Jasper Johns
Three Flags, 1958
Encaustic on canvas – 30 5/8 x 45 1/2 x 4 5/8 – Whitney Museum of American Art
Ba Lá Cờ trong triển lãm trên mạng Out of the Fray tại Brown University. Cuộc triển lãm, cùng lúc với cuộc bầu cử tháng 11 vừa qua, nhằm tìm hiểu ý nghĩa, biểu tượng, ẩn dụ, và các diễn dịch phức tạp về lá cờ Mỹ trong bối cảnh chính trị, xã hội, chủng tộc và giai cấp đầy tranh chấp hỗn loạn hiện nay tại Hoa-Kỳ. Da Màu chọn giới thiệu bức Ba Lá Cờ trước tiên vì tính đa nghĩa và những câu hỏi, gợi ý, liên tưởng do tựa đề mang đến.

“Out of the Fray” là một tựa đề khó dịch cho thoát nếu muốn lột tả nghĩa đen lẫn bóng của chữ “Fray” – vừa là sứt chỉ, sổ chỉ, mòn sờn, te tua… vừa có nghĩa là sự hiềm khích, tranh chấp, đối nghịch, rối ren, sứt mẻ… trong các thành ngữ “in the fray” hay “stay out of the fray”. Đây cũng là cách chơi chữ từ câu “De Pluribus Unum” được khắc trên quốc ấn của Hiệp Chủng Quốc Hoa Kỳ và nhiều loại tiền đồng Mỹ, có nghĩa Out of Many (states or colonies), One (nation), hay Một (quốc gia), Từ Những (tiểu bang, thuộc địa). Cụm từ này (bị lấy mất chữ “Stay”) có thể hiểu cùng lúc trong hai nghĩa gần như đối nghịch, là “từ những/vượt khỏi mọi tranh chấp/sứt mẻ ….” . Đây là dụng ý của nhóm tổ chức triển lãm muốn để lửng lơ, vì những tranh chấp ở Mỹ hiện vẫn chưa được hoà giải. Da Màu tạm đưa ra vài cách dịch sau: “Vượt Lên Rối Nùi”, “Vượt Qua Rối Loạn”, “Gỡ Rối Tị Hiềm”, “Thoát Cuộc Te Tua”. Mong các bạn góp thêm những cách dịch khác và chúng tôi sẽ cập nhật trên thư toà soạn khi nhận được.

Robert Frank
Parade, Hoboken, New Jersey, 1955

Diễn Hành ở Hoboken, New Jersey, u ám, buồn thảm, kinh hoàng, ngỡ ngàng cờ che ngang mặt…là một bức hình mang tính tiên tri về cuộc bạo loạn ngày 6 tháng 1 vừa qua, khi những người nhân danh lòng ái quốc, do sự kích động và xúi giục của tổng thống Trump, đã hành xử như những kẻ khủng bố trong cuộc tấn công vào Quốc Hội Hoa Kỳ. Trong đám bạo loạn có những người Việt phò Trump phất lá cờ vàng ba sọc đỏ; điều này gây phẫn uất cho rất nhiều những người Việt Nam khác vốn tôn trọng tinh thần dân chủ và pháp trị, không muốn lá cờ bị lạm dụng thành công cụ cho bạo loạn, đập phá, và những hành vi côn đồ.  Được nhà văn Trùng Dương chuyển đến Thư Tuyên Bố của tổ chức www.vietnamrise.org gửi đến các cơ quan truyền thông Hoa Kỳ, với sự lên tiếng của nhiều trí thức Việt, các nhà văn, nhà báo, luật gia, các nhà hoạt động trong cộng đồng, các dân cử, các tổ chức văn học-nghệ thuật…, chúng tôi mạn phép đăng lại trên mục thư toà soạn cùng với chữ ký của các thành viên trong ban biên tập Da Màu:

