Category: Lịch Sử
Bà Triệu: Từ ‘kim đạp đễ’ đến ‘thiếu nam thông’ – một tiếp cận liên ngành
Nghiên cứu đề xuất biểu tượng Triệu Ẩu không phải là nữ anh hùng theo chuẩn mực Nho giáo hay hiện đại, mà là nữ thủ lĩnh, người chủ trì các nghi lễ trong cộng đồng phi Hán ở Cửu Chân đầu thế kỷ III. Hướng tiếp cận này không chỉ trả lại cho nhân vật bối cảnh văn hóa – nghi lễ nguyên thủy…
Lịch sử truyền giáo và chữ quốc ngữ – Chương 11.V – Huỳnh Tịnh Của và Gia Định Báo
Nhiều tác giả khi viết về Gia Định Báo, thường đề cao tên tuổi những người Việt, như Trương Vĩnh Ký, Tôn Thọ Tường, Trương Minh Ký, và gán cho họ những vai trò không có trong tờ báo này, và cho Gia Định Báo một tầm quan trọng về biên khảo, học thuật; thậm chí mục từ Gia Định Báo của Wikipédia tiếng Việt ngày nay, ghi rằng: Gia Định Báo do Trương Vĩnh Ký và Ernest Potteaux sáng lập, Huỳnh Tịnh Của làm Tổng biên tập, là hoàn toàn sai.
Lịch sử truyền giáo và chữ quốc ngữ – Chương 11.IV – Phạm Quỳnh và Chính sách phục hồi chữ quốc ngữ của Pháp
Cuốn sách Trương Vĩnh Ký nhà văn hoá của giáo sư Nguyễn Văn Trung, trong tiểu đoạn tựa đề: Giành lại Trương Vĩnh Ký về phiá Việt Nam, ông cho biết: ông viết sách này với mục đích sửa lại «lỗi lầm» trước 1975 ông đã từng phê phán Phạm Quỳnh và Trương Vĩnh Ký là «bán nước». Sau hai mươi năm nhìn lại, ông thấy chỉ có Phạm Quỳnh «bán nước», còn Trương Vĩnh Ký bị oan.
Lịch sử truyền giáo và chữ quốc ngữ – Chương 11: Trương Vĩnh Ký (1837-1898) – Phần III: Vinh dự lầm than
Cuộc du lịch «vĩ đại và hoành tráng» quá, tạo tất cả điều kiện cho Trương Vĩnh Ký trở thành nhà bác học tương lai. Nhưng cũng có chỗ khiến ta hơi áy náy: Phan Thanh Giản lấy tiền đâu ra để dẫn cả đoàn hơn sáu chục người đi khắp Âu châu chơi trong tám tháng như thế?
Lịch sử truyền giáo và chữ quốc ngữ – Chương 11 – Trương Vĩnh Ký (1837-1898) – phần II – Sự phục hồi tên tuổi Trương Vĩnh Ký
Đến đây, một câu hỏi quan trọng cần nêu ra: Tại sao sau ba mươi chín năm bị quên lãng (1886-1925), Trương Vĩnh Ký lại được chính phủ thực dân phục hồi tên tuổi dưới danh nghĩa Nhà ái quốc và Nhà bác học?
Lịch sử truyền giáo và chữ quốc ngữ – Chương 11: Trương Vĩnh Ký (1837-1898)
Từ đây, các chủng viện cũng huấn luyện những «chiến sĩ» công giáo, trong tinh thần căm thù nhà Nguyễn, tố cáo «sự bạo tàn, khát máu» của vua Minh Mạng, «sự tồi tệ thối nát» của các quan lại và «sự đói rét lầm than» của dân chúng, rên siết dưới «chế độ bạo tàn», mong nước Pháp văn minh đến giải thoát cho họ.
Trương Vĩnh Ký là trường hợp điển hình…
Lịch sử truyền giáo và chữ quốc ngữ – Chương 10 – Vua Gia Long và Giám mục Bá Đa Lộc
Khi Giám mục Bá Đa Lộc đưa hoàng tử Cảnh từ Pháp về tới Gia Định, vấn đề đạo Gia-Tô được đề ra, trầm trọng và dứt điểm, chỉ vì một sự kiện nhỏ, nhưng …
Lịch sử truyền giáo và chữ quốc ngữ: Đạo Gia-Tô dưới thời Võ Vương, Định Vương và nhà Tây Sơn (chương 9)
Tuyệt nhiên trong những sắc lệnh cấm đạo mà chúng tôi đọc được, từ thế kỷ XVII đến thế kỷ XIX, không có điều nào ra lệnh giết giáo dân, như thấy ghi trong sử sách hay trong bài viết của thừa sai. Chỉ từ khi linh mục de la Bissachère (1764-1830) trở về Âu châu viết cuốn Ký sự, thì đó là một trong những tài liệu về sau trở thành vũ khí đánh chiếm thuộc địa của quân Pháp.
