn - 13.01.2021
- Phụ Nữ Viết Văn Thời Cộng Hòa - 01.01.2021
- Hoàng Hải Thủy ‘Trăm Năm Hiu Quạnh’–bản mới - 11.12.2020
- Sự thật đằng sau việc tháo gỡ các tượng đài - 13.07.2020
- Thăm con cháu trong mùa đại dịch - 24.06.2020
- Hai hiện tượng văn học Mỹ, một bối cảnh kỳ thị chủng tộc - 15.06.2020
- Nhìn lại hành trình dựng nước trong thời chiến: Việt Nam Cộng Hòa, 1955-1975 - 30.04.2020
- Rủ bạn đi thăm rừng, nghe cây tâm sự, tạm quên đại dịch - 11.04.2020
- Cuộc khải hoàn của các nữ họa sư cổ điển - 17.01.2020
- Lại chuyện chiếc điện thoại thông minh - 31.12.2019
- Phim ‘Hai vị Giáo hoàng’: thông điệp cho thời đại phân hóa - 25.12.2019
- Từ ‘Rừng’ Cao Ốc... tới ‘Cường Quốc’ Dân Oan - 19.09.2019
- Chuyện cô Greta đi Nữu Ước và phong trào ‘Thứ Sáu cho Tương lai’ - 13.09.2019
- Từ chiếc điện thoại thông minh... - 23.08.2019
- Di sản quê hương - 07.05.2019
- Đi xem hoa dại ở California Poppy Reserve - 08.04.2019
- Poor Yella Rednecks- Kịch về đời sống người tỵ nạn gốc Việt trên sân khấu South Coast, Costa Mesa - 01.04.2019
- Từ khúc sông xi-măng ở Santa Ana - 07.03.2019
- Cuộc thi ảnh Vườn Rau Lộc Hưng: Lưu giữ bằng chứng về sự tàn ác của nhà cầm quyền cộng sản - 14.02.2019
- Kho tàng đằng sau bức tường trong căn chung cư ở Paris - 04.02.2019
- Sách điện tử và công trình vãn hồi, phổ biến sách báo xuất bản tại Miền Nam trước 1975 - 21.01.2019
- Một góc Hà Nội - 14.11.2018
- Việt Film Fest 2018 phản ảnh đời sống đa dạng của người Việt khắp nơi - 05.11.2018
- Về bức hình ‘đốt sách 75’; Cách tìm nguồn hình - 03.09.2017
- Từ Đền Sách Cấm Parthenon ở Đức, Buenos Aires tới Chiến Dịch Cộng Sản Đốt Sách Miền Nam 1975 - 01.08.2017
- ‘Thiếp trong khung cửa …’ - 13.05.2017
- Mộ phần thuyền nhân: Chứng tích lịch sử không thể xóa bỏ - 24.04.2017
- Thoả hiệp Paris về khí hậu thay đổi - 02.02.2017
- Thông điệp Standing Rock - 19.12.2016
- Vai trò của báo chí trong những ngày tới - 06.12.2016
- Gánh hát ‘Hamilton’ và ông Phó-đắc Pence - 28.11.2016
- UC Berkeley Nhìn Lại 20 Năm VNCH Xây Dựng Quốc Gia Trong Thời Chiến- Kỳ 2/2 - 10.11.2016
- UC Berkeley Nhìn Lại 20 Năm VNCH Xây Dựng Quốc Gia Trong Thời Chiến- Kỳ 1/2 - 09.11.2016
- Từ Làng Đông Yên: Thăm lại 'Người đàn bà trong cồn cát' - 02.08.2016
- 'The Sympathizer': Trận hoả mù và tuổi trẻ Việt Nam - 02.05.2016
- Trở lại mái nhà xưa - 01.02.2016
- 'VietnAmerica': Cuốn phim bao gồm 40 năm lịch sử người Việt tị nạn tại Mỹ từ 'chân ướt chân ráo' tới các thành tựu - 25.05.2015
- Vài nhận xét về Đại hội Điện ảnh Việt Film Fest 2015 - 04.05.2015
- Cuộc chơi đã kết thúc - 27.04.2015
- Một cuốn sách chưa xuất bản nhưng đã gây sóng gió trên văn đàn Mỹ: Dư luận: Tác giả Harper Lee, 88 tuổi, bị luật sư ‘khai thác’ - 23.03.2015
- 10 Ngày Trong Vùng Bốn Góc – Four Corners Area - 02.02.2015
- 60 năm nhìn lại cuộc di cư 1954 Vĩnh Biệt Hải Phòng - 26.01.2015
- Chuyện trò với tác giả ‘Thầy Giáo Làng’: Nguyễn Trọng Hiền - 23.01.2015
- Gabriel Garcia Marquéz ‘Vĩ nhân không bao giờ chết cả’ - 16.05.2014
- Một ngọn nến cho Trâm - 30.04.2014
- Từ Hollywood tới đồi Weimar & ngược lại… Giới thẩm mỹ vinh danh nữ tài tử Tippi Hedren, ‘Mẹ đỡ đầu’ của ngành ‘nail’ Việt - 29.01.2014
- 27 năm sau vụ lò nguyên tử Ukraine nổ kinh hoàng làm rúng động thế giới- Một cộng đồng các cụ bà vẫn sống vui vẻ trong cấm địa Chernobyl - 01.01.2014
- Trên ngọn Everest: xưa và nay - 11.12.2013
- Đại học Chân đất: nơi các bà mẹ quê thành kỹ sư - 26.11.2013
- 20 nữ nghị sĩ: động lực giúp chính quyền Mỹ mở cửa lại - 21.11.2013
- Venice 2012: ‘Trời hành cơn lụt mỗi năm’… - 08.11.2013
- Viếng pho tượng ‘Veiled Christ’ ở Napoli - 16.09.2013
- Visits to former refugee camp of Galang, boat people’s graves in Indonesia - 12.09.2013
- Thăm Công viên Vigeland ở Oslo, Na Uy 221 tác phẩm điêu khắc ngợi ca hành trình nhân sinh - 20.08.2013
- Các Con Tôi Đã Về - 15.07.2013
- Đi thăm trại tị nạn cũ ở Galang và mồ mả thuyền nhân ở đảo Kuku, Air Raya - 12.09.2012
- Đọc sách trong nước về lịch sử báo chí Miền Nam 1865-1995 - 05.07.2010
- câu chuyện văn học miền Nam: tìm ở đâu? - 16.02.2010
- Trông vời quê mẹ... - 01.02.2010
- Đi thăm ngôi nhà của Hemingway ở Key West, Florida - 04.01.2010
- Newseum: Triển lãm một mảnh tường Bá Linh, vọng gác ‘Tử thần’; Vai trò của báo chí và truyền thông dẫn tới biến cố ‘địa chấn’ này - 16.11.2009
- Kiểm kê di sản văn hoá nghệ phẩm của các nhà thờ - 16.10.2009
- Đọc ‘Audition,’ hồi ký của Barbara Walters - 15.04.2009
- Đi thăm Taos và ‘Vòng Tròn Mê Hoặc’ ở New Mexico - 01.04.2009