Một phụ nữ đeo khẩu trang chống covid-19 trước Đài Tưởng Niệm Cựu Chiến Binh Chiến Tranh Việt Nam, Hoa Thịnh Đốn, ngày 14 tháng 4, 2020 (Drew Angerer/Getty Images)
Hôm nay, 30 tháng 4, 2020, kỷ niệm 45 năm ngày Mỹ hoàn toàn rút khỏi Việt Nam, sau khi tham dự cuộc chiến kéo dài 10 năm, với tổn thất nhân mạng trên 50 ngàn người. Hôm nay cũng là ngày đánh dấu số người thiệt mạng tại Mỹ trong đại dịch Covid-19 cao ngang với số người thiệt mạng trong chiến tranh Việt Nam. Chỉ khác nhau về thời gian. 45 năm trước, thiệt hại trên năm chục ngàn người trong mười năm, đã là một con số ghê gớm. Bây giờ, thiệt hại tương đương chỉ trong vài tháng. Tổng Thống Nixon trước đây cho rằng ông đã kiến tạo được hoà bình trong danh dự. Bây giờ, Tổng Thống Trump tuyên bố, nếu số người thiệt mạng trong đại dịch khoảng một trăm ngàn người, là chính quyền ông đã làm việc tốt (100.000 deaths as “a very good job”).
Trong lá thư ngắn gửi cho trang Quan điểm (Opinion Letter) đăng trên báo The New York Times ngày 28 tháng 4, 2020, cựu phóng viên báo này là Fox Butterfield đã so sánh hành động của các Tổng Thống Mỹ trước đây và bây giờ. Lá thư chỉ ngắn có ba đoạn, mang tựa Grim Milestones: U.S. Deaths in the Pandemic and in Vietnam (Thời điểm nghiệt ngã: Chết trong Đại dịch Mỹ và tại Việt Nam), xin tạm dịch từ nguyên văn như sau:
Trong một vài ngày nữa, chúng ta sẽ gặp một trùng hợp khủng khiếp. Số người Mỹ thiệt mạng từ Covid-19 sẽ vượt tổng số người Mỹ bị giết tại Việt Nam, với thống kê chính thức là 58.220. Thứ Năm này cũng đánh dấu kỷ niệm 45 năm ngày thất thủ Sài Gòn, chấm dứt cuộc chiến ô nhục của chúng ta tại Việt Nam. Tôi còn nhớ ngày đó vì tôi từng là một phóng viên của New York Times tại Sài Gòn bấy giờ và đã di tản bằng máy bay trực thăng.
Bây giờ có vẻ như là hai thảm cảnh vĩ đại này sẽ có liên hệ căn bản gì đó với sự lãnh đạo của tổng thống. Sử liệu ghi nhận rằng Lyndon Johnson quyết định gửi quân chiến đấu tới Việt Nam ngay cả khi ông ấy được cảnh giác rằng cuộc chiến không thắng được, và Nixon tiếp tục dội bom ở đó mặc đầu có cố vấn chống lại. Donald Trump không thèm để ý tới báo động từ các cơ quan tinh báo của chính ông ta về coronavirus nhiều tháng trước và không chuẩn bị đối phó đúng mức.
Johnson và Nixon đều bất chấp sự việc bằng cách uốn nó theo quyết tâm của mình. Bây giờ Donald Trump đã chọn đi theo con đường đó, đồng điệu lạ lùng với cùng một con số tử vong vào ngày định mệnh.
Fox Butterfield
Portland, Ore.
Tác giả từng là phóng viên báo Times tại Sài Gòn từ 1971 đến 1973 và trở lại vào năm 1975. Ông cũng là thành viên trong ban viết loạt bài “Tài liệu mật Bộ Quốc Phòng – The Pentagon Papers”.
***
Fox Butterfield chỉ viết các thảm cảnh đến với nước Mỹ trước đây và bây giờ hình như cùng có liên hệ căn bản tới sự lãnh đạo của các vị tổng thống, mà không nói rõ là gì.
