Trích đoạn truyện “Oklahoma” trong “Giờ thứ Mười Một” – “THE ELEVENTH HOUR – A Quintet of Stories” – SALMAN RUSHDIE – Random House, New York, 2025

Ghi chú của người dịch: Salman Rushdie thường dựa trên nhân vật có thật để nói khéo điều muốn nói. Trong truyện này, nhân vật được ông nhắc tới là hôn quân Tây Ban Nha Fernando VII (1784–1833), trị vì năm 1808 rồi 1813–1833, và danh họa Francisco Goya (1746-1828), một trong những họa sĩ Rushdie ngưỡng mộ. Tựa trích đoạn do người dịch đặt.

Goya dành phần lớn đời làm nghề chốn cung đình, tạo ra hàng loạt tác phẩm hội họa, từ các tác phẩm được đặt hàng, vẽ những cô nàng bình dân khiêu gợi gọi là maja, có maja ở truồng và maja mặc áo quần, đến vẽ chân dung người giữa chiến tranh, vẽ những cảnh tượng bạo lực, xử bắn, giết và chết chóc ám ảnh ông.

Một thời gian dài ông được trọng vọng trong triều, nhưng rồi giang hồ bỗng xuất hiện một kiểu vua mới toanh, Fernando VII, tên độc tài muốn được người khác ngưỡng vọng, muốn được gọi là Người Được Khao Khát. Fernando VII có 27 cái tên, có thể là 27 “tên thánh”, dù việc hắn làm chẳng có gì là “thánh”.

27 cái tên cho phép hắn lu loa rằng hầu hết người sinh ra trong triều đại hắn đều bắt chước đặt tên theo hắn, vì hắn “được khao khát” mà. Nhưng sau khi chết, hắn được gọi là el Rey Felón, tay Vua Trọng Phạm, nôm na là Bạo Chúa, Hôn Quân.

Tiếc, chuyện đó chỉ xảy ra vài năm sau khi Francisco đã biến mất, nên người họa sĩ của chúng ta mất cơ hội nghe lịch sử ra phán quyết về tên độc tài toàn trị khốn kiếp này. Giá mà ông nghe được phán quyết “Hôn Quân” ấy, tâm trạng ông [từng rất u ám vì thời cuộc, lưu đầy, điếc và trầm cảm], có thể đã khá hơn.

*

Francisco Goya, Chân dung Ferdinand VII của Tây Ban Nha (1814)

 

Vua thứ 27-Danh-Hiệu-Đệ-Thất lên ngôi, bị lật đổ, rồi năm năm sau Ngài leo ngược trở lại ngai vàng,

Ngài quẳng vào thùng rác bản hiến pháp tự do, nắm quyền tuyệt đối, Ngài đối mặt với một cuộc cách mạng, rồi Ngài lại nắm quyền tuyệt đối,

Ngài bỏ tù các lãnh tụ tự do, nhà báo và nhà văn, Ngài điều hành một nhà nước cảnh sát, làm nhiều điều khủng khiếp bạn chẳng muốn biết làm gì,

Ngài để vuột mất toàn bộ thuộc địa của Tây Ban Nha ở châu Mỹ, Ngài bám chặt quyền lực không rời tay, Ngài để lại cho đời sau cuộc nội chiến tương tàn khi cuối cùng, may quá, Ngài lăn ra chết.

*

Khi Francisco mua tòa biệt thự, triều đình đầy rẫy những thằng hề và bọn đần độn.

Có đủ những tay bịp bợm mạo danh con cháu đại gia dù chỉ sở hữu vài cỗ xe hàng, chúng lén lút trộm quần áo sang trọng của các cận thần, mặc vào cho ra dáng quý tộc.

Có cả đám đàn bà chuyên quyến rũ họ hàng xa hoàng tộc để nuôi mộng được tiến cử thăng hoa.

