- Tạp chí Da Màu – Văn chương không biên giới - https://damau.org -

Hội ngộ văn chương nghệ thuật: Viết và Vẽ

Posted By Trịnh Thanh Thủy On In Giới thiệu tác phẩm,Phóng Sự | No Comments

Một ngày cuối tháng 9, 2018 vừa qua, các con người của những "Mùa thu Paris" và "Mùa thu Cali" đã gặp gỡ nhau một cách tình cờ trong một tao ngộ rất thu, rất nghệ thuật ở Việt Báo Gallery, thành phố Little Saigon. Họ là nhà văn Đặng Mai Lan, Phan Thị Trọng Tuyến và Lê Tài Điển của Paris cùng chào mừng quan khách của Cali trong chủ đề ra mắt sách và triển lãm "Viết và Vẽ".

Khách thưởng ngoạn tranh đã có dịp xem những bức tranh trừu tượng của hoạ sĩ Lê Tài Điển trong chủ đề "Những bức tường nhân gian". Phần giới thiệu sách, nhà thơ Trịnh Y Thư chủ trương nhà xuất bản Văn Học Press, đã ưu ái trình làng tác phẩm mới của nhà văn Đặng Mai Lan Người Lạ Người Quen và Hồng Đăng Tại Amsterdam của Phan Thị Trọng Tuyến. Trong các quan khách có sự hiện diện của nhiều hoạ sĩ, nhà văn, nhà thơ như Nhã Ca, Trần Dạ Từ, Thành Tôn, Trúc Chi, Thạch Hãn, Phạm Phú Minh, Nguyễn Thị Ngọc Nhung, Hồ Như, Nguyễn Thị Khánh Minh, Nguyễn Thị Ngọc Lan, tài tử Kiều Chinh, Phạm Quốc Bảo, Huy Phương, Trịnh Cung, Nguyễn Đình Thuần, Phan Chánh Khánh, ca sĩ Thu Vàng …v…v..

Nhắc đến Phan Thị Trọng Tuyến và Đặng Mai Lan, bạn đọc ở hải ngoại vào thập niên 1980, 1990 đã từng quen thuộc với hai ngòi bút nữ này. Không biết do cơ duyên nào mà họ đã cầm bút trở lại, có lẽ như cụ Nguyễn Du đã nói "Đã mang lấy nghiệp vào thân, thì đừng trách lẫn người gần, người xa". Hay như nhà văn Trịnh Y Thư đã phát biểu trong buổi khai mạc Ra Mắt Sách:

–Chị Mai Lan và Trọng Tuyến là những người lớn lên cùng một thế hệ. Sau 75, ra nước ngoài tuy gặp phải khó khăn mưu sinh vẫn đam mê văn chương và viết cho đến bây giờ. Tôi xin mượn câu nói của một nhà văn Nga làm ví dụ cho trường hợp này, "Những người cầm bút sống tha hương giống một nhà làm xiếc đi dây, mà không có cái gì đỡ hay bảo vệ bên dưới". Ý nói vật bảo vệ chống đỡ ấy chính là mảnh đất quê hương. Là dòng sông, kỷ niệm, tập quán, ngôn ngữ, người thân, hiện hữu ở chung quanh. Tuy thiếu cái vốn sống lâu dài trên quê hương, họ vẫn viết và không bỏ được sự đam mê của người cầm bút vì nó đã nằm trong tiềm thức và sẽ tiếp tục đeo đẳng họ cho tới ngày nhắm mắt.

Nhà văn Đặng Mai Lan cũng khôi hài đổ thừa cho ông chủ nhà xuất bản Trịnh Y Thư là kẻ bỏ bùa cho hai chị em Đặng Mai Lan và Phan Thị Trọng Tuyến phải "Đốt lò hương cũ". Vì thế mà Người Lạ Người Quen và Hồng Đăng Ở Amsterdam ra đời, Đặng Mai Lan thêm, "Với chị Phan Thị Trọng Tuyến thì cuốn sách này là quà tặng cho sự nghiệp văn chương của chị, và chị đem tặng lại cho chúng ta".

Riêng đối với hoạ sĩ Lê Tài Điển, đây không phải là lần đầu ông có mặt tại Cali, ông đã có một buổi chào đón do các thân hữu ở đây tổ chức năm 2012 nhân một buổi ra mắt sách Những Mảng Rời của ông. Ông sang đây lần này là vì một động lực mãnh liệt khác: đó là tình bằng hữu, tình đồng môn. Ngoài việc ở Cali ông sẽ gặp lại nhà văn Nhã Ca, nhà báo Nguyễn Xuân Nghĩa và các bạn hữu ngày xưa trong Hội Hoạ Sĩ Trẻ như Trịnh Cung; khi sang Virginia ông sẽ đến thăm một người bạn ông rất đặc biệt quý mến, người mà ông không thể có mặt tiễn đưa lần cuối, đó là cố hoạ sĩ Đinh Cường. (theo nhà văn Đặng Mai Lan)

Tôi có hỏi ông về phong cách vẽ của ông và được ông cho biết sau khi học và tốt nghiệp ở Đại Học Mỹ Thuật Huế, ông qua Pháp tiếp tục vẽ và sinh sống. Ông có hoạt động trong Hội Hoạ Sĩ Trẻ với Trịnh Cung và Đinh Cường là bạn thiết. Ngày đó phải nói là phong cách hội hoạ Pháp ảnh hưởng đến tâm thức của những sinh viên học sinh VN. Ra trường ông vẽ theo phong cách hàn lâm của trường ốc nhưng tự hỏi có nên đi con đường đó hay không rồi tự mình tìm một hướng đi riêng cho mình và ông chọn trừu tượng. Lần này ông mang theo một số tranh nhỏ vì phương tiện di chuyển không cho phép.