9 tháng Giêng, 2021

Những Tổ Chức Người Mỹ Gốc Việt Lên Án Việc Đánh Phá Nền Dân Chủ Hoa Kỳ

Một cuộc tấn công vào nền dân chủ vừa diễn ra vào Thứ  Tư vừa qua, ngày 6 tháng Giêng, khi đám đông quá khích đột kích vào tòa nhà Quốc Hội Hoa Kỳ. Trong khi cả thế giới sững sờ chứng kiến cuộc nổi loạn, nhiều người Mỹ gốc Việt hổ thẹn khi thấy lá cờ vàng ba sọc đỏ bay phất phới chung với các biểu tượng kỳ thị của chủ thuyết “da trắng thượng đẳng”. Đối với nhiều người gốc Việt, lá cờ vàng này tượng trưng cho cuộc tranh đấu cho tự do và dân chủ – một biểu tượng của đoàn kết, niềm hãnh diện và danh dự dân tộc, không thể đứng chung với các cờ hiệu của kỳ thị, thù hận.

Trong bản lên tiếng này, chúng tôi lên án và phủ nhận những đợt tấn công kéo dài nhiều tháng vào cuộc bầu cử tự do, công bằng của Hoa Kỳ, được tiếp liệu bởi những thuyết âm mưu nham hiểm và thông tin sai lệch mà cao điểm là những giây phút nhục nhã nhất trong lịch sử Hoa Kỳ.

Là người Mỹ gốc Việt, chúng tôi được hưởng và tôn trọng quyền tự do biểu tình và quyền tự do biểu đạt bất đồng chính kiến — những quyền căn bản mà nhiều người dân Việt Nam không có và còn bị tù đày khi thực thi. Chúng tôi hoàn toàn lên án thông tin thất thiệt, tuyên truyền sai lệch và xúi giục bạo động. Việc những lãnh đạo Mỹ tiếp tục ủng hộ Tổng Thống Donald Trump là điều đáng trách về đạo lý, khi ông có những lời lẽ gây chia rẽ và hành vi dấy loạn gây chết người, làm xói mòn các định chế dân chủ và những giá trị truyền thống của Hoa Kỳ.

Quốc Hội và tòa án đã xác nhận kết quả của cuộc bầu cử tổng thống hợp pháp và trong sáng. Chúng tôi cam kết tôn trọng và hỗ trợ hệ thống dân chủ Hoa Kỳ, sẵn sàng tham dự vào việc thảo luận của quốc gia để đem lại sự đoàn kết và những thay đổi tốt đẹp. Trong khi Hoa Kỳ tiếp tục bước tới, chúng tôi tái xác nhận lời cam kết tranh đấu cho công bằng và cơ hội cho tất cả.

Đồng ký tên,
(dưới phần tiếng Anh)

January 9, 2021

Vietnamese Americans Condemn the Attacks on American Democracy

An assault on democracy took place this past Wednesday, January 6, when violent mobs attacked the United States Capitol. As the world watched the insurrection in shock, countless Vietnamese Americans experienced an added level of shame: seeing the yellow and red striped flag flying alongside symbols of white supremacy. For many, the Vietnamese Heritage flag represents the quest for freedom and democracy — a symbol of unity, pride, and honor that has no place among emblems of hate.

With this statement we condemn and repudiate the months-long attacks on America’s free and fair elections, fueled by dangerous conspiracy theories and misinformation which culminated in one of the most shameful moments in American history.

As Vietnamese Americans, we enjoy and respect the freedom to protest and the freedom to express dissenting views — basic rights that many people in Vietnam today lack and have been imprisoned for exercising. We absolutely reject blatant disinformation and violence. It is morally reprehensible for any leader to continue supporting President Donald Trump, whose seditious actions and divisive rhetoric undermine our democratic institutions and shared values.

Congress and the courts have affirmed the results of the recent election. We are committed to doing our part to support the American democratic system and to engage in the national discourse. As America moves forward, we reaffirm our commitment to fight for justice and opportunity for all.