Lịch sử truyền giáo và chữ quốc ngữ – Chương 8 – Việc truyền giáo dưới thời chúa Trịnh Tạc và chúa Hiền – IV- Lữ Y Đoan và Sấm truyền ca
Nhóm đạo Chúa Quảng Ngãi
Gần đây, Claude Gendre, một nhà nghiên cứu lịch sử người Pháp, viết:
“Nhưng sự xung đột giữa đạo công giáo và nền văn minh bản địa không chỉ về văn hoá: …
Lịch sử truyền giáo và chữ quốc ngữ: Alexandre de Rhodes (Chương 5)
I- De Rhodes, người dẫn đường
Hai bộ sách nghiên cứu xuất bản trong thời kỳ thuộc địa và hậu thuộc địa, xác nhận và vinh danh Alexandre de Rhodes là người dẫn đường cho quân …
lịch sử truyền giáo và chữ quốc ngữ: cristoforo borri và ký sự đàng trong (chương 3, phần II)
Sự tranh công của giáo đoàn Pháp với giáo đoàn Bồ, Ý, qua việc đặt tên thánh cho bà quý tộc, ân nhân đầu tiên của đạo Chúa ở Việt Nam, bắt đầu từ đây. Và việc này là nguồn cội sự trá mạo lịch sử truyền giáo ….
Lịch sử truyền giáo và chữ quốc ngữ: Cristoforo Borri và Ký sự Đàng Trong (chương 3)
Cristoforo Borri đã cho chúng ta biết rất nhiều về Đàng Trong thời chúa Sãi, về cách chuẩn bị nội chiến với miền Bắc cũng như ngoại chiến với người Âu và chinh phục nốt phần còn lại của Chiêm Thành. Bí quyết làm giàu đất nước của chúa bằng thương mại tự do. Sự tự tin trước người Âu. Tự chủ với các nước khác, điều mà ngày nay, chúng ta vẫn chưa hoàn toàn đạt được ….
Truyền giáo và quốc ngữ: Các giáo sĩ Dòng Tên đầu tiên đến Đàng Trong (Chương 2)
Các giáo sĩ người Âu sang Đại Việt, luôn luôn có giáo sĩ Nhật đi kèm, làm thông ngôn; bởi vì người Nhật có thể bút đàm với người Việt, vì chữ Nhật chính là chữ Hán đọc thành tiếng Nhật. Ngoài ra, những giáo sĩ Nhật còn có kinh nghiệm chữ quốc ngữ Nhật la tinh hóa. Nhưng công lao của người Nhật (cũng như người Việt) trong việc sáng tạo chữ quốc ngữ, thường bị các giáo sĩ người Âu bỏ qua.
Sát thủ "Pacemaker"
G&H: Ông đã giữ im lặng về đụng độ Nga-Mỹ?
R.W: Tôi không kể với một ai về “tai nạn”. Trừ Camilla mà tôi làm quen năm lên 11 tuổi khi đi học lớp Sunday School rồi kết hôn. Người đàn ông dư khả năng lừa bất kỳ ai, từ xếp đến đồng nghiệp, họ hàng, bè bạn… trừ vợ! Camilla luôn đoán ra là tôi đang giấu chuyện gì!
Sắc Thư và Văn Tế Bá Đa Lộc
Liên quan trực tiếp đến việc Bá Đa Lộc qua đời còn thấy một số văn bản đầu tay (primary sources) từ chính triều đình chúa Nguyễn, đó là một sắc thư phong tặng ông tước Quận Công và một tên thuỵ Trung Ý, một văn bia đặt tại mộ và hai bài văn tế bằng chữ nôm của chính chúa Nguyễn Phúc Ánh và của Đông cung Cảnh.
