Đắc Lộ Viễn Du (Voyage de Rhodes)
2014-2017
Loạt tranh màu nước trên sách cũ kiếm thấy
23.5 cm x 31cm (51 bức)
23.5cm x 15.5cm (75 bức)
http://www.thaonguyenphan.com/voyages/
Nền tảng loạt tranh Đắc Lộ Viễn Du của Phan Thảo Nguyên là tác phẩm du ký của Đức Cha Alexandre de Rhodes (A Lịch Sơn Đắc Lộ), Voyages et Missions du Père Alexandre de Rhodes en La Chine et Autres Royaumes de l’Orient, avec son Retour en Europe par la Perse et l’Arménie (Cuộc hành trình và phận sự của Cha Đắc Lộ tại Trung Quốc và những giang sơn phương Đông, và Chuyến trở về Âu Châu qua Ba Tư và Ác-mê-nia), xuất bản năm 1653. Phan Thảo Nguyên tình cờ bắt gặp quyển sách trên trang bán hàng ebay, và với sự quan tâm đặc biệt về những câu chuyện đằng sau lịch sử chữ Quốc ngữ, đã không ngần ngại đặt mua. Dùng ngôn ngữ hội họa, cô đã tái tạo một nội dung mới cho quyển sách xuất bản gần 500 năm trước, đồng thời chi phối, “đối lại” lời kể chuyện của một giáo sĩ da trắng, chơi đùa với lịch sử, lồng ghép quá khứ với hiện tại mang tính thời sự và diễn giải bằng những trạng trái tâm lý phức tạp và đặc thù.
Ký Sự
Loạt bài ký sự The Great Railway Bazaar và Great Train to the Eastern Star (về chuyến đi xe lửa qua Việt Nam) của Paul Theroux vào năm 1973 và năm 2003 (kỳ 2 & 3) – Phạm Văn chuyển ngữ và hiệu đính
Biên Khảo
“Bình Ngô Đại Cáo: Huyền thoại về Vị Vua Khai Quốc Lê Lợi” (kỳ 6) – biên khảo, học thuật, lịch sử, nghiên cứu, tư liệu của Lê Tư
“Từ Chiếc Điện Thoại Thông Minh …” – Nhận định / sưu tầm của Trùng Dương
Sáng Tác
“Đi. Trong Một Buổi Sáng” – truyện ngắn của Trần Doãn Nho
Tuần sắp tới (26 – 1/9/2019): Nối tiếp chuyên đề Đi, Mùa Hè là … bài tùy bút “Đi” – về chuyến du lịch tiểu bang Arizona của nhà văn Ngự Thuyết; Chuyến đi xe lửa ra Huế và Hà Nội của Paul Theroux vào năm 2003 (kỳ 4 & 5 – hết) trong loạt bài ký sự trích từ Great Train to the Eastern Star; “Bình Ngô Đại Cáo: Huyền thoại về Vị Vua Khai Quốc Lê Lợi” (kỳ 7 & 8 – hết).
Da Màu sẽ nghỉ lễ Lao Động Hoa Kỳ thứ hai, ngày 2/9, và sẽ hoạt động trở lại vào thứ ba, ngày 3/9/2019.
Anderson quan niệm rằng chủ nghĩa dân tộc nảy sinh từ sự phân rã của các cộng đồng tôn giáo và hệ thống vương triều. Hiện tượng phân rã xảy ra cùng lúc với sự thay đổi quan niệm về thời gian. Cách xếp đặt quá khứ, tương lai vào khoảnh khắc hiện tại được thay thế bởi cảm nhận về thời gian được đo đạc bởi lịch và đồng hồ.
Mặt trời đã khá cao phía trước, lấp lửng lưng chừng phía sau tòa cao ốc ngất ngưởng, bắt đầu trút cái xuống cái nóng nồng một ngày tháng bảy. Chàng dắt nàng. Nàng dắt chàng. Họ dắt nhau. Xiêu vẹo, lảo đảo. Quành qua Hai Bà Trưng, quẹo xuống Stafford, đi thẳng đến Triệu Đà, đụng Trần Thúc Nhẫn, băng qua khỏi Russel là đến đường Main. Thành phố loanh quanh. Buổi sáng loanh quanh, lẽo đẽo, mệt nhoài.