Có cả nhóm chị em chuyên nịnh Ngài, kẻ cho phép họ nịnh và hơn cả nịnh nữa, nhưng rồi chẳng thí cho họ tí gì, chỉ thẳng tay vứt họ đi như vứt khăn hỉ mũi đã bẩn.

Có cả bọn sát thủ lùng kiếm đúng người để giết, những cái chết được chính tay Ngài phê duyệt.

Có luôn bọn hề-ngược, chúng không mua vui cho Ngài hoặc nói ra sự thật khó nghe, việc của chúng là phải cười cho ngặt nghẽo trước những câu pha trò nhạt như nước ốc của Ngài, và lắng nghe cho chăm chú rồi hoan hô những lời dối trá trơ trẽn của Ngài.

Có những tên tội phạm mà Ngài bổ nhiệm đứng đầu lực lượng cảnh sát.

Có những luật sư bố láo, thẩm phán bố láo, phụ tá pháp lý bố láo, tất cả nhằm bảo đảm luật pháp của đất nước sẽ sụp đổ và nát bấy dưới chân Ngài chà đạp, kẻ tự đặt mình đứng trên pháp luật.

Có cả bọn đại quý tộc mang bao đầy vàng đến để mua chuộc cận thần thân tín của Ngài, và mang những bao vàng to hơn để mua chuộc chính Ngài.

Và trên hết, có những cận thần khác, cả một dàn đồng ca quyền lực gồm những kẻ bóp méo thực tại. Thực ra, họ chỉ là những tấm gương phản chiếu Ngài, là bản sao của Ngài, kẻ đã đánh mất hoàn toàn khả năng phân biệt thật giả.

Nhiệm vụ chúng là ca ngợi những chiến thắng của Ngài, dù tin tức từ châu Mỹ chỉ toàn thất bại.

Nhiệm vụ chúng là tố cáo phe tự do, về những tội ác do chính bầy tôi của Ngài 27-Danh-Hiệu, Người Được Khao Khát, gây ra.

Nhiệm vụ chúng là buộc tội số ít những kẻ trung thực còn sót lại, những người dám chỉ ra rằng các bao vàng dơ bẩn kia cũng là hàng hối lộ mà chủ nhân chúng đã nhận từ người khác.

Và nhiệm vụ chúng là bóp méo ý nghĩa của ngôn từ, đến mức khi nhà vua lấy làm vợ, không phải một mà là hai người cháu gái ruột, thì từ “loạn luân” liền bị xóa khỏi tự điển và ai nhắc đến chúng là phạm pháp.

Sửa từ này thì phải sửa chữ khác, cứ thế: “hiếp dâm” hóa thành “tình yêu”, “gây kinh hoàng” nghĩa là “yêu nước”, “bắt nạt” nghĩa là “cai trị tốt”, “chiến tranh” tức là “hòa bình”, “tự do” nghĩa là “nô lệ”, và “ngu dốt” chính là “sức mạnh”, tất cả để bảo đảm rằng Ngài chuyên chế có thể nắm quyền tuyệt đối, cai trị cả ngôn ngữ, cả từ vựng lẫn cú pháp, cả ẩn dụ lẫn ngụ ngôn, làm cho thế gian lộn hết tùng phèo, để thiên hạ từ nay hiểu rằng ý vua đích thị là ý trời.

./.

bài đã đăng của Salman Rushdie

• Trích đoạn “NHỮNG VẦN THƠ QUỶ” (Chương 8) - 02.09.2022
• TRÍCH ĐOẠN “NHỮNG VẦN THƠ QUỶ” (Chương 6) - 19.08.2022
• TRÍCH ĐOẠN “NHỮNG VẦN THƠ QUỶ” (Chương 4) - 12.08.2022
• TRÍCH ĐOẠN “NHỮNG VẦN THƠ QUỶ” (Chương 2) - 02.08.2022
• TRÍCH ĐOẠN “NHỮNG VẦN THƠ QUỶ” (Chương 1) - 28.07.2022
• Những người bất đồng chính kiến hôm nay: Salman Rushdie - 10.12.2013