Maria Prymachenko, Con thú tai to đang gặm tôm hùm (1983)

Vào ngày 28 tháng 2 năm 2022, quân Nga đã đốt phá Bảo tàng Lịch sử Địa phương Ivankiv, một thành phố phía Tây bắc của Kyiv, bên bờ sông Teteriv. Bảo tàng trước đây là nơi trưng bày khoảng 25 bức tranh của Maria Prymachenko (1909-1997), nghệ sĩ dân gian nổi tiếng người Ukraine. Nhiều người lúc đầu tưởng những bức tranh của bà đã bị thiêu hủy, nhưng các báo cáo gần đây cho biết một số tác phẩm của bà có thể đã được dân địa phương bảo toàn.
Từ nhiều thập kỷ, nghệ thuật của Maria Prymachenko đã được truyền bá cùng lúc như thông điệp hòa bình/phản kháng. Những hình thể trong tranh của bà thường là những con vật huyền thoại với nhiều đầu, đuôi trông như rắn, như muốn ám chỉ rằng thân hình của con vật – nếu tượng trưng cho nước Nga – khó có thể chế ngự được những đầu đuôi “ngọ ngoẹ”này. Tương tự, tuy Prymachenko vẽ nhiều bức tranh có những con bé đang bị con lớn nuốt sống, những con bé, như tôm hùm trong tranh “Con thú tai to đang gặm tôm hùm,” vẫn bình tĩnh đương đầu nhờ có vỏ ngoài cứng cáp.
Những tác phẩm của Maria Prymachenko đã được triển lãm khắp Ukraine, Nga, Canada, Pháp và Ba Lan. Bà sáng tạo những thực vật và động vật đầy màu sắc bằng chỉ thêu, màu nước và bột màu. Picasso đã tuyên bố sau khi đi dự một cuộc triển lãm của bà ở Paris gần 100 năm trước, “Tôi xin cúi đầu trước phép màu nghệ thuật của người phụ nữ Ukraine xuất chúng này”. Prymachenko đã được trao Giải thưởng Quốc gia Shevchenko — là giải thưởng cao nhất của chính quyền Ukraine cho các tác phẩm văn hóa và nghệ thuật của bà.
Prymachenko sống trọn đời trong một ngôi làng nhỏ gần Chernobyl. Bà bị bệnh tê liệt từ lúc bé và phải trải qua nhiều cuộc giải phẫu thời trẻ để giúp bà đứng vững. Bà cũng là nhân chứng của nhiều thảm kịch trong đời, như cái chết của người chồng trong Thế chiến thứ hai, và của anh trai bà dưới tay Đức quốc xã. Di sản nghệ thuật của Maria Prymachenko được truyền sang con trai — nghệ sĩ dân gian Fedir Prymachenko (qua đời năm 2009) — và hai cháu trai của bà.
Da Màu hiện bước sang tuần thứ sáu của Chuyên đề Văn chương Ukraine. Như thông điệp của họa sĩ Prymachenko, các bài viết trong tuần thể hiện tinh thần phản kháng mà nhà lãnh đạo nhân quyền Martin Luther King, Jr. đã định nghĩa 55 năm về trước là “vượt ra ngoài lòng ái quốc êm ái để … đi theo sự đòi hỏi của lương tâm và tiếng nói của lịch sử.” Tinh thần này được biểu lộ qua nhiều thái độ ứng xử, như cốt cách can đảm từ nghệ thuật vào đời sống của Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky, sự bỏ nước ra đi của giới trí thức Nga như “một lựa chọn đạo đức khả dĩ,” hoặc cách chuyển tải những thông điệp của thiên đàng qua ký hiệu biến hóa từ “ngôn ngữ mẹ của tất thảy ngôn ngữ dưới trần gian” để tái tạo đời sống cho những loài ma hiện đang vất vưởng trên những nghĩa địa chiến tranh, để đề cao quyền tự do phát biểu của con người, và cũng để tránh chuyện bị bạo quyền kiểm duyệt.