Trong phần đối thoại với các tác giả, nhà văn Đặng Thơ Thơ của Da Màu đã hỏi Đặng Mai Lan về việc tại sao bà đổi sang thể tạp văn thay vì truyện ngắn như trước đây và theo bà thì thế nào là một tạp văn hay và có tiêu chuẩn nào để xác định không? Bà đáp:

–Nếu Đặng Thơ Thơ hỏi viết tạp văn dễ hay khó thì Mai Lan có thể trả lời ngay. Còn thế nào là một tạp văn hay thì quan điểm do ở người đọc. Hơn nữa, không có một thước đo nào để xác định là cuốn này hay, cuốn kia dở cả, có nhiều cuốn hay mà không có ai mua ngược lại dở mà bán rất chạy. Do đó Mai Lan không thể trả lời Đặng Thơ Thơ câu này được. Kỳ này chị chuyển qua tạp văn vì chị không thích thể tạp ghi vì nhiều người viết quá rồi. 14 khuôn mặt trong cuốn này đều là khuôn mặt thật được chuyển thành văn chương. Đối thoại cũng thật luôn.

Đặng Thơ Thơ cũng hỏi Phan Thị Trọng Tuyến về tác phẩm Hồng Đăng Tại Amsterdam của bà.

–Nhà văn Trịnh Y Thư nói tác phẩm của chị là một chiếc cầu không-thời-gian nối liền những mảnh không gian và thời gian khác nhau. Theo em nó còn có một chiều kích khác, một chiếc cầu nối những cảnh ngộ khác nhau: như những mảnh đời tỵ nạn trong "Trăng Đảo" của những người miền Nam đi vượt biên, và những người miền Bắc trong "Hồng Đăng Ở Amsterdam" đi lao động Xã Hội Chủ Nghĩa, khi chế độ Cộng Sản ở các nước Đông Âu xụp đổ thì họ cũng đã phải "vượt biên" sang các nước tự do như Hoà Lan, hay Tây Đức. Và những cô gái vượt biên sang Hoà Lan đã phải bán thân trong những hồng đăng ở Amsterdam. Câu nói giản dị mà 2 cô gái trong lầu hồng nói với nhau đã gây cảm xúc rất mạnh: họ nghĩ rằng họ đã khổ quá rồi thì không thể nào khổ hơn  được nữa.  Những mảnh đời đó có những trải nghiệm khác nhau nhưng nỗi đau giống nhau. Đây không chỉ là nỗi đau của một hai cá nhân mà là nỗi đau của cả một tập thể, một dân tộc. Và điều này vẫn còn đúng đến ngày hôm nay khi có những luồng sóng người di dân từ lục địa này sang lục địa khác do chiến tranh, thiên tai, hay tình hình chính trị. Chiếc cầu nối con người chính là sự cảm thông nhau qua những nỗi đau. Có phải đây là động lực chính thúc đẩy chị viết những tác phẩm này không?

– Nghe Đặng Thơ Thơ nói, chị rất cảm động vì có thể nói đây là lần đầu tiên nghe được một người có được sự đồng cảm với tác giả như vậy. Em mới đọc sách hôm qua mà em nói rất đúng. Những chuyện này chị biết khi qua thăm các nước Đông Âu, chị bắt gặp những người VN đó ở Amsterdam. Chị chắc chắn 2 cô đó là người VN từ miền Bắc sang. Khi tiếp xúc với họ, chị rất xúc động. Chị hy vọng khi viết chị lột tả được hết nỗi khổ đó vì rất khó để lột tả, cái nỗi không có gì khổ hơn nữa.

Đặng Thơ Thơ nói tiếp:

–Tuy chị nói là khó lột tả được nhưng với em là một người đọc, em cảm thấy rất xúc động khi đọc. Có lúc em thấy như bị thảy vào hoàn cảnh đó, trong vai trò hay số phận của nhân vật đó, mà mình cũng không biết sẽ ứng phó thế nào nếu rơi vào hoàn cảnh ấy. Theo nhận xét của em qua cuốn truyện rất dày này, chị miêu tả nhân vật rất linh động, chị có sự cảm thông vừa sâu sắc vừa thiết tha với cuộc sống; chị lại có một bút lực dồi dào và mạnh mẽ. Với tất cả những điều này, chị có nghĩ sẽ viết một cuốn tiểu thuyết trong tương lai không?

