Lời người dịch:

Nằm ở hướng Đông Nam của nước Pháp, sát biên giới Ý, Tignes là một phố núi trong thung lũng rặng Alpes cách Paris 702.6km. Ở độ cao 2.100m, đây là địa điểm nghỉ đông lý tưởng dành cho những ai mê trượt tuyết. Với diện tích 81.63km2, Tignes gồm nhiều ngôi làng nhỏ với 2.016 cư dân, mật độ 25/km2 (theo thống kê dân số năm 2020). Phải mất hơn 10 giờ ngồi xe lửa tốc hành TGV từ ga Lyon, Paris, và thêm vài tiếng nữa ngồi xe ca chuyển tiếp, nếu cần đến Chambéry cách Tignes 133.6km – nơi có MUSICALP.

 

MUSICALP – được thành lập từ 1998, tọa lạc ở Chambéry – là nơi các giáo sư âm nhạc tài ba trên thế giới quy tụ về mỗi mùa hè. Qua các lớp tập huấn đặc biệt/masterclass kéo dài 10 ngày hàng năm, họ cùng trao đổi và chia sẻ kinh nghiệm với đồng nghiệp và các học sinh quốc tế ưu tú say mê âm nhạc cổ điển.

 

Yvan MARQUANT 11 tuổi, học sinh lớp 7 một trường cấp II Paris, nhỏ nhất trong nhóm người tham gia sinh boạt âm nhạc mùa hè ở MusicAlp. Những cảm xúc hồn nhiên và sâu đậm của em về Tignes vẫn cứ du dương dây dưa sau mấy ngày ngắn ngủi ở phố núi.

                              

 Hai mẹ con uể oải thức dậy từ 6 giờ sáng, lấy métro ra ga Lyon để bắt chuyến xe lửa INOUI. Chờ Dana một lát thì cô đến vừa đúng lúc xe lửa khởi hành. Chuyến xe cao tốc của hệ thống đường sắt TGV đưa chúng tôi đến Lyon Part Dieu. Cô Dana không ngồi cùng toa với hai mẹ con. Hơi buồn tí, nhưng may mà có thú nhồi bông Hippo. Tôi nói với cô Dana đi xa lần này con không có mang theo Poupoule. Vậy Hippo thay chỗ cho Poupoule hả, cô hỏi. Tôi nói Poupoule đang ở nhà chờ, lúc nào con cũng yêu nó, nhưng không nhiều như con yêu cô.

Ở Lyon Part Dieu chúng tôi chờ 1 tiếng trước khi lấy xe chuyển tiếp TER đi Chambéry. Dana cho tôi một bánh nhân sô-cô-la rõ to cùng nước uống Nectar vị đào của hãng Daloyau. Về phần mình, cô nhờ người ta hâm nóng giùm một bánh quiche. Trong toa xe TER, qua khung cửa sổ, tôi thấy cơ man là núi. Dana nói một trong những ngọn núi kia có tên là Mèo. Tôi hỏi, vì nó có hình dạng của một con mèo hay sao, cô nói không. Câu trả lời ngắn gọn của cô khiến tôi càng thêm hoang mang. Đến Chambéry chúng tôi vào một tiệm ăn cạnh nhà ga, tôi gọi món cá và khoai chiên cùng một viên kem để tráng miệng. Cô giáo và mẹ chọn thực đơn trong ngày (cá và rau), sau đó cả hai giúp tôi giải quyết món xà-lách còn mứa trong dĩa.

Một xe ca đến đón, bên hông xe có ghi MUSICALP. Cô Dana leo lên trước để giữ chỗ cho hai mẹ con trong khi tôi cố ăn cho xong ly kem. Sau cùng tôi xách va-li leo lên xe ca, thấy cô Dana đã ngồi cạnh ai đó rồi. Hai mẹ con chọn hai ghế trống ngay phía trước. Có một lúc trong khi xe chạy cô luồn tay qua những kẽ ghế để nắm tay tôi. Lẽ ra tôi đã ói lúc gần đến nơi vì say xe nhưng tôi nhịn được đến cùng. Không biết có phải vì nhờ được cô nắm tay mà tôi vượt qua được cơn ói, hay chính cảm giác hăm hở đến Tignes đã cho tôi thêm sức chịu đựng.