***
Lịch trình trong tuần:
”Nhìn xa hơn Việt Nam: Đã đến lúc phá vỡ im lặng”- diễn văn của Martin Luther King, Jr./ Phạm Văn chuyển ngữ
”Nghĩa Trang Của Loài Ma”- truyện ngắn của Eugenia Kononenko/ Trần C. Trí chuyển ngữ
“Từ sàn quay tới chính trường, rồi chiến trường”- nhận định/nghiên cứu của Trùng Dương
“Tiếng đàn và tiếng đạn” – diễn văn của Tổng thống Volodymyr Zalensky tại Lễ trao giải Grammy 2022 – Đinh Từ Thức giới thiệu và chuyển ngữ
“Cuộc tháo chạy khỏi nước Nga của giới trí thức” – nhận định của Mikhail Viktorovich Zygar/Bùi Vĩnh Phúc chuyển ngữ
”Lyubka Cossack”- truyện ngắn của Isaac Babel/ Phạm Văn chuyển ngữ
Articles by Đinh Từ Bích Thúy
- Vượt Di Sản, Vượt Ký Ức: Thuyết Trình Ngày 30 tháng 4 về Văn Học Miền Nam và Văn Học Hải Ngoại - 06.06.2025
- Những Hành Trình Trở Về của Trương Vũ - 13.02.2025
- Giáng Sinh Hè Quý Sửu - 03.05.2024
- Ai Vượt Cạn, Ai Trầm Mình Giữa Quen và Lạ - 17.04.2024
- “Pay It Forward!” - 05.03.2024
- 'Lunar New Year Love Story' Ca Tụng Tình Yêu Đích Thực, Ghi Nhận Những Khó Khăn Của Người Nhập Cư - 09.02.2024
- Birth Canal của Dias Novita Wuri: Giữa Sự Sống và Cái Chết - 24.01.2024
- Indira - 08.09.2023
- Lâm Thị Mỹ Dạ: Giao Hưởng của Mâu Thuẫn* - 13.08.2023
- ‘Wild Dances’ Soi Rọi Vào Hậu Quả Của Cuộc Chiến Xa Xưa* - 26.07.2023
- Đọc Thơ Lưu Diệu Vân: Bản Thân Đàn Bà và Vận Tốc Thời Gian | A Review of She, Self-Winding by Luu Dieu Van - 16.09.2022
- hình ảnh nghệ thuật tuần lễ 29.08 – 02.09.2022: mùa hè chụp thời gian đánh mất - 29.08.2022
- Dịch Giả Trần C. Trí: “đối diện với những biến hoá muôn màu” - 17.08.2022
- Đền Thờ Apollo Không Còn Nữa: Salman Rushdie và Khái Niệm Lật Đổ Thẩm Quyền - 09.08.2022
- hình ảnh nghệ thuật tuần lễ 02.05–08.05.2022: Thy Phú và nhiếp ảnh “phản kháng” của cộng đồng Việt tỵ nạn - 02.05.2022
- Những Bất An của Hiện Thực: đọc văn chương (thiếu nhi) để đặt câu hỏi cho đời sống - 20.11.2020
- Cánh Rừng Biết Đi - 27.05.2020
- Installation câm theo Warhol, Dada và Celan - 08.04.2020
- Nụ Cười Nho Sĩ - 18.03.2020
- “Sẵn sàng là thượng sách!”* - 05.02.2020
- Thi Ca Như Cơm Ăn, Bánh Mì: Một Phản Biện về Bàn Tròn Thi Ca - 01.05.2019
- Hai Ta Ngoài Thế Gian[1]: Điểm Phim Chiến Tranh Lạnh của Pawel Pawlikowski - 03.04.2019
- Đường Đến Điểm Hẹn Da Màu: Nghịch Lý Zeno hay “Lần Trở Lại của Cá Voi?” - 22.11.2018
- Đọc thơ Jane Miller: Cách Nhận Diện ‘Kẻ Thù Vô Hình Mặc Áo Giáp’ - 25.10.2018
- Lê Minh Hà: Lịch sử hình thành từ phận người” - 19.09.2018
- Tôi không muốn gặp ánh mắt những bà mẹ nghèo ... / I want to unmeet the eyes of mothers …. - 23.03.2018
- Nhìn Lại Tết Nhâm Tuất Năm Tôi 20 - 28.02.2018
- Ngày Oakton. Câu Trả Lời - 17.11.2017
- Bob Dylan: Nghịch Lý Giữa Vô Hình và Đa Diện - 13.01.2017
- Ma - Mẹ - 04.11.2016
- SỬ HỌC TỐT, SỬ HỌC TÁO TỢN VÀ SỬ HỌC TỒI: ĐỐI THOẠI VỚI GIÁO SƯ LIAM KELLEY (Phần 2) - 12.05.2016
- SỬ HỌC TỐT, SỬ HỌC TÁO TỢN VÀ SỬ HỌC TỒI: ĐỐI THOẠI VỚI GIÁO SƯ LIAM KELLEY (phần 1) - 11.05.2016
- hình ảnh nghệ thuật tuần lễ 26/10-1/11/2015- nghệ sĩ Belarus: Vadim Voitekhovitch - 26.10.2015
- hình ảnh nghệ thuật tuần lễ 19-25/10/2015- họa sĩ Trương Vũ - 19.10.2015
- Seattle: Biến Tấu và Cộng Hưởng - 04.09.2015
- Vé Đi Tuổi Thơ Hay Hành Trình Về Phương Tây? - 12.08.2015
