Venice, tên Ý là Venezia, được thiết lập trong một vùng xưa là đầm lầy, đã từng là một trung tâm thương mại, quyền lực và nghệ thuật. Địa thế độc đáo, phong cảnh hữu tình, nghệ thuật và các kiến trúc cổ kính nay đã góp phần vào việc đưa Venice thành một trong những trung tâm du lịch nổi tiếng nhất thế giới.

[N]hớ lại cái “ghê” trong truyện ngắn “Dưới Tàng Cây Trứng Cá” của thầy mà đám học trò bàn tán, tôi tìm đọc lại và phì cười. Truyện nói về một nhân vật nam, khi nhìn thấy cô bạn gái đang ngồi giặt quần áo, có những thứ đồ lót đã làm anh nhớ lại những lúc anh vò nát chúng trong tay. Đúng là tuổi học trò, và những tiểu thư còn thích ô mai. Ghê là phải!

này bạn văn xưa
còn không những nét dao trên đá
về số phận. của một người. một đời
và đốm lửa

Người đàn ông luống tuổi ngồi tì cánh tay trên đầu gối với bàn tay tì cằm nhìn vào một cõi mông lung nào đó trong khi người vợ đặt tay lên vai ông nhìn ông vẻ mặt quan tâm, như thể đang hỏi, “Ông có sao không?” Người chồng già cúi nhìn bà vợ yếu đuối bệnh hoạn nằm tựa đầu…

Từ những nơi thâm u tịch mịch cho đến những phố xá huyên náo … nếu ta biết lắng nghe thì đường phố cũng có thể là đạo tràng, và những câu nói thoáng qua cũng có thể là pháp thoại.

Nếu bạn có một người yêu, yêu rất yêu, bạn có muốn nói về người ấy không, có muốn giới thiệu người ấy cho cả “thế giới” biết không. Tôi chắc chắn bạn sẽ “lật đật” nói rằng có. Không cần hỏi, tôi đã thấy cả triệu người trên mặt đất này đã và đang làm việc đó.

Thầy Quang qua đời ba ngày sau khi từ Ðà Lạt trở về. Em như người mất trí. Khi quan tài hạ huyệt, em lao người xuống theo Thầy. Tôi ghì giữ chặt em trong tay. Người em không còn chút sinh lực, lao lên rồi ngả xuống như sợi dây đàn bị căng đứt. Sau đó, em bỏ ăn bỏ học…

Không làm sao mà biết được, cái sọ nào hồi còn sống là cái mặt có duyên, cái mặt nào hiền lành chơn chất, cái xương nào là của người lực điền vạm vỡ, xương nào của vóc hạc gầy vai. Chụp vài bô hình kỷ niệm nhe, tôi nói.

Ta ngủ vùi, không ngủ nằm, chẳng ngủ đứng. Để lâng lâng đêm cùng chiếc bóng in trên tường, ngây ngất với luồng men xưa qua cõi thần giao cách cảm, chợt nhận ra mình từ một cõi hoang thanh. Chùm ánh sáng viễn thực hồ như những bàn tay chập xòe múa vờn trong một nấc yêu.

Có một lần trong mơ tôi đi lạc vào khu rừng thu với ngôi nhà thờ đó. Tôi còn biết rõ là mình mơ, tôi còn biết rõ là ngôi nhà thờ đó ở một ngôi làng bên Pháp, mỗi buổi chiều những người đàn bà mặc váy thụng mập mạp còn đi quét lá mà chẳng nói chuyện gì với nhau cả, họ đang lọt thỏm…

Đã từ lâu người ta viết theo kiểu “thiêng liêng hóa” những điều này, điều nọ, cứ tưởng đấy là khao khát sống chính đáng của con người, biết đâu đấy chỉ là một sự đánh lừa. Đứa viết đánh lừa nó đầu tiên, sau đó độc giả ngộ nhận theo. Và thế là đời sống tự dưng không như là nó!

Rilke nói đúng, con người ta sống ở đời là đi qua hai chặng, chặng hai là sự nhìn lại chặng đầu. Nhà thơ Bùi Giáng gọi sự này là ‘song trùng nhị bội’. Anh đã nhìn hai lần [hay ba, hay bốn ?], để có những truyện ngắn, và hai cuốn tiểu thuyết đầy đặn, sự đọc lại những gì anh có chắc còn lại ở tôi nhiều năm.

Đến lúc, vào một buổi sáng ngồi uống cà phê với Nguyễn Chí Kham, Tạ Chí Đại Trường, Hoàng Khởi Phong… Nguyễn Mộng Giác mới lên tiếng báo các anh về quyết định của tôi. Anh Giác khuyên tôi không nên rời Cali, các bạn cũng đưa ra nhiều lý do để tôi bỏ ý định, nào khí hậu bên đó không thích hợp cho sức khỏe, nào sinh hoạt văn học này nọ… vân vân và vân vân.

Thế là ngựa sau những ngày bon chân đã mỏi và ngã. Cuối cùng ông cũng đầu hàng bệnh tật, buông tay chèo nằm xuống qua những mùa lũ giông kinh động. Nhà văn Nguyễn Mộng Giác đã tìm được nẻo về tỉnh thức khi đối đầu những cơn mộng dữ đời người hệt như cái tên của ông vậy.