                                                

 Đến Tignes tôi tìm ra khách sạn bốn sao Belambra và phòng 408 ở tầng 4. Kỳ lạ là chỉ có hai mẹ con mà có đến một giường đôi và hai giường đơn, một TV to đùng, và một balcon nhìn ra thấy núi, có đến mấy cái ghế nệm mềm và một ghế đẩu cũng mềm xèo. Cô Dana ở khách sạn « La Femme du Val Claret » – nhà khách có spa và dịch vụ làm đẹp, rất gần chỗ của hai mẹ con. Tôi cũng đi xem qua phòng tập đàn ở tầng 6 (có thang máy) và tầng 7 (phải đi thang bộ từ tầng 6 lên). Phòng tập có một piano hiệu Kawai, 3 cái ghế, một cái bàn, một tủ đứng với các ngăn kéo đã xiêu vẹo xiên xẹo, một tủ lạnh trống hốc không có cắm điện, một chai cồn mỗi lần mình ấn tay xịt thì nó phát ra tiếng chít chít, với một cái giẻ để lau đàn.

Để ăn tối, chúng tôi phải lên tầng 1. Ngạc nhiên chưa, một thực đơn buffet/tự chọn, với không biết bao nhiêu món, cùng các thức tráng miệng tuyệt chiêu, ly tách chén dĩa thảy đều sáng choang. Cô Dana đang đứng ở ngoài sân thượng chờ chúng tôi. Ai nấy thảo luận sôi nổi, thậm chí với các học sinh của cô (họ đến Tignes để thụ huấn với cô chỉ trong kỳ nghỉ, khác với tôi, vốn là học sinh thường xuyên của cô ở Paris). Họ dễ thương ghê. Tôi chọn kem dâu va-ni để tráng miệng. Và rồi, tôi sững sờ nhìn thấy ánh sáng trên một ngọn núi. Y như vàng ròng. Tôi chia sẻ cảm giác đó với cô giáo, và được giải thích đấy chỉ là ánh hoàng hôn thôi.

Cô Dana quyết định ăn tối xong sẽ cùng đi tham quan trường nhạc nơi chúng tôi sẽ đến học trong những ngày tới. Cả nhóm đánh liều trèo lên một xe trung chuyển miễn phí để ra trung tâm thành phố. Đến ga Tovière, cô ra dấu xuống xe. Chúng tôi lẽo đẽo theo cô không hó hé hỏi han gì vì cô có trong tay hệ thống định vị/GPS và ra vẻ rất tự tin (hay là do cô tin tưởng ở GPS không biết nữa). Đi một hồi thì đến một khách sạn 5 sao và mọi người bảo nhau sao chỗ này lại là trường nhạc được. Hoang mang, chúng tôi nhờ những người xung quanh chỉ đường. Cuối cùng cô giáo dẹp đi GPS để nghe theo lời khuyên của dân địa phương. Leo lên con đường trước mặt thì thấy một tòa nhà phấp phới cờ xí, ai nấy đều lấy làm chắc ăn. Đó chính là trường nhạc, nơi tôi sẽ đến hàng ngày trong suốt kỳ nghỉ.

Lượt về, cô giáo lại lôi ra cái GPS và chúng tôi đi bộ về khách sạn men theo lối bờ hồ. Dễ chừng cuốc bộ đến 40 phút. Xa quá trời, do vậy tôi cứ chốc chốc lại hỏi gần tới chưa. Mệt xỉu, đến nỗi tôi leo liền lên phòng để ngủ, mặc mẹ đi một mình đến buổi họp dành cho các học sinh tham gia chương trình MUSICALP. Cô Dana nói với mẹ « Gặp lại lát nữa nhé » và lần đầu tiên tôi đành chấp nhận để cô gặp mẹ thay vì gặp tôi.

Tôi thức dậy khá sớm để không lỡ mất bữa điểm tâm. Nhà hàng của khách sạn mở cửa mỗi sáng lúc 7:30 và ngưng phục vụ lúc 8:30 – giờ bắt đầu cho các buổi tập đàn. Tôi nhìn thấy cô Dana nên đến ngồi chung bàn, cùng các bạn khác, trong số này có Mathieu, Dominique và Emmanuelle. Mathieu đã là thầy dạy dương cầm nhưng tham gia khóa học để hoàn thiện tay nghề. Dominique không phải học trò của Dana nhưng cùng ngồi chung để tán gẫu. Emmanuelle, nhân viên ngân hàng, dự lớp của Dana chỉ vì muốn gần gũi cô giáo và học cho vui thôi. Nhà hàng của khách sạn không phục vụ ăn trưa, vì thế mẹ phải chuẩn bị sẵn bánh mì kẹp thịt hoặc đưa tôi đi ăn ở ngoài.

