– Đừng bao giờ trở thành một Nhà Phi Hành.

Tôi ngừng lại. Bố tôi nói tiếp:

– Bố nói nghiêm túc đấy. Bởi vì khi con ra ngoài không gian con lại muốn có mặt ở quê nhà, và khi con trở về thì con lại khao khát ra đi. Đừng bắt đầu như thế. Đừng để nó chế ngự chính con.

Tôi chỉ mới mười hai. Nhưng tôi biết tôi yêu cô bé biết bao. Đó là thứ tình yêu nảy sinh trước mọi ý nghĩa của thân thể và đạo lý. Đó là thứ tình yêu chẳng khác gì gió và biển và cát mãi mãi nằm bên nhau. Tình yêu ấy hình thành từ những ngày dài ấm áp cùng chơi trên bờ hồ này,

Bà cụ vùi tay vào chiếc túi áo sờn rách và lôi ra thứ gì đó gói trong nhiều lớp giấy báo. Với hai bàn tay run rẩy, bà từ từ mở gói giấy. Bà hít vội một làn hơi thở gấp, và đặt lên mặt bàn một chiếc đồng hồ Omega bằng vàng đẹp ngoài sức tưởng tượng.

“[Đ]ể gột sạch cũng như đền bù những tội đồ xấu xa trong quá khứ, thằng đen cho quảng bá khắp Đông dương một yết thị có in hình chả và nhận được tới một trăm bảy mươi sáu hồi đáp kèm ảnh chụp trẻ lai da đen. Trong số đó có một tấm thuyết phục hơn hết, vì mặt đứa nhỏ mang dấu tích giống hệt chả…”

Dịch từ bản Anh ngữ “Mother” của Kafka Kassabova, là một trong 50 truyện ngắn trong tập “Circus Bulgaria” của Deyan Enev do Portobello Books Ltd. xuất bản tại Anh Quốc 2010.

Deyan Enev sinh tại Bulgaria năm 1960, là nhà báo và tác giả viết truyện ngắn. Tác phẩm của ông đã được dịch ra tiếng Anh, Đức, Na Uy và Hòa Lan.

Anh muốn ngồi một mình trong khoảnh khắc
Hoài niệm về quá khứ, chuyện chúng mình
Chợt nghe từ trong khoảng trống lặng thinh

Màu sóng sông cuồng bạo
Tiếng gió đêm rít dài
Mặt trời đi đâu vậy
Dân đen oán vì ai

Vào đêm thứ ba, người thợ lặn chìm vào giấc ngủ sâu và cô gái đến với anh. Họ lại cùng ở trong chỗ hũng ở lòng sông nhưng lúc này nước sông chảy hững hờ và anh đã có thể thở được. Khi anh ôm lấy cô, cô thì thầm rằng thế giới này tốt đẹp hơn thế giới trên kia…

Sài Gòn,
Ta đã ba lần làm tù nhân của mi

Let me dry on your sidewalks naked and songless,
Package me in fireants and strip me of flags.

Trong những tuần lễ cuối của cuộc chiến tranh, khi tất cả những người Mỹ ở Sài Gòn đều biết thua trận đến nơi, một số những người lính miền Nam vẫn tiếp tục chiến đấu ở những nơi chốn khác nhau, như ở Xuân Lộc, và do đó đã mang lại nhiều giờ khắc quý báu hơn cho những công dân Mỹ, và những công dân Việt Nam được chọn lựa, đi thoát khỏi nước.

“Ông biết tôi là ai mà. Anh ấy dọn về đây rồi đâm ra say sưa rượu chè, rồi lấy súng, bắn vào đầu, vỡ sọ. Không một lời trăn trối. Tại ông hết. Ông gây ra chuyện đó. Ông đẩy người ta vào chỗ chết. Trời ơi, tôi cầu cho ông cháy tan trong hỏa ngục! Đồ khốn nạn! Tôi cầu cho ông xuống hỏa ngục đời đời.”

Bởi vì em, giữa vườn hoa rực rỡ
Anh nhói đau trong hơi thở mùa xuân
Khuôn mặt, bàn tay em, đã quên dần
Quên cảm giác khi đôi môi khẽ chạm

Những căn phố nhiều tầng, lợp ngói đỏ, những khung cửa sổ tô xanh da trời khép hờ, lớp sơn loang lổ, hoen tróc, những ban công trồi thụt, móc dây phơi quần áo, đối diện nhau gần đến nỗi, có thể giơ tay chạm nhau. Paul lần theo mùi tạp chủng ban nãy, tìm ra quảng trường nhóm chợ, trước một thánh đường xây theo kiến trúc la mã cổ Byzantine.

Nó không có quá khứ. Lịch sử của nó bắt đầu với Walt và Madge. Nó đến từ phía nam, nó rõ ràng chạy trốn, nhưng họ không biết gì về người chủ cũ. Bà Johnson, người hàng xóm gần nhất và người cung cấp sữa cho họ, tuyên bố rằng nó là chó Klondike. Anh của bà đào tìm những lằn vàng đông cứng ở xứ sở xa xôi đó, và như thế bà tự cho rằng mình có thẩm quyền trong vấn đề này.