- hình ảnh nghệ thuật tuần lễ 20 - 26. 07. 2015 - danh họa Bùi Xuân Phái (1920-1988) - 19.07.2015
- Nếu Luân Hồi Là Những Bản Nháp của Hữu Thể: Đọc Khả Thể của Đặng Thơ Thơ - 14.04.2015
- Phỏng vấn Monique Brinson Demery: Bén Gót Rồng Mụ - 16.02.2015
- Tôi Là Ai: Nhận Thức Học Trong Truyện “Khi Từ Thức Về Trần” của Bình-Nguyên Lộc - 08.01.2015
- Rừng Thúy/Oakton Woods - 12.12.2014
- Sen và Bão – Một Cân Bằng Mong Manh - 12.09.2014
- Giải Khăn Sô Cho Huế: Chờ Đợi Một Ngày Giỗ Chung Cho Việt Nam - 20.08.2014
- Ngay Lúc Này, Ngay ở Đây - 21.08.2013
- hình ảnh nghệ thuật tuần lễ 7-13.5.2012: nhà đối lập Trần Quang Thành (Chen Guangcheng) - 07.05.2012
- Hai Hướng Nhìn của Janus: Da Màu phỏng vấn nhà văn Ngô Nguyên Dũng - 23.03.2012
- ĐINH LINH: NHÀ TU TRONG THẾ GIỚI MỞ - 27.01.2012
- Vào Nẻo Vô Biên với Ba Tiêu - 06.01.2012
- Cái Rộng (Nhã/Mỹ) của Dịch Thuật - 30.11.2011
- Về Những Vết Sẹo .... - 29.08.2011
- alexis krikorian: việt nam là vấn nạn chưa từng thấy bao giờ - 03.05.2011
- Nguyễn Đức Sơn: Vòng Quay Sinh Tử - 09.02.2011
- Họa sĩ Jorge Colombo sử dụng chức năng Brushes trong iPhone – phần 1 - 29.07.2010
- Hành Lý và Giầy - 04.02.2010
- Sa Ngã Nguyên Thủy - 05.11.2009
- Da màu Phỏng Vấn Mục Sư Trần Nguyên Đán - 09.09.2009
- Vài Suy Niệm về Biên Giới và Sứ Mệnh của Da Màu - 23.08.2009
- Hương Thái Cổ, Cánh Chim Trời: Đọc và Dịch Thơ Nguyễn Sỹ Tế - 24.07.2009
- bố già yêu quí: liệu Kim Chính Vân có ít điên hơn bố? - 15.06.2009
- triệu tử dương: con tằm hóa bướm - 25.05.2009
- Oan/Nghiệp: nghệ Thuật Nhiếp Ảnh của Eddie Adams - 30.04.2009
- Chuyến Hành Hương Man Dã - 19.03.2009
- Nâng Cao Xà Nhà, Hỡi Những Nhà Phê Bình Nghệ Thuật: Đọc “Là Con Người” của Lê thị Thấm Vân - 11.03.2009
- "tri thức" về một bài thơ: Nói Chuyện Với Nhà Thơ Nguyễn Đức Nguyên - 12.12.2008
- Em Không Mềm Không Trong Không Thẳng Không Trắng (2/2) - 04.11.2008
- Em Không Mềm Không Trong Không Thẳng Không Trắng (1/2) - 03.11.2008
- Văn Chương Nobel 2008: Chìa Khóa và Nhà Tù - 09.10.2008
- Trung Thu 2008, 1928, 1968 - 30.09.2008
- Sơn Nam Xuyên Bờ: Tình Nghĩa Giáo Khoa Thư ở Đầu Thế Kỷ 21 - 19.08.2008
- Băng Qua Tháp Babel: Salman Rushdie và Dã Sử Vượt Biên - 04.07.2008
- café diem - 04.06.2008
- Đinh Từ Bích Thúy: Xoạc cẳng đo xem đất ngắn dài - 19.04.2008
- Phẩm tiết Cung Tích Biền: nhìn thẳng vào mặt trời và cái chết - 26.03.2008
- Những thế giới mù của Đinh Linh - 29.01.2008
- dày dày sẵn đúc một tòa … văn chương - 12.11.2007
- Đất Khổ: Chứng nhân lịch sử lạc loài - 24.10.2007
- Đập Cổ Kính Ra Tìm Lấy Bóng ... - 19.10.2007
- nữ quyền dép râu - 17.08.2007
- Cạnh Sườn Đế Quốc - 15.07.2007
- Nhã Ca - Một Huy Hoàng Trên Cỏ Mướt - 30.06.2007
- Những Bí Ẩn về chị Nhàn - 15.06.2007
- Gliese 581c - 30.04.2007
- Kurt Vonnegut và Những Thành Phố của Tro Bụi - 18.04.2007
- Hoshomon - 27.01.2007
- Những mảnh vỡ của bài trường ca - 20.01.2007
- Lỗ Vận với Tôi - 13.01.2007
- Toang Hoang Ngoài Phố Chợ - 06.01.2007
- Thức Ăn Dễ Dãi - 30.12.2006
- Giới Thiệu Truyện Thình Lình (Sudden Fiction) - 16.12.2006
- Chả Cá Địa Trung Hải - 16.12.2006
- Virginia Hamilton Adair / Lâm Thị Mỹ Dạ - 09.12.2006
- những chớp đời như vết sẹo - 09.12.2006
- GIỮA HỒI KỊCH TRỐNG MÁI - 02.12.2006
- Siêu Thị và Quái Thai - 09.09.2006
- Những Ngụ Ngôn Miền Đất Hoang - 10.08.2006