The remaining eye looks at the lightness of life
Sees you as fleeting, like dappled sunlight
Con mắt còn lại nhìn đời là không
Nhìn em hư vô nhìn em bóng nắng
Nhưng một nền văn hóa phát triển tùy thuộc rất nhiều vào thể chế chính trị …. Nhà chính trị lo việc nước, mà văn học cũng là việc nước, người ta không thể nhắm mắt làm ngơ huống chi là tìm cách ngăn chận sự tự do của nghệ sĩ.
Có một ngày, tôi chợt phát hiện rằng ở một nơi nào đó trên thế giới tồn tại một khu rừng. Một khu rừng mà ở đó ánh sáng sinh ra bóng tối. Hay có thể nói cách khác là những tia sáng chứa trong nó màu của bóng tối.
Tôi không biết liệu cách nói nào sẽ đúng hơn?
Chị cầm dao lên
Đâm về phía trước
Lưỡi dao làm bếp
Chị mua sau ngày cưới
Thằng bé con nhà ai bỗng cười khoái chí trước đám bong bóng thổi bay lên từ bọt xà phòng
Những vỡ tan đến bình thường
Tiếng cười trẻ con hóa thành chút nhẫn tâm thản nhiên
Đó là cuộc đời
CTB, cho dù ông có muốn viết như thế nào, ẩn dụ hay “bạch hóa” (7), đồng sàng hay “dị mộng” (4), thiếu đủ hay “thừa dư” (4), cho dù ông có muốn tô vẽ, sơn phết màu mè như thế nào (màu hồng, màu huyết dụ…, hay màu gì gì khác) cho cái “xứ động vật” của ông, thì nơi ấy vẫn không hề đổi thay, vẫn ngàn-năm-mây-bay, vẫn muôn-đời-muôn-kiếp-không-phai.
Đầu phố rộng huơ hoàng
Lặng, nhân ngư trầm âm
Tóc rời sợi long lanh
Chim cứa tường, mây – rêu
Bò ngang – chiều nóng chảy
… ả cho biết kinh nguyệt trễ
hơn tuần nay
giả như dính bầu
– thì chàng
đích thị ba đứa nhỏ
the man
in this grave is a john doe
name age origin unknown
found dead wearing a Southern army shirt
and brown women’s pants
Thật kì lạ
Nơi tôi đứng có thể đã chôn rất nhiều người chết
Như chôn rất nhiều thứ từng sống
Nhưng mọi thứ vẫn cứ tiếp tục sống và có lẽ
Những ngón chân, những chiếc mũi
Bám lên đất màu,
Đoạt lấy không khí.
Không ai trông thấy bọn ta,
nghệ sĩ bảo họ tức giận
vì khi ông nộp bản thảo
tượng không phải khỏa thân
mà có mặc áo quần
HẮN MỘT: Tao mù rồi.
TÔI: Thương mày quá. Nhưng tao không còn biết thương hại nữa đâu. Giúp tao đứng dậy với.
HẮN MỘT: Sao tao phải giúp?
TÔI: Tao bị liệt hai chân.
con kiến nhỏ nhẹ nói như vậy
trước khi nó bị một bàn chân vô tình đạp lên
và chà nát
như khi người ta dí một tàn thuốc lá
dưới giày
Ôm trái tim mình tôi lên dây cót, lên nhịp đập
Giai điệu của trống Baranưng kéo nghi lễ về với người
Giai điệu của đàn Kanhi vỗ về những linh hồn
Giai điệu của trống Ghinăng vang rền đến tinh cầu xa xôi
Cơm rơi cá cặn hình hài
Cún ơi nỗi nhớ chẳng phai chút nào
Phập phù chờ cuộc thớt dao
Tiếng nhai rau ráu ậm ào máu me
Cứ cho rằng mi là một ý niệm, một ý niệm mơ hồ có khát vọng khám phá. Nhưng mi hoàn toàn lạc lối. Mi luôn cho rằng trên đời này có sự thật. Vậy ta hỏi mi sự thật là cái gì. Có nhiều sự thật hay là chỉ có một sự thật duy nhất. Nếu như có nhiều sự thật cùng tồn tại một lúc thì đâu là chân lý.
Chắc em sẽ chẳng bước ra từ sân khấu
Như chưa hề là diễn viên
Cũng chẳng thích xem phim đời
Như cú hích vỡ đầu ký ức
lời mẹ dặn trong bờ tre
mảnh lụa hồng trong góc bếp
cô gái nằm yên trên nệm trắng
cuộc chờ
chừng đã dài ba mươi tư năm
Có những người chết đốt lửa quanh mộ mình.
Có những người sống dọn bữa tối cho khách.
Có đủ từ ngữ cho ẩn dụ vươn lên
trên sự kiện. Hễ khi nào nơi này tối đi thì một mặt trăng bằng đồng
soi sáng và mở rộng nó. Tôi là khách của chính tôi.
Tuy phải đăng ký và chịu sưu cao thuế nặng cho các quan lại Trung Quốc, người Việt Nam vẫn luôn gìn giữ bản sắc của họ. Họ không bao giờ đánh mất ngôn ngữ và vẫn diễn tả những cảm xúc hay tư tưởng của họ một cách rõ rệt. Họ không bao giờ mất lòng tin ở quá khứ và luôn trân trọng các di sản văn hóa. Bằng cách bảo tồn di sản ấy, họ đã để lại dấu ấn của họ ….
hãy cày lên cánh đồng
đường cày nóng bỏng
lật xới đất anh cằn khô xơ rỗng
hãy tưới lên cánh đồng
nghìn sợi mưa sa
nó âm thầm tiến hành mọi nghi lễ đẹp đẽ cho thân thể
và cùng lúc đục ruỗng bên trong
nó đi ba trăm sáu mươi lăm ngày cộng với tháng ba
chúng ta nuốt cạn giọt mật cuối
báo tin ong tuyệt chủng
vâng!
tôi đã [cố lắm] điều chỉnh sự lệch lạc ấy
– nhưng! [rồi] đâu vào đấy
nghĩa là- ấn tượng [nhất] cũng lại nỗi chết
… thế mới khổ
Ông khách còn một lý do khác để mừng cho người đồng bào: viết bằng ngoại ngữ là một lựa chọn hết sẩy …. Nhà văn An nam khổ như chó, câu thơ Nguyễn Vỹ từ bấy đến nay vẫn còn nguyên giá trị. Mà đấy là viết văn trên quê hương chứ còn cầm bút, viết chữ Việt, ở hải ngoại thì còn tệ hơn. Chỉ là chuyện ăn cơm nhà vác ngà voi thôi.
LDV ở độ tuổi ba mươi, chín rộ yêu thương, mình nói chuyện mình một cách xuất sắc hiện thực, phải chăng đấy là lối viết trẻ, mới? Tôi thích thơ Lưu Diệu Vân bởi 7 giờ 47 phút là những con chữ có bùa!”
Họ gởi thư cho nhau
Ngày qua tháng lại dài lâu
Cuối cùng anh hẹn được
Gặp cô bên vòi nước quảng trường