Người viết này vốn sống ở Sài Gòn, di tản khỏi nơi đó đêm 29 tháng 4, 1975, để tránh Cs-75, và đang cách ly tại gia ở Mỹ để tránh Covid-19, có thể nói rõ mối liên hệ căn bản giữa các tổng thống với đại nạn của quốc dân. Đó chính là ý muốn tái đắc cử. Ông Johnson không muốn mang tiếng là người để mất VN, vì như thế sẽ mất luôn chức tổng thống. Ông Nixon sợ thất hứa giải quyết chiến tranh VN khi tranh cử lần đầu, sẽ không được tái cử. Ông Trump cố bám vào cái bong bóng thị trường chứng khoán, càng lâu càng tốt, nếu nó bể theo đại dịch, hy vọng tái cử cũng bể theo. Chính ông nói, ông biết từ đầu là đại dịch quan trọng, nhưng để an dân, ông nói nó không quan trọng, nó sẽ biến đi như phép lạ. Và mọi sự đều trong vòng kiểm soát, giống y chang các ông Johnson và Nixon luôn nhắc đã thấy ánh sáng cuối đường hầm.
Lựa chọn quyết định giữa địa vị và mạng sống, là điều khó khăn. Nhưng giữa địa vị của mình, và mạng sống người khác, dù thuộc loại lãnh đạo như Trump, cũng dễ dàng quyết định giống nhau.
bài đã đăng của Đinh Từ Thức
- ông đại sứ và ông tổng thống: nhìn lại cuộc đảo chánh 1-11-1963 tại sàigòn 60 năm trước (kỳ chót) - 08.12.2023
- ông đại sứ và ông tổng thống: nhìn lại cuộc đảo chánh 1-11-1963 tại sàigòn 60 năm trước (kỳ 3) - 17.11.2023
- ông đại sứ và ông tổng thống: nhìn lại cuộc đảo chánh 1-11-1963 tại sàigòn 60 năm trước (kỳ 2) - 07.11.2023
- Ông Đại Sứ và Ông Tổng Thống: Nhìn lại cuộc đảo chánh 1-11-1963 tại Sàigòn 60 năm trước (kỳ 1) - 01.11.2023
- Món Quà Giáng Sinh 2021 - 24.12.2021
- Giáo Hoàng làm chuyện “tiếu lâm”? - 25.11.2020
- Tối Cao Pháp Viện và bầu cử 2020 - 15.11.2020
- Trump và Biden - 02.11.2020
- Mặt trận tư pháp - 27.10.2020
- RBG, người nhỏ bé vĩ đại (phần 2) - 05.10.2020
- RBG, người nhỏ bé vĩ đại (Phần 1) - 01.10.2020
- Bệnh anh hùng lan tới Mỹ - 06.07.2020
- Chữa bệnh mù – suy nghĩ thời Covid (phần 2) - 04.06.2020
- Chăn chiên và lãnh đạo – suy nghĩ thời Covid (1) - 20.05.2020
- Chuột và người - 24.01.2020
- Mùa Phục Sinh, Giáo Hội làm thế nào để sống lại? (phần III) - 19.04.2019
- Mùa Phục Sinh, Giáo Hội làm thế nào để sống lại? (Phần II) - 18.04.2019
- Mùa Phục Sinh, Giáo Hội làm thế nào để sống lại? (Phần I) - 17.04.2019
- Nhà có phúc - 26.02.2019
- Đoán quẻ đầu năm - 05.02.2019
- Lời bạt cho hài kịch Cặp đôi giáo hoàng (phần 3) - 24.08.2018
- Lời bạt cho hài kịch Cặp đôi giáo hoàng (phần 2) - 23.08.2018
- Lời bạt cho hài kịch Cặp đôi giáo hoàng (phần 1) - 22.08.2018
- Cặp đôi Giáo Hoàng (9) - 14.08.2018
- Cặp đôi Giáo Hoàng (8) - 13.08.2018