Họ đào tạo lũ trẻ thơ
cách hái trăng rằm dễ như trở bàn tay.
Tuyệt đối không chấp nhận
thứ ước mơ lè tè thấp hơn ánh sao trời.

Nếu cuổn sách đầu tay Inside Out and Back Again nói về những khó khăn thích ứng của cô bé 10 tuổi từ Việt Nam sang Mỹ, không biết nói tiếng Anh “và chưa lần nào trong đời ăn bánh mì kẹp hot dog,” thì Listen, Slowly vẽ nên bức tranh đảo ngược của cô bé Mỹ-Việt cố gắng mò óc tìm chữ “sorry” bằng tiếng Việt.

Qua cách “quỷ hóa” bà Nhu, giới báo chí Mỹ đã thuyết phục dân chúng Mỹ rằng bà là “kẻ lạ” và người Mỹ có bổn phận phải can thiệp vào nội bộ chính trị của Việt Nam …. Jacqueline Kennedy chê bà Nhu là mụ đàn bà “khao khát quyền lực vì ghét đàn ông, hay … có thể … nhiễm bệnh đồng tính luyến ái!”

Anh thích em lặng thinh, tựa như em đang vắng mặt,
Và em nghe thấy anh từ xa, và âm thanh anh không với đến em.
Giống như đôi mắt em đã bay xa mất,

Thân thể của người đàn bà, đồi trắng, đùi trắng,
Em trải như một thế giới trong thái độ khuất phục.
Thân thể hoang dã quê mùa của anh cày xới em
và dấy lên từ những độ sâu của lòng đất.

Ở Rừng Thúy chúng tôi được hạnh phúc, nhưng thỉnh thoảng tôi cũng sợ. Tôi thấy một con rắn con, dài và mảnh như dây giầy, nở ra từ một cái trứng ở khe tủ quần áo trong phòng ngủ tháng Tư năm ngoái. Những con bọ nai – loại bọ gây bệnh Lyme – đã được phát giác trong phòng giặt ….

Ở Juan-les-Pins, người ta sống như không hề có cuộc chiến. Đàn ông mặc quần dạo biển và đàn bà khoác váy màu nhạt. Họ đều già hơn Ingrid và Rigaud khoảng hai mươi tuổi, nhưng sự cách biệt này không rõ ràng lắm. Với làn da rám nắng và dáng dấp thể thao, họ vẫn trông trẻ và vô tư một cách giả tạo.

Ông đã nhận được vật di tặng. Nàng đã nói sự thật với ông. Nàng đã bước khỏi lề đường để tìm gặp lại người yêu. Nàng đã bước ra khỏi lề đường để thoát khỏi ông.

Sen và Bão bao hàm sự xung khắc và cân bằng giữa mọi yếu tố đối lập. Hạnh phúc và giông tố. Hòa bình và chiến tranh. Tựa đề cũng mang ý nghĩa Phật giáo …. Đối với tôi, lớp bùn vòng quanh hoa sen là chiến tranh, vấn nạn mất nước, và những khó khăn trong đời sống ở quê hương mới.

Nhà tâm lý học nói với phóng viên về nghiệp quả. “Phương Đông có triết lý cho rằng những hành động và cả sự thụ động lan tỏa ra khắp thế giới và vang dội về để tự cân bằng sau nhiều kiếp… nhưng vì tôi là một Phật tử người Palestine sinh ra ở Gaza, cho nên nghiệp báo buộc phải xảy ra trong một kiếp.”

Khi viết lời tựa nhỏ cho bản in lần đầu vào năm 1969, tôi viết với niềm tin vào tương lai của Huế, tương lai Việt Nam. Vào năm 2008, vào dịp cuốn sách được tái bản ở Mỹ, và ngay ngày hôm nay, khi bản Anh ngữ xuất hiện, tôi vẫn nguyên vẹn niềm tin xưa, tiếp tục chờ đợi, “một ngày giỗ tương lai tại quê hương, nơi từng biết thế nào là tình yêu thương, sự ăn ở tử tế ….”

Trên cây du, con quạ đang là hiện thân
khàn đục của chính nó, đâm lụi buổi sáng

được em thả trôi trong giờ yên lặng
không có anh. Nếu anh ở đây,

Tại thời điểm đó chúng tôi đang sống bên cạnh một mỏ cuội. Nó không lớn nhưng bị khoét sâu hoắm bởi những chiếc máy khổng lồ từ một hố sỏi nhỏ mà một người nông dân chắc đã kiếm được ít tiền bán đá sỏi từ nhiều năm trước. Trên thực tế, nhiều hố cũng đủ cạn khiến bạn nghĩ rằng…

chim bị cắt cánh
cột chân
há mỏ hót
gửi oán than
ra ngoài