Từ trên xe lửa tôi có thể quay nhìn [đèo Hải Vân] và gần như quên tên nước này, nhưng sự thật thì gần gũi và tàn nhẫn hơn: người Việt đã bị thiệt hại rồi bị bỏ rơi, bị bắn vì bị tưởng lầm là chúng ta khi họ mặc y phục của chúng ta; như thể đúng lúc họ tin rằng chúng ta gắn bó với họ thì chúng ta bỏ chạy … Bi kịch là chúng ta đã đến, và ngay từ đầu đã không có ý định ở lại: Đà Nẵng là bằng chứng cho điều ấy.
Chuyến xe lửa bị phục kích ít nhất mỗi tháng một lần, nhưng [người dân miển Nam] nói tới “các vụ tấn công” bằng giọng chấp nhận giống như khi nói về trận gió mùa ắt sẽ đến. Và họ tiếp tục đi chuyến xe này mỗi ngày. Chuyến đi nguy hiểm …. Đối với họ cuộc sống không hề thay đổi, và mối đe dọa của địch quân thì tiên đoán được và bất biến, tựa như thời tiết.
Cũng giống như mỗi người chúng ta là khán giả và não bộ của chúng ta là một ảo thuật gia; chúng ta được ảo thuật gia nầy khéo léo tạo ra những ảo giác làm chúng ta tưởng là mình có thật mặc dù không có gì trong thực tế xác minh được điều nầy.
Đầu thế kỷ XV có thật đã tồn tại cộng đồng mệnh danh “dân tộc Việt” ở vùng đất nay là miền bắc và bắc miền trung? Có thật công cuộc chống ngoại xâm hay xây dựng đê điều trên hệ thống sông Hồng đã thúc đẩy việc sớm hình thành dân tộc Việt?
Bộ râu quai nón tuy không rậm lắm nhưng cũng mang đến cho gương mặt sạm nắng nét hùng dũng của một vị thuyền trưởng chuyên chở dầu qua lại vùng biển Thái Bình Dương. Ông trạc 40.
– Nếu họ có chết thì chính là lỗi của các ông.
199 năm sau, Nguyễn Du về thăm quê cũ.
Đi với Tản Đà từ bắc vào nam.
Cả hai giật mình:
những cái chết, hay đau đớn sẽ làm giảm dân số, và sẽ giúp anh
đạt tới trạng thái du dương của cách mạng
rồi môi anh sẽ tự nhiên bật lên một chuỗi ngôn ngữ tuyệt vời:
những trái bắp tươi mơn mởn
người ta ghi 0,5 đồng một trái
ba trái 1,5 đồng
con tôi mỉm cười chắc người Mỹ không biết làm tính nhân
Mặc dầu tập trung viết về thân phận của phụ nữ như thế, nhưng bà không xem mình thuộc về phong trào nữ quyền. Vì theo bà, “tôi đã không tán thành chế độ phụ hệ thì mắc mớ gì phải tán thành chế độ mẫu hệ.”
Từ nhỏ chàng khoái những tường, nơi mà chàng bị bắt phải ngồi áp lưng trong nhiều giờ sau khi phá rối trong lớp học, nơi mà chàng phải dùng hết sức để bay vù qua trong một cuộc rượt đuổi không cân sức giữa chó và người …. [B]ức tường vẫn chinh phục chàng một cách kỳ lạ, khoái lạc và khổ đau cùng lúc, thì bao giờ mà chẳng thế, đối với đàn ông.
Ngọn cờ nhân nghĩa của Lê Lợi không hấp dẫn đến thế. Qua tám năm trận mạc, khi tiến ra bắc năm 1426, dù được chào đón niềm nở nhưng quân Lam Sơn vẫn đi lại đơn độc vùng Thiên Quan, Quảng Oai, Tam Giang.(72) Hào kiệt chỉ tấp nập yết kiến khi Lê Lợi vây thành Đông Quan, tuy nhiên, số nhân sự phù hợp vẫn chưa đủ để trông coi quân dân vùng mới giải phóng. Suốt từ lúc còn chiến đấu mãi đến sau đăng quang, Lê Lợi luôn kiên trì kêu gọi sự hợp tác của thành phần có năng lực thông qua tuyển mộ, tiến cử, khảo hạch…. Nhưng dường như ông không thành công bằng người Minh trong vấn đề chiêu tập hiền tài, nhất là hiền tài châu thổ.
