Nguyễn Quí Đức nhận định qua bài phát thanh trong tiếng Anh cho Đài Thế Giới (The World), thuộc hệ thống Public Radio International (PRI), vào ngày 6 tháng 11 năm 2008, từ Hà Nội, Việt Nam.

[audio:Elexvn.mp3 |autostart=yes|bgcolor=0x000000] Bấm vào “audio player” ở trên để  nghe Nguyễn Quí Đức đọc bài viết của anh (tiếng Việt).

Nguyễn Quí Đức và Đinh Từ Bích Thúy chuyển ngữ 

Lời Giới Thiệu (của một xướng ngôn viên Đài Thế Giới): Kể từ giờ trở đi, trong những tháng năm sắp tới, quý vị biết chắc rằng Tân Tổng Thống Obama sẽ được đề cập đến hàng ngày qua những dòng tít của báo chí. Tuy Thượng Nghị Sĩ John McCain sẽ không vắng bóng tức khắc, chúng tôi nghĩ những dòm ngó của báo chí sẽ thuyên giảm dần dần, đồng thời điều cốt yếu đã định nghĩa con người của ông cũng sẽ mờ nhạt—theo lời Nguyễn Quí Đức. Anh sinh trưởng ở Việt Nam và đã tị nạn 30 năm ở Mỹ. Anh hiện đang theo dõi vụ bầu cử Tổng Thống Hoa Kỳ tại cư gia mới của anh ở Hà Nội.

Nguyễn Quí Đức:  Sau khi nghe Thượng Nghị Sĩ Barack Obama đọc diễn văn thắng cử, tôi ra vườn đứng hồi lâu. Như mọi người, nhiều tháng nay tôi bị cuốn hút vì một hứa hẹn gần như không bao giờ tưởng tượng được–một người da đen trong tòa Bạch Ốc. Bây giờ chuyện đó đã xảy ra, nhưng tôi lại cảm thấy gần như trống rỗng, ý nghĩa của thành quả này dường như mất đi vẻ độc đáo trong mấy tháng trước. Bên này đại dương, tôi thấy xa hẳn cái tưng bừng hân hoan về kết quả bầu cử vừa rồi. Tôi muốn được n ói chuyện với bạn bè ở Nữu Ước, hay Cựu Kim Sơn, để giúp tôi tìm lại được cái hứng khởi về biến cố lịch sử này. Lúc đó ở Mỹ là nửa đêm, còn Hà Nội là ban trưa.

Cuối cùng, trong lúc nói chuyện với một người bạn, tôi đùa là năm nay mình lớn tuổi hơn vị Tổng Thống tương lai của nước Mỹ. Quãng thời gian đã mất làm tôi không khỏi bùi ngùi, và bỗng dưng tôi cũng chợt nhận ra rằng cả một thế hệ cũng đã qua–cái thế hệ đã trưởng thành trong Chiến Tranh Việt Nam. Khi giấc mơ được vào Tòa Bạch Ốc của Thượng Nghị Sĩ John McCain chấm dứt, Chiến Tranh Việt Nam cũng đã chấm dứt. Thật ra tôi tưởng cuộc chiến đã kết thúc khi tôi đến Hoa Kỳ tị nạn vào năm 1975. Tôi có ngờ đâu là chiến tranh lại đeo đẳng thêm gần ba thập niên nữa, với những cuốn phim như Apocalypse Now hoặc Rambo, và câu chuyện của những quân nhân mất tích, cũng như hàng tá những cuốn sách nghiên cứu lịch sử, hồi ký. Rồi lại đến những cuộc tranh luận về chuyện Tổng Thống Clinton và Tổng Thống Bush tránh quân dịch, và cuộc tranh cãi về kinh nghiệm của Thượng Nghị Sĩ John Kerry trên những chiếc tàu Swift Boat tại Việt Nam. Trong kỳ bầu cử vừa rồi, cuộc chiến lại kéo dài với những câu chuyện về thời gian ông McCain bị giam ở Hỏa Lò. Tất cả bây giờ đã chấm dứt. Chiến tranh hạ màn, giản dị vì trong những cuộc vận động bầu cử sau này sẽ khó có ứng cử viên nào thuộc vào thời đại đó. Đối với người dân Việt Nam trong nước, chiến tranh hình như đã phai mờ ngay tức khắc.  Phe chiến thắng thì dễ quên, nhưng họ cũng cố quên đi một chút vì mấy người cầm quyền còn phải ê a học cách điều hành kinh tế thời bình. Người dân thì cứ phải lo cơm áo. Ở Việt Nam, tuổi tác và kinh nghiệm được kính trọng, những cuộc chiến in hằn trong ký ức dân tộc, nhưng bây giờ người ta hiểu ra là những đấng anh hùng lão thành chưa chắc lúc nào cũng là kẻ thắng cuộc.

 *Tựa đặt của Đinh Từ Bích Thúy từ ý chính của bài phát thanh, đổi lại nghĩa của hai câu, "Mỹ nhân tự cổ như danh tướng/Bất hứa nhân gian kiến bạch đẩu." Đôi khi mỹ nhân, như danh tướng, cũng không chết trẻ mà bị già đi. Trong lúc bạc đầu phải sống lại quá khứ và hậu quả của những chuyện đã qua.  

bài đã đăng của Nguyễn Quí Đức

• Các nhà kiểm duyệt mới của Hà Nội - 06.05.2014
• Loa Phóng Thanh Trong Những Ngôn Ngữ Khác Nhau - 27.05.2010
• Từ Hôm Lọt Lòng / At Birth - 24.11.2009
• Từ em đến anh - 18.11.2009
• Hôm nay, giờ này / Today, at This Hour - 13.11.2009
• Một Bọn – Điêu Khắc Ta Thán của Nguyễn Thúy Hằng / THAT BUNCH OF WOMEN – The Sculptural Lament of Nguyen Thuy Hang - 06.11.2009
• Ngôn từ / Language - 03.11.2009
• Triển lãm VAALA: Nhìn từ bên trong - 04.02.2009
• The VAALA Exhibit – A View from Inside - 04.02.2009
• Một sự im lặng không chấp nhận được - 29.01.2009
• Poems from a Work in Progress - 10.08.2006