“You can’t defeat the darkness by keeping it caught inside you.“
VALLEY OF THE DOLLS
Dale Sizer
Đứng về phương diện địa lý, Việt Nam mình có thung lũng Tình Yêu, khá đẹp và lãng mạn ở Đà Lạt. California thì có thung lũng Hoa Vàng của San Jose vì những quả đồi ở đấy người ta trồng mù tạt, và thung lũng Tử Thần với nhiệt độ chết người. Địa điểm này để săn ảnh rất thú vị.
Trong Kinh Than có nói tới một cái thung lũng của sự chết, The Valley of Shadow of Death. Trích dẫn: “Các con đừng sợ! Ta sẽ dẫn các con qua thung lũng bóng tối tới bàn tiệc của ta“. Nhưng chỉ có Mỹ mới có một thứ thung lũng lạ!
Tôi viết bài này lấy cảm hứng khi đọc cuốn tiểu thuyết nổi tiếng của cây bút nữ Hoa Kỳ Jacqueline Susann có tên Valley of The Dolls – Thung Lũng Búp Bê. Búp Bê ở đây có nghĩa là những viên ma túy đen, đỏ, cam, vàng, capsules hoặc tablets, có thể sử dụng bằng cách chiêu nước lọc hoặc ngay cả rượu Vodka hay Whisky. Cuốn tiểu thuyết này dựa vào đời sống của ca sĩ, tài tử Judy Garland, Marilyn Monroe, và Grace Kelly.
Ba người đàn bà trong chuyện là Anne, Neely, và Jennifer. Họ rất thân nhau. Cố làm việc, cố quậy, cố săn tiền, để trở thành “top” trong kỹ nghệ giải trí của Mỹ nhưng kết cục họ đều phải lao xuống Thung Lũng Búp Bê một cách thê thảm với một tâm hồn trống rỗng và một trái tim cô đơn cùng cực. Trường hợp của Marilyn Monroe là một trong đời thực. Chợt nhớ “my heart is a lonely hunter that hunts on a lonely hill“.
Nói cách khác, họ phải bám vào chất kích thích như barbiturates và Valium để sống sa đọa, hoang đường, bạt mạng, và sướng khoái. Phải nói thêm, chính Jacqueline từng là một diễn viên thất bại. Cô chỉ phởn phơ và giàu sụ thời cô bán được Búp Bê với 31 triệu cuốn! Thung Lũng Búp Bê cũng được chuyển thành phim rất ăn khách, chứa đậm sex lẫn drugs năm 1967.
Bạn chỉ cần xem mấy cái trailers của youtube sẽ thấy cái không khí rất “hot”, rất sốc! Đầy cảnh ân ái, nuốt ma túy, nốc rượu mạnh say khướt, những đối thoại rất dung tục và phẫn nộ.
Tay trái của diễn viên luôn luôn là một điếu thuốc, hoặc một vốc ma túy. Tay phải luôn luôn là một ly rượu mạnh, thậm chí cả một chai rượu mạnh để tu. Họ “tu phiêu” với Valium hoặc barbiturates. Chỉ có một cảnh tương đối êm đềm và lãng mạn. Đó là khoảnh khắc người đàn ông và đàn bà hôn nhau say đắm trước ngọn lửa bập bùng trong lò sưởi một đêm đông lạnh. Ngoại cảnh và nội cảnh được quay tại thành phố New York. Phim và truyện nói thẳng thừng về mặt trái của Broadway và Hollywood, cái mặt trái rất u ám.
Tôi nhớ lơ mơ về một số đối thoại của họ. Một cô nói: “Tớ tóm được hai triệu Mỹ kim nhưng chẳng thấm thía gì. Tớ bị trầm cảm nặng, trống rỗng và cô đơn“. Cô thứ hai nói: “Lão bồ tao chỉ là một thứ giẻ rách, đàng điếm, đầu khoai tây, không hơn không kém“. Cô thứ ba nói: “Cái điều bi đát nhất của tớ là thân hình quá “hot”. Chẳng đứa nào yêu thật tình. Hắn chỉ coi tớ như một thứ đồ chơi biết đi, biết tu rượu bí tỉ, biết phê, hít đủ kiểu ma túy. Tớ chỉ muốn bỏ hết. Bỏ hết về tỉnh lẻ sống một đời sống êm đềm với mẹ tớ thôi. Tớ sẽ chỉ hát country music và chẳng cần nổi tiếng. Tớ chỉ cầu chúa cho tớ có thể dứt khoát từ biệt lũ Búp Bê khốn khiếp này thôi!“
Tình cờ giở chồng sách cũ, tôi tìm thấy một tài liệu rất thú vị trong đống sách báo bố tôi còn giữ được vào năm 1989. Trong số tuần báo sáng, tác giả có tên rất ngầu, đặc chất: Kim Dung! Tên ông ta là Thiên Vô Hoa. Dưới tên ông ghi: “Nhất kiếm xung thiên loạn tứ phương“.