Chiều đi trên đoạn đường hướng về phố núi, dưới triền đồi của hải đảo Tenerife. Ngoài kia là biển và bên trong là khu phố với những dãy chung cư cao tầng và những ngôi nhà thâm thấp, màu trăng trắng, từ xa nhìn vào thấy khu phố như nằm dựa vô ba bên vách núi và mặt ngoài hướng ra biển. Tôi cắm cúi đi tới dưới tàn của một hàng cây mà tôi hổng hay, chợt thấy bông gì rụng đỏ trên đường
2019.
Kế hoạch đánh chiếm có lẽ sẽ lan ra cái đập nước. Thưa cô vào tháng chín mùa lũ qua đây sẽ xoá lối đi. Việc còn lại cô …
Một quan sát nữa mà Nhã Thuyên trình bày, cho thấy cần thiết phải xem “văn học Việt Nam” như một thực thể tồn tại ở dạng số nhiều chính là sự hiện diện những bộ phận ngoại biên, hầu như cho đến giờ vẫn chưa được chú ý nhận diện trong những mô tả văn học sử đang giới thiệu ở các giảng đường đại học tại Việt Nam. Ngoại biên ở đây là không gian của những tiếng nói thiểu số, những lựa chọn ngược dòng chính, hay như cách nói của Nhã Thuyên, “những hiện diện [tự-] vắng.”
Chúng ta thử đặt Đại Cáo song song với các văn bản đồng đại để xem xét và cố gắng hiểu nó như trí thức đương thời, những người có cùng mã ngôn ngữ với soạn giả, đã hiểu. Đặc biệt nếu đối chiếu với các văn bản hành chính của người Minh, sẽ dễ dàng phát hiện trận chiến về chân-ngụy trớ trêu nằm sau cuộc chạm trán vũ trang. Đại Cáo không đơn thuần thông báo chiến thắng của Đại Việt trước Đại Minh đến các tầng lớp dân chúng mà còn phản ánh trung thực hiện trạng xã hội. Điều quan trọng là hùng ca này dù được sao chép lại nhưng khả năng nội dung vẫn gần nguyên gốc vì không dễ cho bất kỳ ai tái biên tập trên cơ sở cấu trúc chặt chẽ của văn bản, cũng vì nó không nằm trong tầm ngắm của các chính trị gia đời sau như Toàn Thư hay Lam Sơn Thực lục. Về mặt thông tin Cáo Bình Ngô khả tín hơn sử chính thống hoặc tư nhân.
Mẹ tôi đập cái điện thoại xuống bàn. “Anh ấy muốn chết cũng không được nữa hay sao!” Mẹ tôi khóc. “Ngay cả sự chết cũng phải đi sau Bà Nội! Sợ cái gì chứ, sợ tin buồn làm bà lăn ra chết à? Không có cái gì giết bà ấy được hết á. Bà ấy bất khả xâm phạm! Đâm cọc vào tim bà ấy cũng chẳng chết!”
cả tuần nay tôi như con ong
lặng lẽ kiên nhẫn sắp xếp những phiến đá
lát mặt đường
sao thật bằng phẳng
hắn đứng trên bao lơn khách sạn nhìn ra biển
mùa hè rổn rảng cánh chim sắt
thành phố sực nức mùi gà quay
hắn nhẩn nha vẽ chừng nửa chục con cừu và dăm
ba con voi thong dong đi lại trên cánh đồng xanh
mượt. hắn đặt thêm người nữ khỏa thân mặn
Thượng đế là một bộ lạc đã cố gắng khai sáng
cho những thị thành mù điếc, ồn ào
chạy qua chạy lại khung thành của những cơn điên
Ý thức về căn cước dân tộc Việt Nam không tồn tại trước cuộc xâm lược của nhà Minh, cũng không nảy sinh trong thời gian quân Minh chiếm đóng. “Nước Đại Việt ta” riêng biệt, khác biệt, đối xứng Hoa Hạ, vì là phần dương (nam, sáng, thiện) trong hai phần của Thái cực đồ theo mô hình tư duy cổ-trung đại. Nhiều bằng chứng suốt chiều dài lịch sử Đại Việt-Đại Nam-Việt Nam cho thấy ý thức dân tộc mới manh nha vào cuối thế kỷ XIX, tượng hình đầu thế kỷ XX và đến nay vẫn còn trong quá trình hoàn thành.