UKRAINE: MỘT BÀI HỌC CHO VIỆTNAM Tiếp theo Luận-văn: ViệtNam: Bàn về Lẽ Sinh-tồn (2001)- Phần Hai: (i) Ý-niệm về Nhà-Nước và Dân
Ý-niệm về đặc-tính dân-tộc của David Hume bàn về nhửng nét đại-cương có vẻ nhân-chủng học nhưng không phải là Khoa Nhân-chủng chuyên môn về văn-hóa, xã-hội và lịch-sử. Bởi thế cái nhìn của Hume giống như bề mặt của bức tranh, tuy dễ nhận ra, nhưng có thể bị hiểu là “thành-kiến”. Tuy nhiên, chính cái nhìn sơ-lược ấy khiến chúng ta muốn tìm ra sự-thật về dân-tộc tính một đất nước
Thời Thiếu Niên Đọc Sách Của Tôi & Những Sinh Hoạt về Báo Thiếu Nhi
Ngoài các báo như Trẻ Em, Nhi Đồng Họa Bản, Cậu Ấm Cô Chiêu, tuổi trẻ chúng tôi còn được cung ứng rất nhiều loại sách mỏng chỉ 32 trang, như Truyền Bá, Hoa Mai, Hoa Xuân, Sách Hồng … đăng trọn mỗi kỳ một truyện của một tác giả nổi tiếng như Khái Hưng, Nhất Linh, Tô Hoài, Đỗ Đức Thu, Trần Tiêu …. phần sau và cả trang bìa trong cũng còn có các mục linh tinh khác như ô chữ, tò mò, vui cười, danh ngôn, thủ công ..v..v..
RBG, người nhỏ bé vĩ đại (phần 2)
Điều đáng lưu ý là, trong khi Ruth Bader Ginsberg và Antonin Scalia, hai người bạn gốc di dân, dù ở hai thái cực đối nghịch về tư tưởng, đã áp dụng tình bạn và tình đồng nghiệp hoàn hảo, còn những người có đầu óc mong muốn nước Mỹ vĩ đại lại quên mất tinh thần “Từ số đông thành Một.”
RBG, người nhỏ bé vĩ đại (Phần 1)
Mặc dù ra trường thủ khoa từ đại học Columbia, Ruth Ginsburg không thể kiếm được việc làm trong ngành luật tại New York. Nộp đơn mong được tuyển làm luật sư phụ tá cho Thẩm Phán TCPV Felix Frankfurter, Ruth không hề được gọi phỏng vấn. Người mẹ trẻ đủ thông minh nhận ra ba trở ngại đầu đời: phụ nữ, làm mẹ, và gốc Do Thái.
Đại Cáo: Huyền Thoại về Vị Vua Khai Quốc Lê Lợi (Kỳ 10)
Quá trình sản sinh Đại Cáo không phức tạp như quá trình làm phim “Bố già”, nhưng cũng không đơn giản như quá trình sáng tác thơ “Oan thán”. Trước khi được xem như kiệt tác văn chương, hay như huyền thoại, Đại Cáo đã là một văn kiện quan phương đặc trưng cho chế độ quân chủ Á Đông.
Đại Cáo: Huyền Thoại về Vị Vua Khai Quốc Lê Lợi (Kỳ 9)
Đại Cáo không phải lời nói của cần lao hay của nhà cách mạng mà là “đức âm”, lời vua. Với hơn một tầng nghĩa, nó chính là huyền thoại. Nếu huyền thoại thời Barthes củng cố ý thức hệ tư sản thì huyền thoại thời Lê Lợi giới thiệu…
Đại Cáo: Huyền Thoại về Vị Vua Khai Quốc Lê Lợi (Kỳ 8)
Như vậy, dựa theo phân loại bởi Smith và thông tin về xã hội Lý Trần đã trích xuất để thảo luận bên trên, chúng ta có thể xếp nhóm cư dân Đại Việt vào loại hình cộng đồng sắc tộc quý tộc. Việc gì đã xảy ra vào cuối đời Trần? Ba mươi năm cuối của triều đại…
Đại Cáo: Huyền Thoại về Vị Vua Khai Quốc Lê Lợi (Kỳ 7)
Các đế quốc phương Bắc như Tống, Nguyên, Minh thường gọi tập hợp dân cư sinh sống trên vùng Bắc bộ, Bắc trung bộ là người An Nam hoặc Giao Chỉ. Vua An Nam, Giao Chỉ lại xưng đất nước mình là Đại Cồ Việt rồi Đại Việt, trừ bảy năm Đại Ngu thời Hồ.