51  Signatories (alphabetical by first name)

Andrea Nguyen- Cookbook Author; Angelina Trang Huynh- Co-founder and Executive Director, Vietnam Rise; Annie Le- President, Networking Organization for Vietnamese Americans; Atkinson Tran- President and Board of Directors, Vietnamese American Roundtable (VAR); Bao Ky Vu- Former Bush 43 appointee; Binh Nguyen, MD- Vietnam For Progress; Cathy Vu- Interim President, Union of Vietnamese Student Associations of Southern California (UVSA); Christine Hoang Nygaard-California Democratic Party Delegate; Daniel Albert, Esq.-The Daniel Albert Law Firm; Diedre Thu-Ha Nguyen, Councilmember-City of Garden Grove, California; Duc Nguyen-Emmy Award Winning Filmmaker, Right Here in My Pocket; Emmerick Doan-External Vice President, Phan Boi Chau Youth Association; Huy Pham-Founder, I Am Vietnamese; Huy Tran, Esq.- Partner, Justice at Work Law Group; Isabelle Thuy Pelaud- Co-founder and Executive Director, Diasporic Vietnamese Artists Network (DVAN); Jenny Do, Esq.- Law Offices of Jenny Do; Khoa Le- CEO, Saigon Entertainment Network (SET); Kim Bernice Nguyen- Mayor Pro Tem-City of Garden Grove, California; Lan Cao-Author of Monkey Bridge; Lillian Trinh- President, The Union of Vietnamese Student Associations of the Southern Region of America; Liza Chu- Co-founder, Empowering Marginalized Asian Communities; Mai Du- Co-founder, Greater Malden Asian American Community Coalition (GMAACC); Manh Kim- Editor-in-chief, TheNewViet; Michael Nguyen- Founder, Fitness and Martial Arts Southern California; Nancy Tran, PhD- Director, Radio TNT Sacramento-Central Valley, California; Nhat Anh Ho, OD- CEO, Focus Vision; Nina Hoabinh Le- Publisher, Viet Bao Daily News; Pamela Huynh- Co-founder and Executive Director of Viet Family Center of GA; Philip Nguyen- Lecturer, College of Ethnic Studies, San Francisco State University; Phu Do Nguyen, Esq.- Do Phu & Anh Tuan, PLC; Quan Nguyen, MD- Museum of the Republic of Vietnam; Ryan Hubris- CEO, Royal Jade Group; Sophia Duong- Owner, NVRadio; Summer Phung- President, Union of Vietnamese Student Associations of the Southeast (UVSASE); Tammy Tran- Co-founder, VietAct; Thang Do- CEO, Aedis Architects; Thu Nguyen- Director, OCA-Asian Pacific American Advocates; Truc Ho- Musician; Trung Duong Nguyen Thi Thai-Writer/journalist, damau.org; Tu David Phu- Top Chef 15, TDP Enterprises LLC; Tuan Hoang- Associate Professor, Pepperdine University; Tuong Vu- Professor & Director, US-Vietnam Research Center, University of Oregon; Uyen Hoang- Executive Director,  Viet Rainbow of Orange County, California (VROC); Viet Thanh Nguyen- Co-founder, Diasporic Vietnamese Artists Network (DVAN); Ysa Le- Executive Director, Vietnamese American Arts & Letters Association (VAALA); and
Editorial Staff of Da Màu Literary E-zine, damau.org: Đặng Thơ Thơ, Đinh Từ Bích Thuý, Lưu Diệu Vân, Đỗ Lê Anh Đào, Hoàng Chính, Thường Quán, Lê Đình Nhất Lang.

For questions/concerns: Angelina Trang Huỳnh (she/her) angelina@vietnamrise.org   www.vietnamrise.org

Trong tuần:
Tự Lực Văn Đoàn-Văn học và cách mạng (10) Phần 10: Hoàng Đạo và Thạch Lam- Biên khảo/Nghiên cứu của Thuỵ Khuê
”Ngọn cờ”- Nhận định của Phạm Văn
”Thư Gửi Bạn”- Tư liệu/Nhận định của Trùng Dương
Thư Tình Viết Muộn- Truyện dài nhiều kỳ của Hoàng Chính.