Vào mùa hè dân Tây cuốn gói đi khỏi nơi mình sống như một nghi thức thường niên. Công chức, doanh nhân, bác sĩ , y tá, giáo viên, thợ làm bánh, bếp trưởng, nhân viên bán hàng, người trồng rau quả, công nhân tạp vụ, cô giữ trẻ, phu đổ rác, vân vân, tất cả a-lê-hấp lên đường! Làm việc quần quật suốt năm chỉ để có một kỳ nghỉ ngắn ngủi vài tuần ở miền quê, miền núi hoặc miền biển. Đầu hè họ hỏi nhau năm nay tính đi đâu, cuối hè gặp lại nhau họ ríu rít sao, sao, vui không? Chà, rám nắng nhe!
Nhín chịu khó nghe ngóng đại gia nào chiếm đất xây biệt thự vừa mới đi ngang, khu nghỉ mát kia đang gặp rắc rối gì, chia chác với quan chức địa phương ra sao. Nhín thích khoe trong rì-xoọt hoành tráng có những trò chơi gì, đắt tiền bao nhiêu, tuy chưa bao giờ Nhín bước chân vào. Trong câu nói của Nhín thường mang một chút hãnh diện về sự hào nhoáng và sang trọng của các rì-xoọt dọc đường, dù anh chẳng được dự phần trong đó. Nhín cũng sính dùng tiếng “Tây” như các ông bà trí thức rất nửa mùa, anh hay kể về các khu ăn chơi “tóp teng” ở Việt Nam, như thể tiếng Việt không có chữ để diễn nghĩa cái “tóp” và cái “teng” ấy.
Hôm nay có phải ngày đó không… Con chim bất chợt sà xuống giường, đậu ngay trên vai chàng. Mình xanh đầu đen mỏ đỏ. Chân nó giẫm cả lên tóc tôi. Tôi khiếp vía tung chăn bật dậy, cài lại khuy áo. Hôm nay có phải ngày đó không… Cái giọng tựa như bé gái lại lảnh lói từ vai chàng. Câm miệng! Chàng quát trong lúc kéo tôi nằm xuống lại. Con ác là phá lên cười ranh mãnh rồi phóng vút ra ngoài cửa sổ
Bình Ngô đại cáo, gọi gọn là Đại Cáo, có lẽ là văn bản được quan tâm nhất trong lịch sử văn học Việt Nam, không chỉ bởi người Việt mà còn bởi học giả ngoại quốc. Quan niệm về Đại Cáo thay đổi theo thời và không gian. Riêng ở Việt Nam, từ lúc văn bản được chuyển sang quốc ngữ, chủ yếu nó được đọc và hiểu dưới tán che của chủ nghĩa dân tộc. Góc nhìn đặc biệt cường điệu mang lại phấn chấn cho cả người giải thích lẫn người được giải thích, tuy nhiên, nhiều yếu tố quan trọng khác của văn bản vô tình bị bỏ qua. Bài viết này nhặt nhạnh những gì chìm lấp để dựng lại giá trị của Đại Cáo đúng như nó đã từng có.
Bàn tròn (524)
Biên Khảo (3976)
Các Số Da Màu định kỳ (2377)
Chuyên Đề (1856)
Dịch Thuật (2154)
Học Thuật (559)
Kệ Sách eBook (118)
Nghệ Thuật (532)
Sáng Tác (16967)
Sinh Hoạt (750)
Tác Giả (679)
Tòa Soạn (1093)