8 giờ tôi nghe có âm thanh huyên náo trong các hành lang của khách sạn và ở cả mấy cầu thang. Tất cả mọi người đều làm việc. Họ đến Belambra để được gặp các giáo sư giỏi nhất và để đắm chìm trong âm nhạc. Về phần mình, tôi tập đàn khoảng 3 – 4 tiếng/ngày, điều tôi hiếm khi làm được ở Paris trong niên học ở trường cấp II vì không có thời gian và vì tôi hay bị thằng em phá đám. Ở đây tôi phải thương lượng giờ tập đàn với hai chị người Nhật vì chúng tôi dùng chung một phòng tập. Việc này không dễ chút nào vì ai cũng muốn giành lấy phòng tập lâu được chừng nào hay chừng nấy. Nhân dịp này tôi đã có dịp nói chuyện với các chị ấy bằng tiếng Anh. Họ là sinh viên đại học Tokyo, chơi piano cực giỏi và muốn, bằng bất cứ giá nào, được sử dụng phòng tập nhiều lần trong ngày. Khi tôi đến phòng tập thì thấy cửa đóng kín mít, có nghĩa là một trong hai chị ấy đang tập, vậy là tôi hoặc phải chầu chực rình xem có phòng nào trống, hoặc trở về phòng khách sạn để chờ giờ thích hợp.

Ở Tignes, tôi được học xen kẽ ngày học ngày nghỉ trong 5 hôm đầu, rồi từ ngày thứ 6 trở đi thì hôm nào cũng học. Với nhịp độ này các học sinh sẽ tập tới tập lui các tác phẩm trước khi gặp lại thầy cô. Trái với những gì người ta tưởng, luyện tập nhiều giờ mỗi ngày không làm tôi nản dù tôi hãy còn nhỏ tuổi. Tôi hiểu điều này vô cùng hữu ích và cảm thấy rất vui thích được gặp cô Dana thường xuyên. Thêm nữa, tôi sung sướng biết rằng đâu đâu cũng có núi non. Núi quây quần quanh ta và chỉ cần đưa mắt nhìn ra bất cứ khung cửa mở nào cũng thấy núi và núi, dù từ phòng tập hay từ trường nhạc. Như thể những ngọn núi đang theo dõi và giám sát ta. Thật kỳ diệu thần bí.

Để gặp cô Dana ở trường – mà địa điểm chính xác đã được tôi cẩn thận nghiên cứu từ hôm thứ nhì đến Tignes – tôi lấy xe trung chuyển đậu cạnh khách sạn (cứ mỗi nửa giờ lại có một chuyến, suốt ngày từ sáng cho đến 7.45 tối). Dana có một cây đại dương cầm trong phòng đàn của cô, vốn là phòng học của trường cấp I. Học sinh đang nghỉ hè nên bàn ghế đã được xếp đâu vào đấy sát tường. Cửa sổ phòng lúc nào cũng mở hé khiến khắp cả tòa nhà đều du dương tiếng đàn. Có cảm tưởng như các nốt nhạc vang vang cả thành phố Tignes và khắp các núi đồi. Khi đi gần đến trường, tôi nghe học sinh của cô Dana đàn các nhạc phẩm họ đang học. Và khi tôi rời căn phòng (giờ học của tôi luôn được xếp cuối buổi sáng), tôi nghe cô dợt những tác phẩm mà cô sẽ trình diễn trong các buổi hòa nhạc sắp tới, khiến tôi khó lòng bước đi tiếp. Vì càng đi xa hơn, âm thanh càng mờ nhòa. Khi tiếng đàn không còn được nghe thấy, cô Dana thôi không còn ở bên cạnh tôi nữa.