Đại Cáo: Huyền Thoại về Vị Vua Khai Quốc Lê Lợi (Kỳ 6)
Anderson quan niệm rằng chủ nghĩa dân tộc nảy sinh từ sự phân rã của các cộng đồng tôn giáo và hệ thống vương triều. Hiện tượng phân rã xảy ra cùng lúc với sự thay đổi quan niệm về thời gian. Cách xếp đặt quá khứ, tương lai vào khoảnh khắc hiện tại được thay thế bởi cảm nhận về thời gian được đo đạc bởi lịch và đồng hồ.
Đại Cáo: Huyền Thoại về Vị Vua Khai Quốc Lê Lợi (Kỳ 5)
Đầu thế kỷ XV có thật đã tồn tại cộng đồng mệnh danh “dân tộc Việt” ở vùng đất nay là miền bắc và bắc miền trung? Có thật công cuộc chống ngoại xâm hay xây dựng đê điều trên hệ thống sông Hồng đã thúc đẩy việc sớm hình thành dân tộc Việt?
Đại Cáo: Huyền Thoại về Vị Vua Khai Quốc Lê Lợi – Phần II: Đại Cáo (kỳ 4)
Ngọn cờ nhân nghĩa của Lê Lợi không hấp dẫn đến thế. Qua tám năm trận mạc, khi tiến ra bắc năm 1426, dù được chào đón niềm nở nhưng quân Lam Sơn vẫn đi lại đơn độc vùng Thiên Quan, Quảng Oai, Tam Giang.(72) Hào kiệt chỉ tấp nập yết kiến khi Lê Lợi vây thành Đông Quan, tuy nhiên, số nhân sự phù hợp vẫn chưa đủ để trông coi quân dân vùng mới giải phóng. Suốt từ lúc còn chiến đấu mãi đến sau đăng quang, Lê Lợi luôn kiên trì kêu gọi sự hợp tác của thành phần có năng lực thông qua tuyển mộ, tiến cử, khảo hạch…. Nhưng dường như ông không thành công bằng người Minh trong vấn đề chiêu tập hiền tài, nhất là hiền tài châu thổ.
Đại Cáo: Huyền Thoại về Vị Vua Khai Quốc Lê Lợi- Phần II: Đại Cáo (kỳ 3)
Chúng ta thử đặt Đại Cáo song song với các văn bản đồng đại để xem xét và cố gắng hiểu nó như trí thức đương thời, những người có cùng mã ngôn ngữ với soạn giả, đã hiểu. Đặc biệt nếu đối chiếu với các văn bản hành chính của người Minh, sẽ dễ dàng phát hiện trận chiến về chân-ngụy trớ trêu nằm sau cuộc chạm trán vũ trang. Đại Cáo không đơn thuần thông báo chiến thắng của Đại Việt trước Đại Minh đến các tầng lớp dân chúng mà còn phản ánh trung thực hiện trạng xã hội. Điều quan trọng là hùng ca này dù được sao chép lại nhưng khả năng nội dung vẫn gần nguyên gốc vì không dễ cho bất kỳ ai tái biên tập trên cơ sở cấu trúc chặt chẽ của văn bản, cũng vì nó không nằm trong tầm ngắm của các chính trị gia đời sau như Toàn Thư hay Lam Sơn Thực lục. Về mặt thông tin Cáo Bình Ngô khả tín hơn sử chính thống hoặc tư nhân.
Đại Cáo: Huyền Thoại về Vị Vua Khai Quốc Lê Lợi- phần 1- kỳ 2
Ý thức về căn cước dân tộc Việt Nam không tồn tại trước cuộc xâm lược của nhà Minh, cũng không nảy sinh trong thời gian quân Minh chiếm đóng. “Nước Đại Việt ta” riêng biệt, khác biệt, đối xứng Hoa Hạ, vì là phần dương (nam, sáng, thiện) trong hai phần của Thái cực đồ theo mô hình tư duy cổ-trung đại. Nhiều bằng chứng suốt chiều dài lịch sử Đại Việt-Đại Nam-Việt Nam cho thấy ý thức dân tộc mới manh nha vào cuối thế kỷ XIX, tượng hình đầu thế kỷ XX và đến nay vẫn còn trong quá trình hoàn thành.
New Comments