-Tương lai rất khó biết, chuyện quá khứ qua rồi nói dễ hơn. Sống trên đời mình còn chứng kiến rất nhiều chuyện, nhất là khi mình xúc động mà xúc động đủ để viết ra thì chắc là còn nữa.

IMG_4550

Buổi ra mắt sách kết thúc với phần văn nghệ hào hứng nhờ tiếng đàn ghi-ta của nhạc sĩ Đặng Thái Bình (bạn đời của nhà văn Đặng Mai Lan) và nhạc sĩ Michael Thanh chơi keyboard, các giọng ca đẹp của Xuân Thy và Thy Hà, và đặc biệt là sự có mặt của Connie Kim một thời nổi tiếng trong giới nhạc trẻ Sài Gòn. Điều bất ngờ nhất là ban tổ chức đã “bắt cóc” được bà Nguyễn Khoa Diệu Chi lên sân khấu. Bà ngỏ lời cám ơn nhà văn Trịnh Y Thư đã nối tiếp công trình của tờ Văn Học với nhà xuất bản Văn Học Press và gần đây đã giới thiệu nhiều tác phẩm giá trị. Sau đó, do nhiều bạn bè yêu cầu, khách tham dự còn được nghe bà hát tặng nửa bài “Nửa Hồn Thương Đau”. Lưu ý:  chỉ hát nửa bài, vì bà “chỉ còn có nửa hồn”, từ khi nhà văn Nguyễn Mộng Giác mất đi.

hình 1: nhà văn Đặng Mai Lan

hình 2: hoạ sĩ Lê Tài Điển, nhà văn Phan Thị Trọng Tuyến, MC Hồng Vân

hình 3: nhà văn Trịnh Y Thư

hình 4: tác phẩm Bụi Hồng của hoạ sĩ Lê Tài Điển

hình 5: Bà Nguyễn Khoa Diệu Chi và ca sĩ Thu Vàng

hình 6: khách tham dự

Bạn đọc có thể mua sách trực tiếp ở Amazon.com:

Hồng Đăng Tại Amsterdam của Phan Thị Trọng Tuyến link:

https://www.amazon.com/Hong-dang-tai-amsterdam-Vietnamese/dp/1724574264/ref=sr_1_1cóie=UTF8&qid=1535057348&sr=8-1&keywords=hong+dang+tai+amsterdam&dpID=41KPb0YLxIL&preST=_SY291_BO1,204,203,200_QL40_&dpSrc=srch

Người Lạ, Người Quen của Đặng Mai Lan link:

https://www.amazon.com/Nguoi-nguoi-quen-Vietnamese-Dang/dp/198752862X/ref=sr_1_2?ie=UTF8&qid=1525564261&sr=8-2&keywords=nguoi+la+nguoi+quen


Tiểu sử ngắn của Đặng Mai Lan

Sinh tại Đà Nẵng. Sau 78 qua sống ở Pháp đến nay. Từng viết cho tuần báo Tuổi Ngọc và nhật báo Công Luận trước 75. Sau 1991 cộng tác với các tạp chí ở hải ngoại Văn, Văn Học, Thế Kỷ 21, Phụ Nữ Diễn Đàn. Tác phẩm : Phòng 111, 2000, Tập sống, 2009, Người lạ, người quen, 2018.

Tiểu sử ngắn của Phan Thị Trọng Tuyến

Sinh tại Bến Tre, sau 75, sống tại Pháp đến nay. Bắt đầu viết tại hải ngoại 1984, cho các báo, tạp chí và báo văn học nghệ thuật tiếng Việt ở Pháp, Mỹ, Canada… (Đồng Nai, Văn, Văn Học, Hợp Lưu, Việt Báo, Viễn Đông…).Tác phẩm: Mùa hè một nơi khác, 1986, Một trang đời, 1988, Mùa xuân và những con dã tràng, 1995, Những mảng rời, tuyển tập tranh Lê Tài Điển, thực hiện với Lê Tài Điển và các bạn văn, 2012, Trần Văn Thạch, cây bút chống bạo quyền áp bức, với Trần Mỹ Châu, 2014, Hồng đăng ở Amsterdam, 2018.

Tiểu sử ngắn của Lê Tài Điển

Sinh tại Mỹ Tho, tốt nghiệp Cao Ðẳng Mỹ Thuật Huế và Cao Ðẳng Mỹ Thuật tại Pháp về điêu khắc và trang trí. Năm 1974, cùng nhà báo Viên Linh thực hiện tờ Thời Tập. Đã sinh hoạt trong Hội Hoạ sĩ Trẻ cùng thời với hoạ sĩ Đinh Cường, Trịnh Cung, Nguyên Khai v..v.. Có tranh triển lãm ở Pháp và Việt Nam. Các giải thưởng từng đạt: giải nhất “4eme Rencontre Internationale de peinture” tại Turin, Ý, 1967 và giải ba “Grand Prix de New York”, Mỹ, 1968.

bài đã đăng của Trịnh Thanh Thủy