Vào các buổi chiều tối, chúng tôi có thể thưởng thức các buổi hòa nhạc ở Tignespace, một cơ ngơi có thính đường và nhiều phòng thể dục. Khoảng 7 giờ 45 một chiếc xe ca sẽ đến trước khách sạn để đưa chúng tôi đến chỗ hòa nhạc. Nhạc sĩ trình diễn là các giáo sư của chương trình MusicAlp, toàn dân chuyên nghiệp đến từ nhiều quốc gia khác nhau. Buổi diễn của cô Dana nhằm ngày 15 tháng 8. Tôi đã tìm hiểu về tác phẩm của nhà soạn nhạc Ernest Chausson viết cho tam tấu (dương cầm-vĩ cầm-đại hồ cầm). Chúng tôi được thưởng thức nhiều buổi diễn, và ra về rất trễ buổi tối đến nỗi tôi ngủ khò trên xe của Marianne Piketty, một nghệ sĩ vĩ cầm bạn của cô Dana, người cho chúng tôi quá giang. May mà có cô ấy, chứ làm sao tôi có thể vừa nhắm mắt vừa đi bộ dọc theo bờ hồ để về lại khách sạn.

Sau ăn tối chúng tôi rất thường khi đến các quán nước. Cô Dana luôn cười như điên dại mỗi lần chơi trò điện tử flipper ở quán. Mọi người đều vui khi thấy cô Dana vui, điều này làm nên một không khí thật rôm rả.

Chưa chi tôi đã nhớ Tignes quá chừng.

Ước gì được trở lại nơi ấy. Trong chuyến đi Tignes, mẹ đã mua cho tôi một chú chó Husky nhồi bông có lông thật mềm. Nó đã trở thành bạn đồng hành của tôi, ở Paris, hay bất cứ nơi nào tôi đi. Nếu trở lại Tignes, tôi sẽ mang Husky theo, đã hứa như thế với nó rồi. Có lẽ nó sẽ nhớ những thời khắc tuyệt diệu bên nhau, và nhớ cả Dana nữa.

___________________________________________________________________________

TIGNES, ON SE REVERRA!

Yvan Marquant

 On a commencé à se lever à 6:00 du matin et on était épuisés, maman et moi. On a pris le métro jusqu’à la Gare de Lyon car on devait prendre le train INOUI. On attendait Dana qui arrivait tout juste avant le départ du train. Le TGV nous emmenait à Lyon Part Dieu. Dana n’était pas dans la même voiture que la nôtre. On était quand même un peu triste mais heureusement qu’il y avait Hippo. J’ai dit à Dana que je n’ai pas pris Poupoule pour ce voyage. Elle m’a demandé si Hippo remplaçait Poupoule, et j’ai répondu qu’elle m’attendait à la maison, et que je l’aimais toujours mais pas autant que Dana.

À Lyon Part Dieu, nous avons une heure devant nous avant de prendre le TER pour Chambéry. Dana m’a offert un macaron géant au chocolat et du nectar d’abricot chez Daloyau.

Pour sa part, elle a pris une quiche qu’elle demandait à chauffer. Dans le TER, j’ai vu plein de montagnes par la fenêtre. Dana me racontait qu’il existait une montagne portant le nom “Le chat”. Je lui ai demandé si elle avait la forme d’un chat et elle m’a dit que non. Sa briève réponse me laisse perplexe. Arrivés à Chambéry, nous sommes allés dans un restaurant à côté de la gare où j’ai commandé un menu “Fish & Chips” avec une boule de glace en dessert. Dana et maman, elles ont choisi le menu du jour (poisson aux petits légumes) et m’aidaient à terminer le reste de la salade dans mon assiette.

Un car est venu nous chercher. Il y était marqué “MUSICALP”. Il nous attendait. Dana est montée avant pour réserver nos places, pendant que je finissais ma glace. Dès que je l’ai finie, je suis monté dans le car (avec ma valise bien sûr). J’ai vu Dana assise déjà à côté de quelqu’un. Maman et moi, nous avons pris les deux places libres devant elle. Pendant un moment du trajet, Dana a passé sa main entre les sièges pour tenir la mienne. J’ai failli vomir vers la fin du trajet mais j’ai réussi à résister jusqu’au bout. Je ne sais pas si c’était le fait qu’elle me tenait la main qui m’a aidé à me lutter contre la nausée ou c’était mon envie d’arriver à Tignes qui m’a donné du courage.