- Cặp đôi Giáo Hoàng (7) - 12.08.2018
- Cặp đôi Giáo Hoàng (6) - 09.08.2018
- Cặp đôi Giáo Hoàng (5) - 08.08.2018
- Cặp đôi Giáo Hoàng (4) - 07.08.2018
- Cặp đôi giáo hoàng (kỳ 3) - 02.08.2018
- Cặp đôi Giáo hoàng (kỳ 2) - 01.08.2018
- Cặp đôi Giáo Hoàng (kỳ 1) - 31.07.2018
- Từ Donald Trump đến Nobel Prize - 18.05.2018
- Chó và nguyên thủ quốc gia - 16.02.2018
- 1968-2018 ai thắng ai thua? - 02.02.2018
- Đằng sau người và việc trong bộ phim The Vietnam War (phần cuối) - 08.11.2017
- Đằng sau người và việc trong bộ phim The Vietnam War (phần 2) - 07.11.2017
- Đằng sau người và việc trong bộ phim The Vietnam War (phần 1) - 06.11.2017
- Vết tích: Triển lãm của Ngải Vị Vị ở Hirshhorn - 26.07.2017
- 42 năm, hai thế hệ, hai lối sống của người Việt lưu vong - 19.04.2017
- Những bài học gà - 26.01.2017
- Tự sướng trên lịch sử - 16.01.2017
- Vừa bầu vừa bực - 18.10.2016
- Nói chuyện cờ nhân 100 năm Ngày Cờ Mỹ - 14.06.2016
- Ba gánh xiếc to trên một quê hương nhỏ - 24.05.2016
- Mùa Phục Sinh, nói về: Giáo Hội chuyển mùa (phần II) - 30.03.2016
- Mùa Phục Sinh, nói về: Giáo Hội chuyển mùa (phần I) - 29.03.2016
- Bính Thân nói chuyện Mậu Thân ở Sài Gòn (phần II) - 09.02.2016
- Bính Thân nói chuyện Mậu Thân ở Sài Gòn (phần I) - 08.02.2016
- Nhìn vào sự thật qua vụ các nhà báo gốc Việt bị giết - 20.11.2015
- Đảng và đĩ - 16.11.2015
- Cây Búa, Con Người và Con Bò - 28.05.2015
- 30-4-75: ai giải phóng ai và ai thắng ai thua - 30.04.2015
- Ngày 04 tháng 04, 40 năm trước - 06.04.2015
- Từ trại giam đến trại Guam (III) - 27.02.2015
- Từ trại giam đến trại Guam (II) - 26.02.2015
- Từ Trại Giam Đến Trại Guam (I) - 25.02.2015
- Những ngày cuối cùng ở Việt Nam và phép lạ bị lãng quên - 21.10.2014
- Phụ nữ trong chiến tranh Đông Dương - 28.07.2014
- Điện Biên Phủ, Tướng và quân - 07.05.2014
- Bỏ phiếu bằng mông - 26.02.2014
- Kỳ nhân gặp sát nhân (phần 2) - 12.11.2013
- Kỳ nhân gặp sát nhân (phần 1) - 11.11.2013
- 50 năm sau biến cố 1 tháng 11, 1963: Xét lại nguyên nhân và hậu quả (Phần 2) - 04.11.2013
- 50 năm sau biến cố 1 tháng 11, 1963: Xét lại nguyên nhân và hậu quả (Phần 1) - 01.11.2013
- Aline, Cô bé gốc Việt được làm Thi Sứ và mời vào Bạch Ốc - 03.10.2013
- Món quà mật mã - 27.07.2013
- The Artist, Oscars và Cộng sản - 20.03.2012
- Năm Rồng Nói Chuyện Rồng Cái - 23.01.2012
- Bia đá, bia miệng - 16.01.2012
- Vua ở truồng, vua mặc quần, hai vua băng hà - 23.12.2011
- Obama giết Osama: 10 năm săn thủ phạm 11- 9 (4) - 14.09.2011