Rất tiếc không thể liên lạc với tác giả để cảm ơn về tài liệu hiếm có trong văn học Việt Nam này. Ông viết như sau: “Suốt quá trình lịch sử thuốc hút có chất nicotine, kể cả thuốc lá và thuốc lào, từ khi xưa mới nhập vào nước ta cho đến nay, trải qua các thời kỳ điếu bát, điếu đóng, điếu cày. Rồi Cotab, Melia, Tây Quăng. Đặc biệt tàn bạo là thời kỳ Đại Đông Á, con cháu Thái Dương Thần Nữ từng giụi tàn thuốc bỏng vào tay con nít Việt Nam, chạy theo lính Nhật xin thuốc lá. Còn có thời kỳ hút thuốc vấn tổ sâu bằng tiền giấy của Tàu có tên Quan Kim, tiếp theo là thời của Gaulois số 1, Gaulois số 2.
Kế đến là thời của Ruby, Quân Tiếp Vụ, OK Salem, khi quân đội Mỹ tham chiến tại Việt Nam. Trong thời đại của chúng ta, bây giờ còn có thuốc lá điện tử gồm đủ các mùi trái cây thơm phức, kể cả mùi dưa leo. Người ta đã báo động trên báo như sau: “Ngành thuốc lá đã và đang mời chào thế hệ tương lai, biến trẻ em thành khách hàng trung thành. Điều này rất nguy hiểm cho xã hội Mỹ“.
Chính nicotine là kích thích tố xúc tác góp phần phát triển văn hóa. Thiếu thuốc hút, một số văn sĩ, thi sĩ thấy khó viết lách. Sáng tác nếu không có điếu thuốc cầm tay, nhiều chàng trai mới lớn cảm thấy tay mình thừa thãi, lúng túng, ấp úng trước phụ nữ.
Bên lề văn học sử Việt Nam, từ đầu thế kỷ này, kể cả văn chương bác học lẫn bình dân, thấy xuất hiện nhiều áng văn, thơ phú, ca hát dính dấp tới nicotine:
Lấy lửa ông Táo
Đốt đầu ông Tu
Sấm dậy ù ù
Cờ bay phấp phới.
Các cụ còn ví thuốc lá như một người tình si:
Nhớ ai bằng nhớ thuốc lào
Bỏ đi thì nhớ, hút vào lại say.
Có nhà thơ ví những sợi thuốc rê vấn tay như làn tóc rối của người yêu, nâng niu điếu thuốc, đưa hồn vào cõi mộng trời quên! Say thuốc lâng lâng, phiêu hồn bạt vía, bay bổng đến chín tầng mây xanh mà ngôn ngữ “bụi đời” gọi là “phê”. Thơ như thế này:
Xích lại gần đây hỡi làn tóc rối
Xích gần đây, gần sát cặp môi điên
Rồi anh sẽ dìu em
Trên đồi cánh đôi
Đưa hồn này về
Cuối tận trời quên!
Lại còn nữa đã hết đâu:
Đôi mắt ta ngay đờ đến nay
Sinh điếu làm chi cho đời người say
Trời đều cũng say
Say, say ghê mà say gớm
Say đứ, say đừ, say ngất, say ngưởng
Trong cơn say, ta cứ liều, ta hút bừa
Tuy muốn thôi nhưng mồm trót quen
Ôi! Điếu ơi, ta phải đào mi lên thôi!
Có một thời Hoa Kỳ viện trợ cho A Phú Hãn một cái quỹ khổng lồ để nông dân của họ đốt phần lớn những cánh đồng trồng á phiện vì á phiện được dùng để chế tạo ma túy. Thời đó thanh niên Mỹ đang bị đẩy xuống hố thẳm của các loại “Búp Bê Đọa Đầy”.
Sau sự kiện này, tôi có làm một bài thơ với ước vọng thế hệ Gen Z không vướng vào cái lưới mê hoặc những thảm khốc này.
Anh đọc lời mantra nào
Để anh và em
Có thể đi qua những cánh đồng á phiện
Nở rộ hoa vàng
Sắp bị thiêu sạch
Như đồi trọc gió hanh
Ngày tận thế
Cho niềm an lạc của trẻ thơ
Để anh và em
Có thể đi trên những đường phố
Tưng bừng vũ hội
Của đoàn người
Quên hết cô đơn
Quên hết điêu linh ngày cũ
Tới thánh địa tình yêu
Nơi con người có thể
Ôm con người như
Những tình nhân thánh thiện và
Hạnh phúc
Để anh có thể bảo vệ em
Với lá chắn
Kết bằng những lời uyển diễm
Của thi ca.
Nguyễn Tiến Đức
(Thị Trấn Giữa Đàng – Midway City)