J’ai découvert en arrivant à Tignes, mon hôtel Belambra **** et ma chambre (n° 408 au 4ème étage). J’ai été étonné de voir un lit double et deux lits simples pour maman et moi, une grande télé, un balcon avec une vue sur les montagnes d’en face, des poufs et un tabouret tout mou. Dana, elle, était logée à l’hôtel “La ferme du Val Claret – Résidence hôtelière Spa & beauté”, qui était tout proche du nôtre. J’ai aussi visité mon studio de répétition (studio n°6 au 7ème étage – il aurait fallu prendre l’ascenseur jusqu’au 6ème étage puis monter un étage à pied). Le studio était équipé d’un piano droit Kawai, trois chaises, une table, une armoire avec des tiroirs entièrement cassés, un frigo vide débranché, une bouteille de gel hydro alcoolique qui faisait pchit-pchit quand on appuyait dessus et une serviette servant à nettoyer le piano.

Pour le dîner, nous sommes allés au 1er étage. J’étais surpris de voir le buffet, avec une multitude de plats et de desserts fabuleux, des couverts et des verres brillants. Dana m’attendait dehors, sur la terrasse et je suis allé la rejoindre. On a bien discuté, même avec les autres élèves d’elle (ceux qui étaient là pour être ses élèves le temps du séjour, contrairement à moi, qui suis déjà un élève permanent à Paris). Ils étaient très gentils. Au dessert, j’ai pris une glace fraise vanille. Et soudain, j’ai sursauté en voyant de la lumière sur la montagne. J’étais vraiment convaincu que c’était de l’or. Je l’ai dit à Dana et elle essayait de m’expliquer qu’il s’agissait juste du coucher du soleil.

Dana a décidé après le dîner, d’aller voir l’école de musique où se dérouleraient nos cours les jours suivants. Nous avons pris le risque de monter dans la dernière navette gratuite jusqu’au centre-ville. Descendus à la station Tovière (elle nous faisait signe de descendre), nous la suivions sans se poser de question, car elle avait son GPS à la main et était si sûre d’elle (ou sûre du GPS je ne sais). On s’est ensuite dirigé vers un hôtel 5 étoiles et s’est dit qu’il n’était pas vraiment une école. Dans le doute, nous avons demandé aux gens aux alentours de nous indiquer le chemin. Dana a dû laisser tomber son GPS pour écouter leurs conseils. En remontant la rue d’en face, nous avons vu un établissement avec des drapeaux et étions enfin rassurés. Pour nous, c’était l’école, là où j’allais la voir tous les jours pendant le séjour.

Dana a ressorti son GPS et nous sommes rentrés à pied à l’hôtel, en longeant le grand lac. Cela nous a pris une quarantaine de minutes. C’était si long pour moi que je n’arrêtais pas de demander si l’hôtel serait proche. J’étais épuisé, à tel point que je laissais maman aller à la réunion des élèves, à 21 heures, afin de monter me coucher. Dana a dit “A tout à l’heure” à maman et j’acceptais qu’elle la voyais à ma place, pour la première fois.

Je me suis levé assez tôt pour ne pas rater mon petit déjeuner. Le restaurant ouvrait tous les jours à 7 heures 30 et se fermait à 8 heures 30, l’heure de début des répétitions. J’ai vu Dana et l’ai rejoint avec d’autres élèves. J’ai découvert Mathieu, Dominique et Emmanuelle. Mathieu est déjà professeur de piano et venait aux cours pour se perfectionner. Dominique n’était pas l’élève de Dana mais se rejoignait à nous pour se discuter. Emmanuelle est banquière mais prenait les cours avec Dana pour être avec elle et pour se faire plaisir aussi. Le restaurant de l’hôtel ne fournissant pas les repas de midi, maman était donc obligée de me préparer des sandwichs ou m’emmener au restaurant à l’extérieur.