- Obama giết Osama: 10 năm săn thủ phạm 11- 9 (phần 3) - 13.09.2011
- Obama giết Osama: mười năm săn thủ phạm 11- 9 (phần 2) - 12.09.2011
- Obama giết Osama: 10 năm săn thủ phạm 11- 9 (phần 1) - 11.09.2011
- Hồi ức về bài thơ Con cóc - 24.05.2011
- Phán quyết mới nhất về tự do ngôn luận tại Hoa Kỳ - 30.03.2011
- Từ Tân Mão đến Tân Mão - 02.02.2011
- Obama, Hồ và món nhân quyền tại Bạch Ốc - 25.01.2011
- WikiLeaks đáng khen hay đáng phạt - 07.01.2011
- Về bản dịch Tôi Không Có Kẻ Thù của Lưu Hiểu Ba - 03.01.2011
- Lucien Conein và biến cố 1-11-63 (phần 2) - 02.11.2010
- Lucien Conein và biến cố 1-11-63 (phần 1) - 01.11.2010
- Tiếng nói nghệ thuật: Trực Thăng ‘Made in Vietnam’ của Lê Quang Đỉnh - 13.09.2010
- Cọp Bốn Món - 12.02.2010
- Tại sao Việt Nam thiếu luật sư giỏi? - 14.12.2009
- Thú tội: Roma 1633, Hà Nội 2009 - 26.08.2009
- 20 năm Thiên An bất an - 04.06.2009
- Viết và lách - 05.05.2009
- Cái đồng hồ của Lincoln và quan tài Trịnh công sơn - 14.04.2009
- Tiếng nói của nghệ thuật, tiếng nói của hành động - 24.02.2009
- On visiting, on returning: reading Beyond the sea - 14.02.2009
- Chuyện Đi, Về – Đọc Nếu Đi Hết Biển - 13.02.2009
- 60 năm Hoàn vũ nhân quyền - 10.12.2008
- 22 tháng 11 - 21.11.2008
- thông điệp obama - 11.11.2008
Cũng cùng ý “ông có quyền claim thành quả này vì nó diễn ra trong nhiệm kỳ của ông” thì đọc giả có quyền kết lỗi cho ông không hiệu quả vì nó diễn ra trong nhiệm kỳ của ông.
Sài Gòn sụp đổ vì VNCH bị đánh bại bởi binh đoàn VC. Lỗi có thể do quân dân miền Nam thiếu khả năng và ý thức. Nhưng tác nhân chính là sự xâm lăng của VC.
Cũng vậy, Covid-19 giết chết người Mỹ. Lỗi lầm cũng có thể phần nào do ý thức và khả năng của nước Mỹ. Nhưng tác nhân chính vẫn là con virrus mới toanh Covid-19.
Quý vị hẳn còn nhớ, trong khi Wuhan China đang xảy ra dịch bệnh thì có hơn 1000 người Mỹ đang sinh hoạt và du lịch kẹt tại đó. Và được khẩn cấp chuyên chở trở về Mỹ.
Chẳng có “lãnh đạo” nào ở Mỹ có thể cấm người dân của họ đi du lịch vòng quanh thế giới cả.
Trước khi ông Trump làm TT, TTCK Dow Jones Mỹ là 18,500 điểm. Sau 3 năm nó lên lúc cao nhất là 28,500 điểm. Không phải nhờ hoàn toàn bởi “tài” kinh bang tế thế của ông Trump. Nhưng ông có quyền claim thành quả này vì nó diễn ra trong nhiệm kỳ của ông.
Bây giờ, qua đại dịch, có lúc TTCK DJ bị xóa sạch trở lại lúc 18,500 3 năm trước. Hiện tại leo lên được 24,500 trong khi Covid-19 vẫn còn. Khoan nói rằng ông Trump lo sợ vì sẽ mất “ghế”. Ông Trump không lo sợ mới là chuyện lạ. Người Mỹ còn đi làm, ai mà không lo ???