Dès 8 heures, j’entendais une fanfare dans les couloirs de l’hôtel, même dans les escaliers. Tout le monde travaillait. Tout le monde venait à Belambra pour rencontrer les meilleurs professeurs de musique et pour être envahi par la musique. Quant à moi, je répétais mon piano entre 3 et 4 heures par jour, ce que je faisais rarement à Paris, pendant l’année scolaire au collège par manque de temps et par le fait que j’étais souvent dérangé par mon petit frère. Je devais fixer l’heure de répétition avec les deux élèves japonaises qui partageaient le même studio que moi, ce qui n’était pas une chose facile car on voulait tous avoir le studio le plus longtemps possible. J’ai eu l’occasion d’échanger avec elles en anglais. Elles venaient de l’Université de Tokyo, et jouaient extrêmement bien, raison pour laquelle, elles voulaient coûte que coûte réserver le studio plusieurs fois par jour. Il m’arrivait de trouver la porte du studio fermée, ce qui signifiait que l’une d’elle était en train d’y travailler et que je devais soit guetter un autre studio libre, soit redescendre à la chambre pour attendre l’heure convenue.

À Tignes, j’avais le privilège d’avoir le cours un jour sur deux sur les 5 premiers jours puis tous les jours à partir du 6ème jour. À ce rythme, il était donc normal qu’on travaillait et reprenait quotidiennement les morceaux avant de revoir le professeur. Contrairement à ce qu’on croyait, le travail journalier de plusieurs heures ne me décourageait pas, malgré mon jeune âge. Il faudrait comprendre que je voyais cela comme un avantage et éprouvais un énorme plaisir de voir Dana régulièrement. De plus, j’étais heureux de savoir que quelque part, les montagnes étaient là. Elles nous entouraient de partout et qu’il suffisait de jeter un œil par n’importe quelle ouverture pour les voir, depuis les studios de répétitions ou depuis l’école. C’était comme si elles nous suivaient et nous surveillaient. C’était presque magique.

Pour aller voir Dana à l’école dont l’emplacement exact a été découvert par mes soins plus tard, au 2ème jour, je prenais la navette, à côté de l’hôtel (elle arrivait à 15 et 45 toutes les heures, jusqu’à 19 heures 45 du soir). Dana avait une salle avec un piano à queue, qui était initialement une salle de classe de l’école primaire. Pendant les vacances d’été les tables et chaises avaient été rangées au préalable avec soin contre les murs. Les fenêtres de la salle restaient toujours entrouvertes, laissant échapper toutes les notes de musique à l’extérieur du bâtiment. On avait l’impression qu’elles faisaient résonner les mélodies dans tout Tignes et ses montagnes. Lorsque je m’approchais de l’école, j’entendais les pièces jouées par ses élèves. Lorsque je m’y éloignais (mon cours était toujours le dernier de la matinée), j’entendais les morceaux de ses prochains concerts, ce qui me donnait beaucoup de mal à quitter le lieu. Car, plus je m’éloignais, plus les sons s’effaçaient. A la disparition de ces sons, Dana n’était plus présente à mes côtés.

Les soirs, nous pouvions assister aux concerts à Tignespace, un établissement avec une salle de concert et des salles de sport. Un car nous y emmenait. Il arrivait vers 19 heures 45 devant l’hôtel. Les concerts étaient donnés par des professeurs de MusicAlp, qui étaient tous des professionnels, venus de pays différents. Celui de Dana était le 15 août. J’ai découvert le trio de Ernest Chausson (piano – violon -violoncelle). On a vu plusieurs concerts à plusieurs soirs. Après les concerts, il était très tard et je m’endormais dans la voiture de Marianne Piketty, une amie violoniste de Dana, qui nous ramenait à l’hôtel. Heureusement qu’elle était là, car je ne pouvais sûrement pas marcher les yeux fermés dans le noir, au bord du lac.

Cela arrivait très souvent qu’on allait au bar après les dîners. Dana était toujours dans de fous rires quand elle y jouait au flipper. Et tout le monde rigolait de la voir rigoler. Cela mettait de la bonne ambiance.

Tignes me manque déjà beaucoup.

Je rêve de pouvoir y retourner encore. Lors du voyage, maman m’a acheté un chien peluche Husky, aux poils si doux, qu’il est devenu mon compagnon de tous les jours, à Paris, ou ailleurs où je voyage. Si j’y retourne, je l’y emmènerai, j’ai déjà fait la promesse à Husky. Peut-être se souviendra-t-il de ces moments exceptionnels vécus ensemble, et de Dana aussi.

Yvan MARQUANT, Tignes 2022

bài đã đăng của Yvan Marquant

• THƯ GỬI ÔNG GIÀ NOEL của Yvan MARQUANT - 24.12.2022